Według dr Mercoli
Prosta i szybka odpowiedź na tytułowe pytanie brzmi: tak, węgiel aktywowany jest korzystny dla zdrowia. W rzeczywistości jest to jeden z elementów, które warto umieścić w zestawie ratunkowym. Chociaż nie można go stosować zbyt często, tak jak np. witaminy C, można go nazwać "niezbędnym" produktem mogącym dosłownie uratować życie.
Ten lek był jednym z niewielu naturalnych produktów leczniczych, takich jak siarka, od dawna stosowanych przez lekarzy w różnych chorobach. Nie jest to zwykły węgiel, per se, wytworzony przez spalanie drewna i przy braku tlenu. W celu wytworzenia węgla aktywowanego, inaczej węgla aktywnego, poddaje się go działaniu tlenu.
Drobny, czarny proszek powstaje po zmieszaniu kostek węglowych, torfu, koksu naftowego, węgla, pestek oliwy, trocin lub łupin orzecha kokosowego. Węgiel zostaje "aktywowany" poprzez przetwarzanie w bardzo wysokich temperaturach, co zmienia jego wewnętrzną strukturę – zmniejsza wielkość porów i zwiększa powierzchnię.
Nie jest wchłaniany w organizmie, więc może przenosić wiążące się z nim toksyny i usuwać je z organizmu dzięki ruchom jelit. Authority Nutrition wyjaśnia:
"Porowata struktura węgla ma ujemny ładunek elektryczny, który przyciąga dodatnio naładowane cząsteczki, takie jak toksyny i gazy. To pomaga wiązać toksyny i chemikalia znajdujące się w jelitach".
Możesz wiedzieć, że węgiel aktywowany jest stosowany w filtrach do wody butelkowanej, w systemach kontroli zanieczyszczeń, a nawet do wybielania zębów. W pojemnikach na pigułki i suplementy prawdopodobnie zauważyliście małe torebki z napisem "Nie jedz". Często zawierają one węgiel aktywowany stosowany w celu wchłonięcia wilgoci.
Dlaczego węgiel stał się popularny?
Czarne lody, czarne hamburgery i wyglądające jak stopiony spiż, czarne pieczywo, bułeczki i ciasto do pizzy stają się modne w całym kraju. Jak napisano w The Guardian: "Jest jeden kluczowy składnik, nadający tym przekąskom odcień ściany sypialni nastoletniego gota: węgiel aktywny."
Według Jonathana Moore'a – szefa kuchni Waitrose, w ubiegłym roku węgiel aktywowany pojawił się w wielu restauracjach i lokalach typu pop-up. Jednak podczas gdy może to być odważne posunięcie dla początkujących kucharzy, The Guardian ostrzega:
"Nie oznacza to, że dobrym pomysłem jest złapanie brykietu z grilla i posypanie nim sałatki. Aktywowany węgiel używany do celów spożywczych jest zmodyfikowaną formą produktu, co oznacza, że jego powierzchnia została zmaksymalizowana, aby stał bardziej porowaty. W wielu sklepach z naturalną żywnością znajdziemy go w dwóch formach – sproszkowanej lub kapsułkowej. Zwykle jest wykonany z łupin orzecha kokosowego lub bambusa."
Niektóre z popularnych produktów Goop wytwarzanych przez firmę aktorki Gwyneth Paltrow zawierają węgiel aktywowany, w tym maseczka do pielęgnacji twarzy, mydło i środek do mycia twarzy, a nawet kilka napojów, w tym herbata (chai) i lemoniada. Istnieje kilka firm produkujących soki, które sprzedają napoje medyczne z dodatkiem węgla aktywowanego w celu "oczyszczenia i ponownego zrównoważenia ciała".
“Uniwersalne antidotum”
Suplementy zawierające węgiel aktywowany są dziś często stosowane jako silne naturalne leki. Mogę się założyć, że każda izba pogotowia ratunkowego je posiada. Jedno z badań dotyczące węgla aktywowanego nazwało go "najczęściej stosowaną metodą detoksykacji żołądkowo-jelitowej w krajach rozwiniętych" Niektóre z zastosowań węgla aktywowanego obejmują:
Wiązanie toksyn |
Zapobieganie kacowi |
Wybielanie zębów |
Redukowanie gazów |
Leczenie wyprysków |
Optymalizacja poziomu cholesterolu |
Eliminacja rybnego zapachu spowodowanego przez trimetyloaminurię (TMAU) |
Promowanie funkcji nerek |
Leczenie zatruć: anegdotycznie nawet ukąszeń węży |
Filtracja wody |
Leczenie nieszczelnego jelita |
Łagodzenie wpływu toksycznej pleśni |
Silne właściwości wiążące
Węgiel aktywowany jest skutecznym środkiem w przypadku leczenia ostrych zatruć i przedawkowania, stosowanym u ludzi i zwierząt od początku 1800 roku, ponieważ jest w stanie wchłonąć pewne toksyny w jelitach, zanim dostaną się one do krwioobiegu; weterynarze czasami przepisują go, gdy psy zjedzą substancje, które są dla nich trujące, takie jak np. czekolada.
Nawet dzisiaj węgiel aktywowany jest stosowany w leczeniu przedawkowania leków, zarówno przepisanych jak i dostępnych bez recepty, takich jak aspiryna, acetaminofen i środki uspokajające.
Jedno z badań wykazało, że pojedyncza dawka od 50 do 100 gramów węgla aktywnego podana w ciągu pięciu minut po spożyciu leku może zmniejszyć jego wchłanianie u dorosłych nawet o 74%. Zastosowanie po 30 minutach zmniejsza skuteczność węgla do 50%, a po trzech godzinach do 20%.
Jednak ze względu na właściwości wiążące węgla, należy zachować ostrożność podczas jego stosowania, szczególnie w połączeniu z innymi oczyszczającymi substancjami chelatującymi, ponieważ wiążą wszystko, usuwając także korzystne minerały i niwelując korzyści płynące ze stosowania innych suplementów i leków.
Badania wykazały, że węgiel aktywowany nie jest skuteczny we wszystkich rodzajach zatruć. Na przykład wydaje się, że ma niewielki wpływ w przypadku zatrucia alkoholem, metalami ciężkimi, żelazem, litem, potasem i truciznami zasadowymi.
Ważne jest, aby pamiętać, że zastosowanie węgla aktywowanego w przypadku zatrucia powinno być rozpatrywane indywidualnie dla danego przypadku. Dr David Jockers – kręgarz i dietetyk, przypomina sytuację wybuchu chemicznego na rzece Songhua w Chinach w 2008 roku, w wyniku którego skażeniu uległa woda pitna dla ponad 10 000 ludzi żyjących w mieście Harbin.
Klinicznie zbadany i zatwierdzony węgiel aktywowany
Badania wykazały także, że węgiel aktywowany wiąże mocznik i inne toksyny oraz pomaga je usunąć z organizmu. Ponadto suplementy węgla aktywowanego pomagają pacjentom ze schyłkową chorobą nerek obniżyć poziom mocznika we krwi i innych produktów ubocznych. Authority Nutrition zauważa:
"Węgiel aktywowany wspiera funkcjonowanie nerek, zmniejszając liczbę produktów ubocznych, które nerki muszą przefiltrować. Jest to szczególnie korzystne u pacjentów cierpiących na przewlekłą chorobę nerek, czyli stan, w którym nerki nie są w stanie właściwie filtrować moczu."
National Health Service (NHS) z Wielkiej Brytanii popiera sprzedaż tabletek z węgla aktywowanego bez recepty w celu leczenia ciężkich wzdęć, ponieważ węgiel pochłania również gazy powstające w układzie pokarmowym. Jednak jak zrozumieć to: obecnie możesz kupić odzież zawierającą węgiel aktywowany lub wkładki z węgla drzewnego, które możesz umieścić w odzieży w celu „absorpcji cuchnącego gazu uwalnianego podczas wzdęć."
Nieprzyjemne zapachy mają wiele postaci. Jedną z nich jest zapach ryb, który występuje u ludzi cierpiących na trimetyloaminurię (TMAU), inaczej nazywaną zespołem odoru rybnego – schorzenie genetyczne, w wyniku którego organizm nie jest w stanie rozłożyć trimetyloaminy (TMA), mającej zapach gnijącej ryby. Authority Nutrition wyjaśnia, że kiedy jesteś zdrowy, Twój organizm przekształca TMA o rybim odorze w nieśmierdzącą substancję, która jest wydalana z moczem.
Osobom cierpiącym na TMAU brakuje enzymu rozkładającego TMA, co powoduje gromadzenie się tego związku w organizmie oraz "rybi, cuchnący zapach". W tym przypadku stosuje się węgiel aktywowany, ponieważ wiąże on toksyny wywołujące nieprzyjemny zapach. Ponadto, węgiel wiąże kwasy żółciowe w jelitach, zapobiegając ich wchłanianiu i optymalizuje poziom cholesterolu.
Okazuje się, że nieszczelne jelito jest jednym z objawów i poważnych problemów spowodowanych zatruciem metalami ciężkimi, często objawiającym się słabym trawieniem, wzdęciami, alergiami pokarmowymi, chronicznym zmęczeniem i brakiem koncentracji – zauważa Charcoal Remedies. Jednym z powodów może być długotrwałe stosowanie antybiotyków, które zaburzają równowagę bakteryjną, powodując nadmierny rozwój grzybów Candida oraz bakterii patogennych – enterokoków i gronkowców.
Tym, co dodatkowo zaostrza nieszczelność jelita, jest spożywanie nadmiaru cukru, w tym zbyt dużej ilości owoców lub soków owocowych oraz nadmiar kwasu żołądkowego spowodowany przewlekłym stresem. Jelita są niezwykle ważną częścią układu odpornościowego. Jest to kolejny obszar, w którym węgiel aktywowany może się okazać przydatny. Według Bulletproof Blog:
"Twoja zdolność do walki z chorobą zaczyna się w jelitach. Około 70% komórek odpornościowych Twojego organizmu znajduje się w Twoich jelitach, a kontakt z mikrobiomem „programuje” Twoje komórki odpornościowe, aby zachowywały się w określony sposób, zanim dostaną się do krwioobiegu…
Węgiel aktywowany jest starożytnym lekiem o popartej naukowo skuteczności. Absorbuje endotoksyny, które powodują choroby układu pokarmowego i usuwa toksyny pochodzące z przetworzonej żywności o niskiej jakości. Węgiel aktywowany to świetny suplement warty zastosowania, jeśli często jesz w restauracji."
Jak w przypadku wielu naturalnych lekarstw, pojawia się sceptycyzm, a czasami oszustwa
Węgiel aktywowany coraz częściej pojawia się w różnych kosmetykach i produktach związanych ze zdrowiem.
Na rynku pojawiło się wiele produktów do wybielania zębów z dodatkiem węgla aktywowanego, od węgla z oleju kokosowego po formę sproszkowaną. Jednak doradca naukowy British Dental Association Damien Walmsley twierdzi, że nie ma dowodów na to, że używanie węgla aktywowanego do mycia zębów to dobry pomysł, ponieważ jest to materiał ścierny, który może uszkadzać szkliwo zębów.
W sprzedaży można również znaleźć maseczki do twarzy zawierające węgiel aktywowany z bambusa, które niestety tworzą czarny PR dla całego rynku, ponieważ choć sugerują, że oczyszczają skórę, to działają na nią silnie złuszczająco, przez co mają złą reputację.
Jednym z powodów może być to, że jednym ze składników jest klej PVA, znany z odrywania naskórka wraz z zanieczyszczeniami. Jednak gąbki do twarzy wykonane z węgla aktywowanego sprzedawane przez szerokie grono marketerów internetowych otrzymują wysokie oceny jako łagodny środek złuszczający.
Pomimo statusu "cudownej kuracji", Sarah Coe – naukowiec zajmujący się żywieniem w British Nutrition Foundation, zauważa: "Nie ma danych dotyczących składników odżywczych węgla aktywowanego, więc nie wiadomo, czy ma on jakąkolwiek wartość odżywczą".
Inni eksperci twierdzą, że nie są pewni czy zalecanie węgla aktywowanego jako suplementu to dobry pomysł. Chociaż może on związać niektóre substancje w jelitach, jest praktycznie bezużyteczny w wielu zastosowaniach:
"[Węgiel] rzeczywiście może absorbować pewne substancje, ale nie wszystkie. Działa tylko w jelitach, pochłaniając także to, czego organizm potrzebuje, na przykład leki, przez co oczywiście mogą wystąpić problemy. Jednak przede wszystkim pochłania wodę z jelit, co może prowadzić do odwodnienia i zaparć."
"Sex Dust" firmy Goop to ziołowy suplement o wartości 30 USD, który zawiera przepis na herbatę z węgla aktywowanego. Zawiera także ostrzeżenie, dzięki któremu konsumenci unikają przyjmowania węgla w ciągu dwóch godzin od zażycia jakichkolwiek leków, witamin i suplementów:
"Rekreacyjne stosowanie węgla aktywowanego wiąże się z pewnymi poważnymi zastrzeżeniami: problem polega na tym, że węgiel aktywowany pomimo wspaniałych korzyści może także wiązać substancje odżywcze i leki, przez co spada ich przyswajalność."
Edward Ernst – emerytowany profesor Peninsula Medical School z University of Exeter i autor książki "Homeopathy: The Undiluted Facts" żartuje, że twierdzenie sprzedawców produktów na bazie węgla aktywowanego o zrównoważeniu umysłu i ciała poprzez proces dejonizacji jest "bezsensowne i wprowadzające w błąd do tego stopnia, że staje się niebezpieczne". Jego zdaniem jest to przykład tego, jak starannie można "wyłudzić maksimum gotówki od łatwowiernych konsumentów".
Zatem wyraźnie widać, że węgiel aktywowany ma kilka korzystnych zastosowań. Na przykład, jego połączenie z olejem kokosowym i posmarowanie tym bandaży może pomóc w złagodzeniu użądleń pszczół lub komarów, mrówek ogniowych lub ukąszeń pająków.
Inne zastosowania węgla aktywowanego
- Ostre przedawkowanie, leczenie pacjentów z przewlekłą chorobą nerek w celu poprawy wyniku dializy nerek;
- Ochrona pracowników przed szkodliwymi oparami na stanowisku pracy dzięki zastosowaniu wkładu z węgla aktywowanego;
- Usuwanie metali ciężkich ze środowiska, w szczególności z wody.
Węgiel aktywowany może być stosowany w przypadku różnych problemów. Nigdy nie należy podawać go komuś, kto nie jest przytomny, ponieważ może spowodować zablokowanie lub dziury w jelitach. "Czarny stolec" lub zaparcia to możliwe działania niepożądane.
Chociaż węgiel aktywowany może nie być cudownym lekiem, może przynieść wiele korzyści, gdy jest stosowany prawidłowo. Kupując produkty zawierające węgiel aktywowany, dokładnie sprawdź skąd pochodzą.
Najlepszy jest węgiel aktywowany wytworzony z ekologicznych orzechów kokosowych lub drewna. Surowce organiczne dają czystszy i bardziej adsorbujący produkt. Unikaj kupowania węgla aktywowanego od dostawców, którzy nie określają materiałów, z których wykonali swoje produkty.