Być może zdarzało Ci się mieć wągry w wieku młodzieńczym, a niektórzy ludzie mają je także już w dorosłym życiu.
Te ciemne kropki zwykle umiejscowione są w okolicy nosa i czoła, chociaż mogą się też pojawić w innych obszarach skóry. Ale co dokładnie powoduje pojawianie się wągrów?
Wągry to inaczej zaskórniki (comedo) – drobne wykwity skórne w kolorze białym lub czarnym. Tworzą się one, gdy mieszki włosowe zostają częściowo zatkane przez nadmiar sebum – oleju wytwarzanego przez gruczoły łojowe.
Gruczoły łojowe zapewniają odpowiednie natłuszczenie skóry i zmniejszają jej wrażliwość na skaleczenia, ale jeśli zaczynają wytwarzać nadmiar sebum, to najprawdopodobniej pojawią się zaskórniki. Poniższy proces opisuje powstawanie zaskórników w trzech etapach:
- Gruczoły łojowe wytwarzają nadmiar sebum
- Nadmiar sebum łączy się z martwymi komórkami skóry, blokując mieszek włosowy
- Poprzez otwór sebum ma kontakt z powietrzem, co powoduje jego utlenienie i zmianę koloru
Wbrew powszechnemu przekonaniu ciemna barwa zaskórników nie wynika z zablokowania brudu w sebum.
To raczej utlenienie melaniny – pigmentu znajdującego się w sebum – nadaje zaskórnikom charakterystyczny kolor. Istnieją też zaskórniki koloru białego, co oznacza, że są one całkowicie zatkane, dlatego sebum nie utleniło się i zachowało swój kolor.
W przypadku pozostawienia zaskórników nieleczonych – zarówno białych jak i czarnych – mogą one ulec zakażeniu przez bakterie na skórze, które przedostają się do zatkanych mieszków włosowych. W rezultacie wągry zamieniają się w pryszcze.
Oto czynniki, które mogą predysponować do zaskórników
U różnych osób przyczyny zaskórników mogą być różne, ale mają one związek przede wszystkim z produkcją hormonów, dziedzicznością i bakteriami skóry:
• Hormony
W okresie dojrzewania organizm wytwarza więcej hormonów typu androgenowego. To powoduje, że gruczoły łojowe powiększają się i wytwarzają więcej sebum. Zaskórniki występują częściej u mężczyzn niż u kobiet.
• Dziedziczenie
Wielkość gruczołów łojowych i produkcja sebum mogą być dziedziczone. Jeśli odziedziczyłeś po przodkach duże gruczoły łojowe, możesz mieć większe ryzyko powstawania zaskórników.
• Bakterie
Bakterie na skórze mogą zakażać sebum i powodować jego zablokowanie w gruczole łojowym. Z czasem może przekształcić się to w bolesny w dotyku pryszcz, powodując stan zapalny i powstanie ropy.
Czynniki, które mogą zwiększać ryzyko wystąpienia zaskórników
Kilka czynników wiąże się z powstawaniem zaskórników i ogólnie z problemami z trądzikiem. Jednym z nich jest palenie papierosów, zwłaszcza u kobiet.
W badaniu opublikowanym w British Journal of Dermatology badacze przeprowadzili wywiady z 1000 kobiet w wieku od 25 do 50 lat. Odkryli, że 42% kobiet palących miało trądzik, ale wśród osób niepalących, tylko 10% miało podobne problemy skórne.
Naukowcy doszli do wniosku, że palacze, u których w wieku młodzieńczym rozwinął się trądzik byli czterokrotnie bardziej narażeni na problemy z trądzikiem – także w późniejszym wieku – w porównaniu do osób niepalących w wieku młodzieńczym.
Ponadto palenie powoduje, że skóra szybciej się starzeje oraz staje się sucha i szorstka. Inne czynniki, które mogą zwiększać ryzyko wystąpienia zaskórników to między innymi:
- Noszenie obcisłych ubrań, takich jak opaski na głowę i golfy
- Używanie produktów kosmetycznych mogących zatykać pory i mieszki włosowe
- Przebywanie w obszarach lub pomieszczeniach o nadmiernej wilgotności
- Stresujący okres w życiu może spowodować nagłe pojawienie się trądziku
Powszechne mity dotyczące zaskórników
Ponieważ trądzik to dolegliwość nękająca ludzi na całym świecie, to wokół tego tematu krąży wiele popularnych "teorii", a część z nich od dawna akceptowana jest jako prawda. W rzeczywistości teorie te nie pokrywają się z prawdą. Mity na temat trądziku i zaskórników to między innymi:
- Jedzenie tłustych potraw: Ponieważ ludzie z tłustą skórą twarzy mają zazwyczaj zaskórniki, to często wydaje się, że jedną z przyczyn może być spożywanie tłustych pokarmów. W rzeczywistości jedzenie tłustych potraw nie ma wpływu na produkcję sebum przez skórę. Jednakże nakładanie natłuszczających środków kosmetycznych na skórę, która już jest nadmiernie przetłuszczona może zatykać pory skóry.
- Brudna skóra: Niektórym wydaje się, że zaskórniki – i ogólnie problemy związane z trądzikiem – są spowodowane brakiem higieny, więc aby pozbyć się trądziku nadmiernie i zbyt często szorują skórę twarzy. W rzeczywistości może to przynieść skutek przeciwny do zamierzonego, ponieważ zbyt intensywne szorowanie twarzy może podrażniać skórę i powodować jej urazy.
- Stosowanie makijażu: Ogólnie uważa się, że produkty kosmetyczne mogą pogarszać trądzik. Niekoniecznie jest to prawdą, zwłaszcza jeśli używasz delikatnych produktów, które nie zatkają porów skóry.
5 naturalnych sposobów na pozbycie się zaskórników
Chociaż w drogeriach i aptekach dostępnych jest wiele produktów farmaceutycznych, które mogą pomóc w usuwaniu zaskórników, to środki te mogą zawierać substancje potencjalnie szkodliwe dla zdrowia. Zamiast tego wypróbuj opisane poniżej środki, aby pozbyć się zaskórników w bezpieczny sposób:
• Cytryna
Sok z cytryny zawiera kwasy o nazwie alfa-hydroksykwasy (AHA), które w naturalny sposób usuwają martwe komórki skóry. Cytryna zawiera również witaminę C, która może stymulować produkcję kolagenu, co poprawia zdrowie skóry.
Aby zaaplikować cytrynę na zaskórniki, wyciśnij 1 łyżeczkę soku z cytryny, najlepiej ekologicznej. Następnie zanurz bawełniany wacik w soku, a potem przetrzyj nim miejsca, w których są zaskórniki. Poczekaj, aż sok wyschnie, a następnie spłucz wodą.
• Surowy miód
Miód wykazuje właściwości antybakteryjne, które mogą pomóc w leczeniu zaskórników. Podgrzej łyżkę czystego, surowego miodu do przyjemnie ciepłej temperatury, nałóż miód na zaskórniki i pozostaw na skórze na około 10 minut.
• Dzika kurkuma
Kurkuma jest zwykle stosowana jako przyprawa do gotowania, ale istnieje jej niejadalna odmiana katsuri kurkuma (dzika kurkuma), która jest powszechnie stosowana do leczenia problemów skórnych. Ma ona także tę przewagę nad zwykłą kurkumą, że nie barwi skóry.
Aby stworzyć leczniczą pastę z kurkumy, wymieszaj niewielką ilość dzikiej kurkumy z łyżką oleju kokosowego. Nałóż pastę na zaskórniki i pozostaw na 15 minut, a następnie zmyj letnią wodą.
• Ocet jabłkowy i mięta
Ocet jabłkowy (ACV) wykazuje silne właściwości antybakteryjne, które mogą pomóc w walce z bakteriami infekującymi skórę. Możesz przygotować tonik do twarzy na bazie octu jabłkowego zmieszanego z dodatkiem mięty, który będzie miał kojące działanie na Twoją twarz.
Aby przygotować tonik wymieszaj 3 łyżki octu jabłkowego, 3 łyżki pokrojonych liści mięty i 8 uncji (ok. 240 ml) wody w małej butelce, a następnie pozostaw je w chłodnym miejscu na tydzień. Przesącz tak przygotowaną miksturę przez gazę, po czym dodaj do mieszaniny filiżankę wody. Aplikuj tonik na twarz za pomocą wacika.
• Zielona herbata
Liście zielonej herbaty zawierają całe bogactwo przeciwutleniaczy i witamin, które mogą pomóc w leczeniu zaskórników. Zaparz 2 łyżeczki ekologicznej zielonej herbaty w 8 uncjach (ok. 240 ml) ciepłej wody. Odstaw do schłodzenia na około godzinę, po czym nałóż na zaskórniki i pozostaw do wyschnięcia na 10 minut, a następnie spłucz wodą.
Jak zapobiegać powstawaniu zaskórników
Na niektóre z głównych przyczyn powstawania zaskórników nie mamy żadnego wpływu, na przykład na produkcję hormonów i dziedziczność. Lecz jest kilka rzeczy, które można zrobić, aby zmniejszyć prawdopodobieństwo tworzenia się zaskórników:
• Myj twarz tylko dwa razy dziennie
Myj twarz dwa razy dziennie; rano oraz wieczorem przed snem. Pomoże Ci to pozbyć się nagromadzonego na twarzy przez cały dzień tłuszczu. Nadmierne mycie i szorowanie tylko podrażnia skórę i może jeszcze bardziej pogorszyć problemy z trądzikiem.
Używaj zwykłego mydła, ponieważ mydła antybakteryjne zawierają triklosan – szkodliwą substancję związaną z rozwojem komórek raka sutka, zaburzeniami funkcjonowanie mięśni u ludzi i zwierząt oraz alergiami u dzieci.
• Kupuj produkty nie zatykające porów
Istnieją produkty, które są zaprojektowane tak, aby nie zatkać porów, co może pomóc zminimalizować ryzyko tworzenia zaskórników. Bezolejowe produkty kosmetyczne także mogą zmniejszać ryzyko zatkania porów.
• Oczyszczanie skóry po treningu
Pozostałości potu mogą blokować pory, co może prowadzić do powstawania zaskórników. Pamiętaj zatem, aby po ćwiczeniach zawsze wziąć prysznic lub kąpiel.