Subtelne wczesne oznaki demencji

Według dr Mercoli

Na całym świecie 47,5 milionów ludzi cierpi na demencję. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) do roku 2030 liczba ta prawdopodobnie wzrośnie do 75,6 miliona, a do roku 2050 może się nawet potroić.

Demencja nie jest chorobą samą w sobie, jest raczej terminem używanym do opisywania wielu różnych schorzeń w obrębie mózgu, które mogą wpływać na pamięć, myślenie, zachowanie i zdolność do wykonywania codziennych czynności.

Najczęstszym rodzajem demencji jest choroba Alzheimera, która stanowi od 60 do 80 procent przypadków.

Wiele osób kojarzy demencję z utratą pamięci – która rzeczywiście powinno być traktowana jako znak ostrzegawczy – jednak nie wszystkie problemy z pamięcią są wywołane chorobą Alzheimera. Niektóre przyczyny objawów podobnych do otępienia, takich jak problemy z pamięcią, mogą być na przykład związane z problemami z tarczycą lub wynikać z niedoboru witamin i mogą one być odwrócone przy prawidłowym leczeniu.

Jeśli zauważyłeś, że Ty lub ktoś bliski staje się coraz bardziej zapominalski lub doświadcza zmian w sposobie myślenia, powinieneś natychmiast skontaktować się z lekarzem.

Często jednak pierwsze objawy demencji są tak subtelne, że można je łatwo przeoczyć – a mogą one objawiać się zmianami w zachowaniu i nastroju na długo przed pojawieniem się problemów z pamięcią.

Zmiany osobowości mogą być wczesnym objawem demencji

Zanim problemy z pamięcią i myśleniem staną się oczywiste, ludzie z demencją mogą wykazywać zmiany nastroju i zachowania. Według zespołu neuropsychiatrów i ekspertów od choroby Alzheimera te ostatnie objawy mogą być jednymi z najwcześniejszych objawów demencji.

Podczas Międzynarodowej Konferencji Stowarzyszenia Alzheimera, która odbyła się w roku 2016 w Toronto, eksperci opracowali listę kontrolną złożoną z 34 pytań, która według nich może być wykorzystywana do diagnozowania nowo zdefiniowanego stanu chorobowego zwanego łagodnym zaburzeniem zachowania (MBI).

Podobnie jak łagodne zaburzenia poznawcze (MCI), które charakteryzują się zauważalnym spadkiem zdolności poznawczych, lecz jeszcze nie zakłócają normalnego codziennego funkcjonowania, łagodne zaburzenia zachowania (MBI) mogą być na przykład związane z problemami z tarczycą lub wynikać z niedoboru witamin lecz mogą też występować przed poważniejszymi zmianami procesów poznawczych związanymi z demencją.

Lista kontrolna ma na celu wcześniejszą identyfikację pacjentów zagrożonych demencją, gdyż – jak twierdzi członek zespołu dr Zahinoor Ismail, neuropsychiatra z Uniwersytetu w Calgary – u osób z łagodnymi zaburzeniami poznawczymi wykazującymi jednocześnie zmiany nastroju i zachowania pełnoobjawowa demencja może postępować szybciej.

Niektórzy obawiają się, że lista kontrolna może doprowadzić do przedwczesnej lub fałszywej diagnozy i narażać niektórych pacjentów na niepotrzebny stres i zmartwiania oraz dodatkowe badania lekarskie.

Na przykład w przypadku osób z łagodnymi zburzeniami poznawczymi, nie u wszystkich z nich problemy te rozwiną się chorobę Alzheimera lub inne rodzaje demencji. W rzeczywistości, jak donosi The Times, nawet 20 procent osób z MCI wciąż pozostaje normalne pod względem kognitywnym w późniejszym okresie czasu.

Inni twierdzą jednak, że zwracanie uwagi na nietypowe zmiany w zachowaniu lub osobowości może pomóc ludziom w uzyskaniu pomocy, a przynajmniej szybciej złagodzić objawy. Niestety, obecnie nie ma lekarstwa na chorobę Alzheimera i w miarę jej postępu, choroba ta staje się wyniszczająca nie tylko dla osób zdiagnozowanych, ale także dla ich przyjaciół i rodziny.

Na jakie zmiany w zachowaniu lub nastroju należy zwrócić uwagę?

U różnych osób demencja może objawiać się w różny sposób, dlatego to, na co należy zwrócić szczególną uwagę to zachowania, które są nietypowe dla bliskiej osoby. Osoba taka może na przykład przestać robić coś, co zawsze lubiła robić, jak gotowanie jakiegoś szczególnego dania na urodziny, czy oglądanie wieczornych wiadomości.

Kolejną powszechną oznaką jest apatia, chociaż niektórzy ludzie mogą przejawiać bardziej rażące zmiany, takie jak gwałtowne zmiany zachowań seksualnych lub dziwne nawyki, na przykład podkradanie jedzenia z talerzy innych osób.

Stowarzyszenie Alzheimera zauważa:

"Nastrój i osobowość osób z chorobą Alzheimera mogą ulec zmianie. Osoby te mogą stać się zdezorientowane, podejrzliwe, przygnębione, przestraszone lub niespokojne. Mogą zacząć się łato irytować w domu, wśród znajomych, w pracy lub jeśli znajdą się poza swoją strefą komfortu."

We wczesnych stadiach choroby może wystąpić drażliwość, niepokój lub depresja. Badanie opublikowane w czasopiśmie Neurology nie tylko wykazało, że ludzie, u których ostatecznie zdiagnozowano demencję byli dwa razy bardziej podatni na rozwój depresji we wcześniejszym etapie ich życia, ale również już uprzednio wykazywali tendencję do nagłych zmian nastroju. W Time stwierdzono też, że:

"Objawy pojawiały się w spójnych fazach: typowo najpierw pojawiała się drażliwość, depresja i zmiany w zachowaniu w nocy, a następnie lęki, zmiany apetytu, pobudzenie i apatia. Ostatnią fazą było nadmierne podekscytowanie, zaburzenia motoryczne, halucynacje, urojenia i utrata zahamowań."

Aby zmiany nastroju i/lub zachowania mogły być uznane za MBI, muszą się one utrzymywać przez co najmniej sześć miesięcy. Dr Maria C. Carrillo, dyrektor ds. Nauki w Alzheimer's Association tak stwierdziła w wiadomościach:

"Choroba Alzheimera jest bardzo poważną chorobą mózgu i chociaż utrata pamięci jest cechą charakterystyczną tej choroby, to wczesne objawy, takie jak stany lękowe, dezorientacja i zamieszanie są często bardziej powszechne, niepokojące i wyraźniej widoczne dla członków rodziny.

Proponowana nowa lista kontrolna opisuje i pomaga zidentyfikować nowy wczesny etap kliniczny tej choroby i może stać się podstawą do wprowadzenia oficjalnych zmian w sposobie badania pacjentów – co znacznie odbiegałoby od skupiania się wyłącznie na objawach dotyczących pamięci, a obejmowałoby również zachowanie pacjenta."

Oznaki łagodnych zaburzeń poznawczych

U niektórych osób łagodne zaburzenia poznawcze (MCI) mogą następować po wcześniejszych zmianach nastroju i zachowania. MCI to niewielkie osłabienie zdolności poznawczych, jednak stanowi ono zwiększone ryzyko rozwoju poważniejszej demencji, w tym choroby Alzheimera (chociaż w żadnym wypadku nie jest to pewne). Szacuje się, że nawet 20% osób w wieku 65 lat i starszych może mieć MCI.

Jeśli zwyczajnie zdarzy Ci się zapomnieć, gdzie położyłeś klucze nie jest to jeszcze powodem do niepokoju, jednak zapominanie o ważnych informacjach, takich jak spotkania, rozmowy lub ostatnie wydarzenia, co dotychczas Ci się nie zdarzało, może być objawem demencji.

Może także być Ci trudniej podejmować rozsądne decyzje, ustalać kolejność kroków niezbędnych do wykonania zadania lub ocenić czas potrzebny do ich wykonania.

Jeśli zdiagnozowano u Ciebie łagodne zaburzenia poznawcze, pamiętaj że nie we wszystkich przypadkach choroba musi postępować, a w zasadzie objawy mogą nawet ustąpić. Pomocne mogą być tu regularne ćwiczenia, odpowiednia dieta oraz angażowanie się w działania pobudzające umysłowo i społecznie, które zwiększają inteligencję.

Demencja: kiedy należy się martwić?

Niełatwo jest obiektywnie ocenić, czy bliska Ci osoba zaczyna mieć problemy z umysłem. Jeśli przypuszczasz, że tak może być, lecz nie masz co do tego pewności, spróbuj robić notatki i rejestrować przypadki zachowania, które wzbudziły Twój niepokój. Być może uda Ci się zidentyfikować wzorzec nowych zachowań, dzięki któremu cały obraz stanie się wyraźniejszy.

"Agnes B. Juhasz, pielęgniarka i specjalistka od demencji, która jest autorką książki „The Dementia Whisperer : Scenes From the Frontline of Caring Sceny” („Zaklinaczka demencji: sceny z pierwszej linii opieki”) sugeruje notowanie przypadków zachowań nietypowych dla danej osoby. W wiadomościach w brytyjskim dzienniku „Mirror” napisała ona tak:

Oczywiście istnieje kilka typowych objawów i potencjalnych zmian zachowania, którym warto przyjrzeć się dokładniej.

Zmiany te obejmują zapominalstwo, nagłą lub ciągłą dezorientację co do pewnych rzeczy, zaburzenia postrzegania czasu i miejsca, istotne zmiany w zachowaniu i osobowości, trudności w ocenianiu sytuacji, zmiany w mowie lub piśmie lub brak zaangażowania i aktywności.

Ale wszystkie te objawy ostatecznie prowadzą nas do zasadniczego pytania, które zawsze musimy sobie zadać, zanim wyciągniemy dalsze wnioski: Czy zachowania te są rzeczywiście dla tej osoby nietypowe czy też zawsze były one częścią jej osobowości?

Jeśli zauważamy, że pojawiło się coś nowego i dziwnego, co nigdy wcześniej się nie miało miejsca w życiu danej osoby, z naszych dotychczasowych obserwacji wynika, że jest to punkt, w którym potrzebna może być dalsza pomoc."

Wczesne objawy choroby Alzheimera

Podczas gdy zwykłe objawy roztargnienia, takie jak wkładanie kubka do nieodpowiedniej szafki nie są powodem do niepokoju, to nieradzenie sobie z wykonywaniem codziennych zadań już tak.

Brak zainteresowania dotychczasowym hobby, powtarzające się zachowania (wyrażenia, gesty lub pytania), błędne wypowiadanie słów lub jąkanie się również mogą być niepokojącymi oznakami. I podczas gdy typowe zapomnienie, na przykład tego, w jakim celu wchodzisz do pokoju, zazwyczaj nie jest powodem do zmartwienia, to głębsze zdezorientowanie, na przykład to, że sam pokój wydaje się obcy, może sygnalizować problem.

Stowarzyszenie Alzheimera zestawiło różnice między objawami demencji na przykład przy chorobie Alzheimera a typowymi zmianami związanymi z wiekiem:

Według Stowarzyszenia Alzheimera, zazwyczaj przynajmniej dwie podstawowe funkcje mentalne z poniższej listy muszą być zaburzone, aby można je było uznać za demencję:

• Pamięć
• Komunikacja i język
• Zdolność do koncentracji i uwagi
• Rozumowanie i osąd
• Percepcja wzrokowa

Jeśli masz problemy z pamięcią, przejdź na dietę ketogeniczną

Jeśli Twoja pamięć zawodzi na tyle często, że wywołuje to choćby cień niepokoju lub wątpliwości w Twoim umyśle lub jeśli zauważyłeś jakieś nietypowe zmiany nastroju lub zachowania, nadszedł czas, aby podjąć odpowiednie działanie.

Dieta ketogeniczna, o wysokiej zawartości tłuszczu, umiarkowanej ilości białka i niskiej zawartości węglowodanów ma kluczowe znaczenie dla ochrony zdrowia mózgu i jest zalecana praktycznie dla każdego, ale szczególnie dla tych, którzy mają obawy dotyczące zdrowia swojego mózgu.

Ten rodzaj diety polega na ograniczeniu wszystkich węglowodanów pochodzących z warzyw i zbóż, z wyjątkiem skrobi i zastąpienie ich małą lub umiarkowaną ilością wysokiej jakości białka i dużą ilością korzystnego do zdrowia tłuszczu.

Jest to dieta, która pomoże zoptymalizować wagę i zmniejszyć ryzyko przewlekłych chorób zwyrodnieniowych, a jednocześnie chronić mózg. Odżywianie się w ten sposób pomoże Ci przejść z trybu czerpania energii ze spalania węglowodanów na tryb spalania tłuszczu, co z kolei spowoduje, że Twój organizm zacznie produkować ketony (znane również jako ciała ketonowe).

Ketony mogą odżywiać mózg i zapobiegać jego atrofii. Mogą one nawet przywrócić i odnowić funkcjonowanie neuronów i nerwów w mózgu po tym, jak już nastąpiły pewne uszkodzenia. Oprócz diety ketogenicznej głównym źródłem ketonów są średniołańcuchowe trójglicerydy (MCT), w które obfituje olej kokosowy.

Jak odnotowano w British Journal of Nutrition:

"W przeciwieństwie do większości innych tłuszczów, które zawierają dużo długołańcuchowych kwasów tłuszczowych, olej kokosowy zawiera średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe (MCFA). MCFA są wyjątkowo łatwo wchłaniane i metabolizowane przez wątrobę i mogą być przekształcane w ketony.

Ciała ketonowe są ważnym alternatywnym źródłem energii dla mózgu i mogą być korzystne dla osób, które już mają problemy z pamięcią lub u których problemy takie się rozwijają, jak to jest na przykład w chorobie Alzheimera."

Strategie żywieniowe pomagające zapobiegać chorobie Alzheimera

Choroba Alzheimera stała się jedną z najbardziej palących i tragicznych kwestii zdrowia publicznego, z jakimi boryka się obecnie USA. Ponieważ jak na razie nie ma lekarstwa na tę chorobę, najlepszą strategią jest zapobieganie jej.

Wszechstronność mojego planu odżywiania polega na tym, że pomaga on zapobiegać i leczyć praktycznie wszystkie przewlekłe choroby zwyrodnieniowe, w tym demencję. Im szybciej więc zaczniesz, tym lepiej.

Oto strategie, które możesz wprowadzić, oprócz przestrzegania diety ketogenicznej:

Ogólne wskazówki dotyczące stylu życia zapobiegającemu chorobie Alzheimera

Oprócz diety istnieje wiele innych czynników związanych ze stylem życia, które mogą przyczyniać się do zdrowia neurologicznego lub je niszczyć. W planie zapobiegania demencji należy zatem uwzględnić także poniższe ważne zalecenia: