Według dr Mercoli
Grupa około 40 współpracujących ze sobą naukowców po przeanalizowaniu danych ze 130 krajów uznała zanieczyszczenie powietrza za "główną przyczynę chorób i przedwczesnej śmierci w dzisiejszym świecie".
Badanie opublikowane w The Lancet ujawniło, że 9 milionów przedwczesnych zgonów w roku 2015 było spowodowanych zanieczyszczeniem powietrza, co stanowi 16% zgonów na całym świecie – "jest to trzy razy więcej zgonów niż w wyniku AIDS, gruźlicy i malarii łącznie i 15 razy więcej niż w wyniku wszystkich wojen i innych form przemocy" – stwierdzili naukowcy.
Praktycznie wszystkie te zgony (92%) wystąpiły w krajach o niskim i średnim dochodzie, gdzie w najbardziej zanieczyszczonych regionach choroby związane z zanieczyszczeniem powietrza powodują więcej niż 1 na 4 zgony. Należy też pamiętać, że zanieczyszczenie powietrza nie jest nieruchome; przemieszcza się z jednego kraju do drugiego, w wyniku czego na przykład znaczna część zanieczyszczeń powietrza w zachodniej części USA pochodzi z Chin.
Mimo to, jak stwierdzono w Popular Science, "w myśl zasady, że co przychodzi to odchodzi, około 20% zanieczyszczeń powietrza w Chinach pochodzi z produkcji produktów dla Stanów Zjednoczonych".
Zanieczyszczenie powietrza to najbardziej śmiercionośne ze wszystkich zanieczyszczeń
Podczas gdy zanieczyszczenie wody i gleby oraz zatrucia chemikaliami stanowią pewien odsetek zgonów związanych z zanieczyszczeniem, to większość z nich – 6,5 miliona – nastąpiła w wyniku zanieczyszczeń przenoszonych drogą powietrzną. Zarówno zanieczyszczenie powietrza w pomieszczeniach, w szczególności z gotowania w domu i spalania drewna na opał, jak i zanieczyszczenia zewnętrzne, w tym z elektrowni węglowych i emisji spalin, stanowią problem.
Drobny pył zawieszony (PM 2,5) obejmuje kurz, brud, sadze i dymy – są to cząsteczki o średnicy mniejszej niż 2,5 mikrometra. Jest to najbardziej zbadany rodzaj zanieczyszczenia powietrza. Cząsteczki te mogą przedostawać się do organizmu i wywoływać przewlekłe stany zapalne, które z kolei zwiększają ryzyko wystąpienia licznych problemów zdrowotnych, od raka po choroby serca i płuc.
W przypadku chorób serca zanieczyszczenie powietrza drobnymi cząstkami może zwiększać ryzyko poprzez wywoływanie miażdżycy i zwiększanie stresu oksydacyjnego oraz powodowane oporności na insulinę – zauważyli naukowcy, dodając:
"Najsilniejsze związki przyczynowe występują między zanieczyszczeniem cząsteczkami PM 2,5 a chorobami układu sercowo-naczyniowego i płuc.
Wykazano silny związek przyczynowo skutkowy między zanieczyszczeniem powietrza cząsteczkami PM 2,5 a zawałem mięśnia sercowego, nadciśnieniem tętniczym, zastoinową niewydolnością serca, arytmią i śmiercią w wyniku zaburzeń układu sercowo-naczyniowego.
Znaleziono także związki przyczynowe między zanieczyszczeniem cząsteczkami PM 2,5 a przewlekłą obturacyjną chorobą płuc i rakiem płuc. Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem zgłosiła, że zawieszone w powietrzu cząstki stałe klasyfikowane są jako substancje rakotwórcze grupy 1 dla ludzi."
Badanie skutków zdrowotnych zanieczyszczenia powietrza nie kończy się jednak na tym badaniu. Kolejne badania wskazały, że cząsteczki PM 2,5 mogą powodować liczne choroby, które prawdopodobnie nie są automatycznie kojarzone z zanieczyszczeniem powietrza. Są to między innymi:
Cukrzyca | Osłabienie funkcji poznawczych |
Zaburzenia uwagi takie jak ADHD |
Autyzm | Choroby neurodegeneracyjne, w tym demencja |
Wcześniactwo |
Niska waga urodzeniowa noworodków | Nagła śmierć niemowląt |
|
Badania zaprezentowane podczas Międzynarodowej Konferencji towarzystwa American Thoracic Society (ATS) w 2017 roku wykazały, że niska jakość powietrza może nawet wywoływać zaburzenia snu.
W badaniu przyjrzano się bliżej skutkom dwóch często występujących zanieczyszczeń – dwutlenku azotu (NO2), który kumuluje się w powietrzu w wyniku ruchu ulicznego i cząsteczek PM 2,5, które odpowiadają za zmniejszenie przejrzystości powietrza. Obie te substancje miały wpływ na jakość snu uczestników badania, podczas którego badano długość czasu, jaką badani rzeczywiście przesypiali, a nie leżeli tylko w łóżku.
W badaniu trwającym pięć lat wykazano, że osoby najbardziej narażone na NO2 o 60% częściej cierpiały w wyniku niskiej jakości snu w porównaniu do osób najmniej narażonych na to zanieczyszczenie. Wśród osób mających kontakt z największym zanieczyszczeniem powietrza drobnymi cząsteczkami prawdopodobieństwo pogorszenia jakości snu wzrosło o 50%.
Biorąc pod uwagę skutki zdrowotne wynikające z braku snu, wyraźnie widać, w jaki sposób zanieczyszczenie powietrza może przyczynić się do pogorszenia stanu zdrowia.
Co więcej, w wielu częściach świata problem zanieczyszczenia powietrza wciąż się nasila, a jak zauważają naukowcy, bez energicznej interwencji do roku 2050 ilość zgonów spowodowanych zanieczyszczeniem powietrza może wzrosnąć o ponad 50%.
Spalanie węgla wciąż jest główną przyczyną zanieczyszczeń
Większość zanieczyszczeń pyłowych w powietrzu – aż 85% - pochodzi ze spalania paliw, a węgiel jest "najbardziej zanieczyszczającym paliwem kopalnym na świecie". Szacuje się, że w USA 200 000 przedwczesnych zgonów jest spowodowanych emisją spalin, głównie z pojazdów i produkcji energii.
W badaniu dotyczącym produkcji energii elektrycznej w USA – która wymaga spalania węgla – i opublikowanym w czasopiśmie Energy wykazano, że przejście na gaz ziemny w produkcji energii elektrycznej przyniosłoby znaczne korzyści.
Autor publikacji – Jay Apt będący profesorem w Tepper School of Business, Engineering and Public Policy i współ-dyrektorem Carnegie Mellon Electricity Industry Center na Uniwersytecie Carnegie Mellon – tak napisał w The Conversation:
"Przejście z węgla na gaz ziemny spowodowałoby redukcję emisji dwutlenku siarki o ponad 90%, a emisję tlenku azotu o ponad 60%. Związki te są głównymi elementami zanieczyszczeń drobnymi cząstkami stałymi.
Wprowadzenie takich zmian obniżyłyby całkowity roczny koszt wydatków przeznaczanych na leczenie problemów zdrowotnych związanych z zanieczyszczeniem powietrza o 20-50 mld dolarów. Południowo-wschodnia część USA oraz dolina Ohio, gdzie spala się najwięcej węgla, odniosłyby z tego najwięcej korzyści."
Autorzy Lancet – uznając korzyści płynące ze zmian w sektorze energetycznym obejmujących przestawienie się elektrowni ze spalania węgla na spalanie gazu – posunęli się o krok dalej twierdząc, że jeszcze lepszym rozwiązaniem byłoby przejście na paliwa odnawialne o niskiej emisji zanieczyszczeń, takich jak wiatr, pływy morskie, geotermia i promieniowanie słoneczne.
"Zmiany takie nie tylko przyczyniłyby się do zmniejszenia zanieczyszczenia i poprawy zdrowia układu krążeniowo-oddechowego w całej populacji, ale również znacznie ograniczyłyby emisję gazów cieplarnianych i zwiększyły efektywność wytwarzania energii elektrycznej" – stwierdzili badacze.
Uprzemysłowienie rolnictwa to kolejne poważne źródło zanieczyszczenia powietrza
Kolejną istotną przyczynę zanieczyszczenia powietrza w znacznej części Stanów Zjednoczonych, Chin, Rosji i Europy stanowi rolnictwo i stosowane w nim nawozy – w szczególności azot będący składnikiem nawozów wykorzystywanych do rzekomego wzbogacania gleby i uzyskiwania lepszych plonów.
Badania opublikowane w czasopiśmie Geophysical Research Letters wykazały, że w niektórych gęsto zaludnionych obszarach emisja zanieczyszczeń pochodzących z rolnictwa znacznie przewyższa inne źródła zanieczyszczenia powietrza. Przyczyną tego jest fakt, że gdy nawozy azotowe rozkładają się, do powietrza uwalniany jest amoniak.
Amoniak jest jednym z produktów ubocznych nawozów sztucznych i odpadów zwierzęcych. Kiedy amoniak zawarty w powietrzu dociera do obszarów przemysłowych, łączy się z zanieczyszczeniami pochodzącymi z oleju napędowego i spalania ropy naftowej, tworząc mikrocząsteczki.
Pracownicy dużych ferm bydła mięsnego (CAFO) oraz ludzie mieszkający w ich pobliżu często cierpią z powodu astmy, bólów głowy, podrażnienia oczu i nudności.
Badania opublikowane w czasopiśmie American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine ujawniły również, że na markery związane z funkcjonowaniem płuc silny wpływ ma to, w jakiej odległości od fermy CAFO mieszka badana osoba.
Im bliżej fermy mięsnej mieszka dana osoba i im większa gęstość populacji zwierząt w fermie, tym więcej zaburzeń czynności płuc zaobserwowano. Badanie wykazało, że funkcjonowanie płuc u osób mieszkających w sąsiedztwie ferm pogarsza się proporcjonalnie do wzrostu poziomu zanieczyszczenia powietrza amoniakiem emitowanego przez fermy CAFO.
Dieta może mieć wpływ na łagodzenie skutków zanieczyszczenia powietrza
Jak wynika z raportu Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) z 2016 roku, tylko 8% ludzi na całym świecie oddycha powietrzem spełniającym standardy WHO, co oznacza, że 92% światowej populacji oddycha zanieczyszczonym powietrzem. Chociaż możemy nie mieć kontroli nad poziomem zanieczyszczenia poza domem, to mamy jednak kontrolę nad tym, co jemy.
Jest to dobra wiadomość, ponieważ niektóre produkty spożywcze mogą mieć działanie ochronne. Ogólnie rzecz biorąc, należy starać się spożywać żywność jak najmniej przetworzoną, dużą ilość warzyw o działaniu przeciwzapalnym oraz zdrowe tłuszcze. Do najważniejszych produktów należą:
• Tłuszcze omega-3: Działają one przeciwzapalnie. Przeprowadzono badanie z udziałem 29 osób w średnim wieku, którym podawano suplementy zawierające omega-3 pochodzenia zwierzęcego. Wykazano, że omega-3 niweluje niektóre szkodliwe ekspozycji na zanieczyszczenia powietrza, takie jak zaburzenia pracy serca i nieprawidłowy poziom lipidów, w tym trójglicerydów (oliwa z oliwek nie dawała tego samego efektu).
• Kiełki brokułów: Wykazano, że wyciąg z kiełków brokułów i same kiełki zapobiegają reakcjom alergicznym w obrębie jamy nosowej, które występują w wyniku ekspozycji na cząstki zawarte w spalinach z silników Diesla. Naukowcy stwierdzili, że brokuły i kiełki brokułów mogą mieć działanie ochronne przed zanieczyszczeniami powietrza w chorobie alergicznej i astmie.
Wykazano też, że napój przyrządzony z brokułów i ich kiełków przyspieszał detoksykację niektórych zanieczyszczeń powietrza u mieszkańców wysoce zanieczyszczonych regionów Chin.
• Witaminy C i E: U dzieci chorych na astmę suplementacja antyoksydantami takimi jak witaminy C i E pomogła w łagodzeniu szkodliwego wpływu ozonu na drogi oddechowe tych dzieci.
• Witaminy z grupy B: Badanie na ludziach przeprowadzone na małą skalę wykazało, że wysokie dawki witamin B6, B9 i B12 całkowicie niwelowały niekorzystne skutki zdrowotne powodowane przez bardzo drobne cząstki stałe w zanieczyszczonym powietrzu.
Cztery tygodnie suplementacji wysokimi dawkami tych witamin redukowały uszkodzenia genetyczne w 10 lokalizacjach genów o 28 do 76% oraz chroniły DNA mitochondriów przed szkodliwym wpływem zanieczyszczeń, a nawet pomagały naprawić niektóre z istniejących już uszkodzeń genów.
Jak zmniejszyć zanieczyszczenie powietrza w domu
Dbałość o odpowiednią jakość powietrza w pomieszczeniach jest ważna, a oczyszczanie powietrza w domu może stanowić dobry początek. Zainstalowanie jednego z dostępnych na runku filtrów powietrza może mieć wpływ na różne markery Twojego zdrowia, takie jak niższa ilość białka C-reaktywnego i innych markerów stanu zapalnego i funkcjonowania układu naczyniowego.
Jednak nie wszystkie filtry powietrza działają z taką samą skutecznością w usuwaniu zanieczyszczeń z domu, a żaden filtr nie jest w stanie usunąć wszystkich zanieczyszczeń, dlatego przed zakupem filtra należy przeprowadzić dokładną analizę dostępnych filtrów, a swój wybór oprzeć na określonych specyfikacjach środowiska, w którym przebywasz.
Jedną z najlepszych dostępnych technologii jest utlenianie fotokatalityczne (PCO). Zamiast filtrowania powietrza, PCO działa bardziej jak oczyszczacz powietrza, gdyż oczyszcza powietrze za pomocą światła ultrafioletowego (UV).
W przeciwieństwie do filtrów, które po prostu wychwytują zanieczyszczenia, PCO przekształca zanieczyszczenia w substancje nietoksyczne. Zazwyczaj polega to na tym, że światło UV wchodzi w reakcje z dwutlenkiem tytanu i wodą, tworząc rodniki hydroksylowe, które utleniają zanieczyszczenia i czynią je nieszkodliwymi.
Badania wykazały, że przy obecności w powietrzu zanieczyszczeń pochodzących z materiałów budowlanych i mebli, PCO poprawia jakość powietrza w pomieszczeniach. Wnioski te wyciągnięto zarówno na podstawie oceny sensorycznej dokonanej przez uczestników badania, jak i pomiarów takich jak spektrometria mas z jonizacją poprzez przeniesienie protonu (PTR-MS).
Poza PCO, kolejną opcją jest umieszczenie w pomieszczeniu kilku roślin doniczkowych, które pomogą w absorpcji zanieczyszczeń powietrza.
Ponadto jednym z najprostszych i najłatwiejszych sposobów na zmniejszenie ilości zanieczyszczeń w domu jest otwarcie okien i wpuszczenie świeżego powietrza (zakładając, że powietrze z zewnątrz nie jest zbytnio zanieczyszczone). Ponieważ większość domów jest nadmiernie szczelna, otwarcie okien na zaledwie 15 minut każdego dnia może poprawić jakość powietrza, którym oddychasz.
Możesz również rozważyć uchylanie okna na noc podczas snu. Zainstalowanie wentylatora na poddaszu to kolejny sposób na dostarczenie świeżego powietrza do domu i zmniejszenie ilości toksyn w powietrzu.