Ostrzeżenie: Olej kukurydziany ma potencjalnie szkodliwe skutki uboczne, albo ze względu na składnik, z którego jest wyprodukowany, albo ze względu proces produkcji zastosowany do jego ekstrakcji. Ponieważ te niekorzystne właściwości przeważają nad potencjalnymi korzyściami, nie polecam tego oleju do celów terapeutycznych. Zawsze bądź świadomy potencjalnych skutków ubocznych jakiegokolwiek ziołowego lub roślinnego oleju, którego zamierzasz użyć.
Smażenie jedzenia na oleju kukurydzianym wiąże się z ryzykiem powstania uszkodzeń wywołanych wysokimi temperaturami. Oleje, które stosujesz do smażenia powinny być na tyle stabilne, aby nie zachodziły w nich zmiany chemiczne po podgrzaniu do wysokiej temperatury.
Wielonienasycone oleje roślinne, w tym olej kukurydziany, rzepakowy i sojowy wytwarzają utleniony cholesterol i są szkodliwe dla zdrowia. Poznaj pułapki związane ze smażeniem na oleju kukurydzianym i dowiedz się, czy ten olej nadaje się do jakichkolwiek innych celów.
Co to jest olej kukurydziany?
Olej kukurydziany jest pozyskiwany z zarodków kukurydzy, a jest przeznaczony głównie do celów kulinarnych. Jest także głównym składnikiem margaryny i innych przetworzonych produktów spożywczych.
Olej kukurydziany jest również surowcem stosowanym do produkcji biodiesla. W latach 2012-2014 wykorzystanie oleju kukurydzianego klasy niespożywczej (NFG) do produkcji biodiesla ogromnie wzrosło. Olej ten ma również inne zastosowania w przemyśle.
Mimo że olej kukurydziany generalnie jest dużo tańszy niż inne oleje roślinne, to jego produkcja jest na ogromną skalę dotowana przez rząd Stanów Zjednoczonych. Uprawy kukurydzy są najbardziej dotowanymi uprawa w tym kraju, a w latach 1995-2010 otrzymały ponad 77 miliardów dolarów od rządu amerykańskiego.
Nic dziwnego, że jako składnik niezdrowych produktów spożywczych – takich jak te zawierające olej kukurydziany i syrop glukozowo-fruktozowy (HFCS) – nie przyczynia się on do sprzedaży zdrowszych, lecz z konieczności droższych, wersji produktów.
Problem, jaki dostrzegam w wykorzystywaniu oleju kukurydzianego i innych olejów roślinnych do smażenia wiążę się nie tylko z utlenianiem cholesterolu i wynikającym z tego zwiększonym ryzykiem choroby niedokrwiennej serca.
Dodatkowym problemem jest to, że zawierają one bardzo dużą ilość tłuszczów omega-6, co zaburza równowagę pomiędzy omega-6 i omega-3 w organizmie. Wykazano, że olej kukurydziany ma stosunek kwasów omega-6 do omega-3 wynoszący 49:1, co bardzo odbiega od ideału wynoszącego 1:1!
Standardowa amerykańska dieta generalnie zawiera nadmierne ilości omega-6, a dalsze zaburzanie tego stosunku zwiększa ryzyko wielu chorób zwyrodnieniowych.
Zastosowania oleju kukurydzianego
Olej kukurydziany, oprócz zastosowania do celów kulinarnych, jest także szeroko wykorzystywany w przemyśle. Stosuje się go jako dodatek do mydła, maści, farb, tuszu, tekstyliów i środków owadobójczych. Czasami służy także jako nośnik dla cząsteczek leków w produktach farmaceutycznych.
Olej kukurydziany jest również brany pod uwagę przy pielęgnacji włosów. Zawiera on 54 procent kwasów tłuszczowych omega-6 i 28 procent kwasów tłuszczowych omega-9, dzięki czemu blokuje wodę we włosach, wzmacniają je i chroni przed wysuszeniem.
Korzyści obejmują nawilżanie mieszków włosowych, odżywienie skóry głowy, zapobieganie wysuszeniu i utracie włosów, przyspieszanie wzrostu włosów i zapobieganie ich uszkodzeniom zewnętrznym.
Według Yahoo! Voice olej kukurydziany ma liczne zastosowania w domu, między innymi:
- Nada blasku zlewozmywakowi – wystarczy wetrzeć odrobinę oleju w zlew za pomocą miękkiej ściereczki.
- Usunie papier przyklejony do drewnianej powierzchni – potrzyj olejem miejsce, do którego przykleił się papier. Odczekaj, aż papier stanie się wystarczająco miękki, aby go oderwać.
- Zmiękczy rękawicę baseballową – przetrzyj rękawicę olejem kukurydzianym, nałóż rękawicę na kulę lub piłkę i zabezpiecz gumką. Umieść rękawicę na noc pomiędzy materacami.
- Wyczyści plamy z drewnianych mebli – nałóż odrobinę oleju kukurydzianego na miękką szmatkę, przyłóż do popiołu z papierosów lub cygar i przetrzyj miejsce na drewnianej powierzchni, w którym znajduje się biała plamka lub plama po wodzie, aż znikną.
- Zabezpieczy łopatę do odgarniania śniegu – wetrzyj olej w łopatę, co zapobiegnie przywieraniu śniegu do niej.
Skład oleju kukurydzianego
Olej kukurydziany zawiera kwasy tłuszczowe a następujących proporcjach: 12,7% tłuszcze jednonienasycone, 58,7% tłuszcze wielonienasycone i 24,2% tłuszcze nasycone.
Ważnym faktem dotyczącym oleju kukurydzianego jest to, że ponad 90% kukurydzy i soi – dwóch najbardziej powszechnych obecnie składników w żywności – jest hodowane z genetycznie zmodyfikowanych nasion (GM).
W jednym z badań przeanalizowano toksyczność trzech genetycznie modyfikowanych odmian kukurydzy firmy biotechnologicznej Monsanto i wykazano – "po raz pierwszy na świecie" – że organizmy modyfikowane genetycznie (GMO) "nie są ani wystarczająco zdrowe, ani nie powinny być komercjalizowane... Za każdym razem, w przypadku wszystkich trzech GMO, nerki i wątroba – czyli organy, które najmocniej reagują na zatrucie chemikaliami z pokarmu – miały problemy."
Zalety oleju kukurydzianego
Skupmy się na pewnej korzyści z kukurydzy wynikającej z faktu, że zawiera ona więcej cukru niż inne warzywa, ale w porównaniu z ziarnami zbóż, takimi jak pszenica i ryż, ma niższą kaloryczność. Kukurydza zawiera dużą ilość flawonoidów i luteiny, które wspólnie pomagają zachować zdrowe błony śluzowe, skórę i wzrok. Kukurydza jest również źródłem witaminy A, tiaminy i witaminy B6.
Na StyleCraze.com można znaleźć szczegółowy profil żywieniowy kukurydzy, z którego wynika, że chociaż kukurydza nie zawiera dużych ilości składników odżywczych, to zawiera ona dużo wody i jest bogata w błonnik pokarmowy.
W dzisiejszych czasach bardzo ważne jest, aby zawsze sprawdzać, czy kukurydza i produkty kukurydziane, które kupujesz są ekologiczne i czy nie była ona wyhodowana z nasion genetycznie modyfikowanych. Dowiedz się, czy rolnicy sprzedający ziarno kukurydzy na targu lub przydrożnych stoiskach używali do jej produkcji pestycydów lub innych chemikaliów. Jeśli tak było, lepiej od nich nie kupuj.
Jak zrobić olej kukurydziany
Prawie wszystkie oleje kukurydziane dostępne obecnie na rynku są otrzymywane w wyniku wyciskania przez prasę do oleju, a następnie ekstrahowane rozpuszczalnikiem przy użyciu heksanu lub 2-metylopentanu (izoheksanu). Po odparowaniu z oleju kukurydzianego, rozpuszczalnik jest odzyskiwany i ponownie wykorzystywany.
Po ekstrakcji olej jest rafinowany przez odserycynowanie i/lub obróbkę alkaliczną w celu usunięcia fosfatydów. Dodatkowo obróbka alkaliczna neutralizuje wolne kwasy tłuszczowe i powoduje wybielenie oleju. Końcowy etap rafinacji oleju obejmuje usuwanie wosków, a także dezodoryzację poprzez destylację parową oleju.
Istnieją zakłady, które zajmują się produkcją nierafinowanego 100-procentowego oleju kukurydzianego otrzymywanego w procesie tłoczenia. Taki produkt jest jednak dużo droższy, ponieważ ma znacznie mniejszą wydajność niż olej otrzymywany przez wytłaczanie i dalszą obróbkę rozpuszczalnikami, a także ma on mniejszy udział na rynku.
Jak działa olej kukurydziany?
Olej kukurydziany jest reklamowany jako olej do smażenia, chociaż nie zalecam stosowania go w tym celu ze względu na utlenianie i inne szkodliwe procesy zachodzące w nim w wysokich temperaturach.
Olej kukurydziany może mieć jednak liczne praktyczne zastosowania. Można go na przykład stosować do nawilżania skóry, do masażu na ciepło lub jako olej bazowy w aromaterapii – jest doskonałym olejem bazowym dla olejków z drzewa herbacianego lub rozmarynowego.
Wymieszaj łyżkę oleju kukurydzianego z dwiema kroplami olejku z drzewa herbacianego, nałóż na włosy na 15 minut, po czym umyj włosy szamponem. W ten sposób jednocześnie wykorzystasz działanie nawilżające oraz lecznicze działanie olejku eterycznego.
Czy olej kukurydziany jest bezpieczny?
Olej kukurydziany i inne wielonienasycone oleje roślinne są silnie reklamowane jako "zdrowe" oleje do smażenia, przy jednoczesnym zniechęcaniu do spożywania tłuszczów nasyconych jako rzekomo szkodliwych dla zdrowia. Jednak w rzeczywistości tłuszcze nasycone nie powodują chorób serca. Wręcz przeciwnie, służą one jako zdrowe uzupełnienie diety. Oprócz niebezpieczeństwa dla zdrowia związanego ze spożywaniem utlenionych olejów, o których wspominałem w pierwszej części artykułu, olej kukurydziany i inne oleje roślinne powodują także inne problemy, między innymi:
- Większość tych olejów roślinnych w Stanach Zjednoczonych pochodzi z upraw genetycznie modyfikowanych, a genetycznie modyfikowana kukurydza i soja zawierają toksyny takie jak glifosat i toksyna Bt
- Są produktami wysoce przetworzonymi, potencjalnie powodującymi szereg szkodliwych skutków dla zdrowia
Jeśli chcesz uzyskać korzyści zdrowotne ze spożywania kukurydzy, spożywaj kukurydzę – zawiera ona liczne prozdrowotne składniki, od witaminy A po ksantyny, a także wysoką zawartość błonnika. Kukurydzę należy jednak spożywać w niewielkich ilościach, ponieważ zawiera ona więcej cukru niż inne warzywa.
Skutki uboczne oleju kukurydzianego
Najgorsze pod względem zdrowotnym potrawy, które można spożywać to te smażone na wielonienasyconych olejach roślinnych, a takim właśnie jest olej kukurydziany. Wprowadzanie do organizmu utlenionego cholesterolu stanowi duży problem, gdyż przekształca dobry cholesterol w zły, co prowadzi bezpośrednio do chorób układu sercowo-naczyniowego. Uwodornione oleje zwiększają także ryzyko raka piersi i chorób serca.
Jeśli chcesz smażyć w oleju, jak zawsze zalecam olej kokosowy, który jest mniej podatny na uszkodzenia spowodowane przez wysoką temperaturę.