Dieta ketogeniczna chroni przed chorobą Alzheimera sprawiając, że Twój mózg pozostaje młody i zdrowy

Choroba Alzheimera – najcięższa forma demencji – okazuje się uporczywie odporna na konwencjonalne metody leczenia. Ponad 190 badań testujących leki na tę chorobę zakończyło się niepowodzeniem i pomimo rosnącej liczby chorych, najlepsze leki dostępne na rynku tylko łagodzą objawy, jednocześnie wykazując działania niepożądane.

Obecnie najlepszym sposobem walki z demencją może być poprawa diagnozowania, dlatego tak ważna jest profilaktyka. Wyniki badań sugerują, że podstawową przyczyną tej choroby i skuteczną strategią zapobiegania jest dieta.

Być może najważniejszym czynnikiem wpływającym na ryzyko zachorowania na Alzheimera jest ilość spożywanych węglowodanów netto (całkowita ilość węglowodanów minus błonnik).

Dieta wysokowęglowodanowa przyczynia się do rozwoju insulinooporności – obecnie uważa się, że cierpi na nią aż 8 na 10 Amerykanów. Wykazano, że istnieje bardzo silny związek między insulinoopornością a chorobą Alzheimera.

Na przykład, badanie opublikowane w styczniu 2018 roku w czasopiśmie Diabetologia, w którym przez ponad dekadę obserwowano blisko 5190 osób, wykazało, że im wyższy poziom cukru we krwi, tym szybszy spadek zdolności poznawczych.

Nawet niewielkie zwiększenie stężenia cukru we krwi i łagodna insulinooporność wiążą się z podwyższonym ryzykiem otępienia. Wiadomo również, że cukrzyca i choroby serca mające źródło w insulinooporności zwiększają ryzyko demencji.

Jedno z najbardziej szokujących badań dotyczących węglowodanów i zdrowia mózgu wykazało, że dieta bogata w węglowodany zwiększa ryzyko demencji o 89%, podczas gdy dieta wysokotłuszczowa obniża je o 44%. Według autorów:

„Sposób odżywiania polegający na stosunkowo wysokim spożyciu kalorii z węglowodanów i niskim spożyciu kalorii z tłuszczu i białek może zwiększać ryzyko łagodnego upośledzenia poznawczego lub otępienia u osób w podeszłym wieku”.

Ketoza odżywcza chroni i wspiera funkcjonowanie mózgu

Dieta ketogeniczna polega na spożywaniu dużych ilości zdrowych tłuszczów i małych ilości węglowodanów netto. Jedną z podstawowych korzyści jest to, że pozwala organizmowi zacząć spalanie tłuszczu, a nie cukru, jako podstawowego paliwa.

Kiedy organizm spala tłuszcz jako główne paliwo, powstają ketony, które nie tylko są wydajniejszym źródłem energii i lepszym paliwem dla mózgu, ale także generują mniej reaktywnych form tlenu (ROS), co zmniejsza liczbę uszkodzeń powodowanych przez wolne rodniki.

Rodzaj ketonu zwany beta-hydroksymaślanem jest również ważnym czynnikiem epigenetycznym, mającym znaczący wpływ na ekspresję DNA, przyśpieszającym szlaki detoksykacji i produkcję własnych antyoksydantów.

Kiedy w stanie łagodnej ketozy receptory zostaną oznaczone beta-hydroksymaślanem, zmniejszy to aktywację szlaków, które prowadzą do stanów zapalnych będących przyczyną wszystkich chorób przewlekłych, takich jak choroba Alzheimera, choroby serca, cukrzyca lub nowotwory.

Dieta ketogeniczna pomaga również zmienić metabolizm. Korzyści dla zdrowia mózgu płynące z ketozy odżywczej zostały potwierdzone w dwóch ostatnich pracach – badaniu na zwierzętach i recenzji naukowej.

W pierwszym artykule badacze stwierdzili, że ten rodzaj diety poprawia funkcję naczyń krwionośnych, częściowo poprzez poprawę flory jelitowej.

W drugim artykule uznano, że w przypadku starzejących się gryzoni, dieta ketogeniczna działała jak prawdziwa „fontanna młodości”, znacznie poprawiając funkcje nerwowo-naczyniowe i metaboliczne, w porównaniu do zwierząt, u których stosowano dietę bez ograniczenia węglowodanów.

W jaki sposób dieta ketogeniczna chroni przed chorobą Alzheimera?

W pierwszym badaniu, opublikowanym w Scientific Reports zauważono, że „integralność naczyń krwionośnych, w tym przepływ krwi w mózgu i funkcja bariery krew-mózg, odgrywają ważną rolę w określaniu zdolności poznawczych”.

Mówiąc dokładniej, słaba funkcja nerwowo-naczyniowa jest silnie związana z utratą języka, pamięci i uwagi, podczas gdy zmniejszony przepływ krwi w mózgu zwiększa ryzyko depresji, lęku i demencji.

Upośledzona funkcja bariery krew-mózg została również powiązana ze stanem zapalnym w mózgu, dysfunkcją synaps, upośledzonym klirensem płytek beta-amyloidowych, zaburzeniami psychicznymi i otępieniem.

„Działania utrzymujące prawidłową florę jelitową i integralność naczyniowo-nerwową mogą być kluczowe dla zaburzeń neurologicznych” – mówi Ai-Ling Lin i jej współpracownicy z Sanders-Brown Center on Aging na University of Kentucky.

Najnowsze badania wykazały, że flora jelitowa może odgrywać znaczącą rolę w integralności nerwowo-naczyniowej. Postanowili więc ustalić, czy dieta ketogeniczna może mieć korzystny wpływ na florę jelitową, poprawiając w ten sposób funkcje nerwowo-naczyniowe i zmniejszając ryzyko neurodegeneracji u myszy.

Wcześniejsze badania wykazały również, że dieta ketogeniczna może przynieść korzyści w przypadku urazów mózgu, udarów niedokrwiennych i autyzmu, prawdopodobnie w wyniku zmiany flory jelitowej.

Wyżej wspomniane badanie wspiera tę hipotezę. W porównaniu ze zwierzętami, którym podawano zwykłą karmę, gryzonie, u których stosowano dietę ketogeniczną przez 16 tygodni miały:

Zdaniem autorów: „Nasze odkrycia sugerują, że wdrożenie diety ketogenicznej we wczesnym stadium może poprawić czynność naczyń krwionośnych w mózgu, zwiększyć korzystną mikroflorę jelitową, poprawić profil metaboliczny i zmniejszyć ryzyko rozwoju choroby Alzheimera”.

Neuroobrazowanie pokazuje jak dieta ketogeniczna wpływa na mózg

W artykule opublikowanym w czasopiśmie Frontiers in Aging Neuroscience, zespół Lin omawia neuroprotekcyjne działanie hamowania mTOR w chorobie Alzheimera i starzeniu się wykazane w ostatnich badaniach, w których zastosowano techniki neuroobrazowania na żywym mózgu w celu oceny efektów trzech czynników – rapamycyny (inhibitor mTOR ), diety ketogenicznej i prostego ograniczenia kalorii.

Już wcześniej wykazano, że zarówno podawanie rapamycyny, jak i ograniczenie spożycia kalorii hamują mTOR, poprawiając tym samym zdrowie i zwiększając długość życia u wielu różnych gatunków.

Wykazano także, że hamowanie mTOR chroni przed neurodegeneracją związaną z wiekiem i chorobami poprzez poprawę funkcji mitochondrialnych i hamowanie gromadzenia się beta-amyloidu w mózgu.

„Warto zauważyć, że rapamycyna zmniejsza płytki beta-amyloidów i splątki neurofibrylarne białka tau oraz poprawia funkcje poznawcze u myszy z chorobą Alzheimera” – stwierdzają autorzy.

Lin i jej współpracownicy projektują badanie kliniczne, mające na celu określić, w jaki sposób flora jelita ludzkiego wpływa na dysfunkcję nerwowo-naczyniową, która jest znanym czynnikiem ryzyka rozwoju choroby Alzheimera.

Cukier zmniejsza hipokamp i upośledza pamięć

Badanie opublikowane w 2013 roku wykazało, że cukier i inne węglowodany mogą zakłócać pracę mózgu, nawet jeśli nie masz cukrzycy lub jakichkolwiek objawów demencji.

Oceniano krótko- i długoterminowe markery glukozy u osób zdrowych, seniorów bez cukrzycy i otępienia. Przeprowadzono testy pamięci i obrazowanie mózgu, których wyniki ujawniły, że im wyższe stężenie glukozy we krwi, tym mniejszy hipokamp, a im bardziej uszkodzona jest jego struktura, tym gorsza pamięć u danej osoby.

Wyniki sugerują, że glukoza przyczynia się do atrofii hipokampa w sposób bezpośredni, co oznacza, że nawet jeśli nie masz insulinooporności lub cukrzycy, nadmiar cukru może nadal negatywnie wpływać na Twoją pamięć.

Podobne badanie opublikowano w 2014 roku. Wykazało ono, że chorzy na cukrzycę typu 2 tracą z wiekiem więcej istoty szarej niż oczekiwano. Zanik mózgu pomaga również wyjaśnić, dlaczego diabetycy mają wyższe ryzyko rozwoju otępienia, a demencja występuje u nich wcześniej niż u osób bez cukrzycy.

Zapobieganie i wczesne wykrywanie są kluczowymi czynnikami, które mogą zahamować rozwój demencji

Wczesne wykrycie choroby z pewnością jest pomocne. Poczyniono postępy w zakresie badań krwi umożliwiających wykrycie choroby Alzheimera. W ostatnim badaniu klinicznym obejmującym 370 uczestników, zastosowany test wykrywał chorobę z dokładnością 90%.

Jeśli zaobserwowano u Ciebie wczesne sygnały ostrzegawcze, oznacza to, że jesteś na drodze do rozwoju choroby Alzheimera, ale nie musi się tak stać.

Podobnie jak w przypadku raka, wczesne wykrywanie nie powinno być mylone z profilaktyką. W oparciu o to, co obecnie wiemy, ignorowanie czynników żywieniowych wydaje się być nierozsądne. Kluczową kwestią jest zmniejszenie spożycia węglowodanów netto i zwiększenie spożycia zdrowych tłuszczów.

Według dr. Davida Perlmuttera – neurologa i autora książek „Grain Brain” oraz „Brain Maker” – wszystko, co sprzyja insulinooporności, ostatecznie zwiększa ryzyko rozwoju choroby Alzheimera. Ogólnie należy utrzymywać poziom insuliny na czczo poniżej 3 uIU/ml (odpowiada to poziomi glukozy na czczo poniżej 75 mg/dL.)

Opierając się na powyższych dowodach, uważam, że cykliczne stosowanie diety ketogenicznej może znacznie przyczyniać się do zapobiegania neurodegeneracji poprzez optymalizację funkcji mitochondriów i odnowy biologicznej.

Inne pomocne strategie zapobiegania demencji

Oprócz stosowania cyklicznej diety ketogenicznej, skoncentrowanej na pełnowartościowej żywności (w przeciwieństwie do przetworzonej żywności), poniżej przedstawiam kilka innych strategii stylu życia, które uważam za pomocne i ważne, jeśli chodzi o zapobieganie neurodegeneracji związanej z chorobą Alzheimera: