Według dr. Mercoli
Marmite – pikantny, brytyjski produkt do smarowania chleba – ma nietypowy smak zwłaszcza dla tych, którzy próbują go po raz pierwszy. Jednak (prawdopodobnie) dla większości ludzi mieszkających w Wielkiej Brytanii jest produktem niezbędnym.
Opisywany jako lepka, słona pasta o ciemnobrązowym kolorze i wyjątkowo silnym smaku, Marmite to skoncentrowany preparat na bazie drożdży (YBS) przeznaczony do smarowania chleba.
Nowe badanie opublikowane w Journal of Functional Foods1 wykazało, że Marmite zawiera związki, które pomagają złagodzić stres, niepokój i być może depresję.
Autorzy badania twierdzą, że ich badanie stanowi pierwszy dowód naukowy na to, że Marmite i inne preparaty na bazie drożdży łagodzą lęk i stres, głównie dzięki zawartości witamin z grupy B. Marmite można również znaleźć w australijskich wersjach: Vegemite, Aussiemite i Promite, z których ostatnia jest słodsza, ma ciemniejszy kolor i bardziej miękką konsystencję, dzięki czemu łatwiej ją rozsmarować.
Badanie zostało przeprowadzone przez naukowców z University of Victoria w Australii i objęło 520 uczestników, którzy zostali zbadani pod kątem konsumpcji produktów opartych na drożdżach. Następnie oceniono, w jaki sposób wpłynęło to na ich poziom stresu, lęku i depresji.
W raporcie U.K.-based Men’s Health2 stwierdzono, że chociaż nie było istotnej różnicy w przypadku depresji, u uczestników zaobserwowano „znaczące obniżenie” poziomu lęku i stresu.
W badaniu zauważono również, że chociaż suplementacja witamin z grupy B wydaje się być dobrym sposobem na poprawę tych problemów, ich niedobór jest związany ze słabym zdrowiem psychicznym, co objawia się na różne sposoby.
Według głównego autora badania – Vasso Apostolopoulosa – produkty na bazie drożdży, takie jak Marmite, są jednymi z najbogatszych źródeł witamin z grupy B, które są niezbędne do regulacji pracy układu nerwowego i dostarczania energii. Marmite nazwano „tanim i skutecznym sposobem” na zwiększenie spożycia witamin z grupy B.
Jakie właściwości odżywcze mają produkty na bazie drożdży?
Według Nutrition Data, Marmite i inne produkty na bazie drożdży stanowią dobre źródło białka, żelaza, selenu, magnezu, potasu i witamin z grupy B. Witaminy z grupy B zapewniają unikalne korzyści dla zdrowia.
Do tej grupy należą: witamina B1 (tiamina), witamina B2 (ryboflawina), witamina B3 (niacyna), witamina B6 i kwas foliowy, które sprawiają, że spożywanie Marmite jest tak korzystne dla zdrowia mózgu.
Jedna łyżeczka Marmite zapewnia 50% zalecanego dziennego spożycia (DRI) witaminy B2, 39% DRI witaminy B1 i 29% DRI witaminy B3. Witamina B6 pomaga zwalczyć zarazki, wzmacnia układ odpornościowy, a nawet chroni przed szkodliwym wpływem zanieczyszczeń powietrza.
Wspiera również prawidłowy rozwój i funkcjonowanie mózgu, poprawia nastrój, wpływa na neurotransmitery w mózgu oraz systemem sygnalizacji dla większości ważnych funkcji organizmu.
Łyżeczka Marmite dostarcza również 15% DRI witaminy B9 (kwasu foliowego), która pomaga w naprawie tkanek, wspiera metabolizm komórek i odporność. Wykazano, że niedobór kwasu foliowego odgrywa pewną rolę w szeregu zaburzeń neurologicznych.
Niski poziom kwasu foliowego w pierwszym trymestrze ciąży jest czynnikiem ryzyka rozwoju wad cewy nerwowej, takich jak rozszczep kręgosłupa i bezmózgowie.
Odwrotnie, dzieci przyszłych mam, które spożywają odpowiednią ilość kwasu foliowego w okresie poczęcia, mają mniejsze ryzyko autyzmu. Witamina B12, znana również pod nazwą kobalamina, to silny środek pomagający w leczeniu przeziębienia i grypy.
Marmite zawiera bardzo dużo witaminy B12, ponieważ większość produktów na bazie drożdży jest wzbogacona w tę witaminę. Jak wynika z przeprowadzonego badania, witamina B12 jest głównym powodem uspokajających i łagodzących stres właściwości produktów na bazie drożdży.
Według Independent.ie:
„Witaminy B6, B9 i B12 zostały wymienione jako szczególnie korzystne dla zdrowia, ponieważ pomagają regulować neuroprzekaźniki w mózgu, które kontrolują nastrój i zapobiegają wytwarzaniu homocysteiny we krwi – białka, które może prowadzić do odczuwania stresu i lęku”.
Marmite łagodzi stres i niepokój oraz wspiera funkcje mózgu
Być może bardziej niż jakiekolwiek inne czynniki, związki zawarte w Marmite i podobnych produktach, mają zdolność do zwiększania poziomu neurotransmiterów mózgu. Jest to powodem, dla którego ta pikantna przyprawa została zauważona przez naukowców.
We wcześniejszym badaniu opublikowanym w czasopiśmie Journal of Psychopharmacology odkryto, że u osób spożywających 1 łyżeczkę Marmite dziennie przez miesiąc, zmniejszeniu uległy reakcje neuronów na bodźce wizualne, co wskazuje na to, że wzrósł poziom kwasu gamma-aminomasłowego (GABA) w mózgu.
Medical News Today wyjaśnia:
„GABA jest neuroprzekaźnikiem odpowiedzialnym za hamowanie pobudliwości komórek mózgowych, pomagającym przywrócić optymalną równowagę aktywności neuronalnej wymaganej do zdrowego funkcjonowania mózgu. Mówiąc prościej, GABA „uspokaja” mózg”.
Znaczące jest to, że redukcja odpowiedzi na bodźce wzrokowe wynikająca ze spożywania Marmite utrzymywała się przez około osiem tygodni po zakończeniu badania. Ludzie z niskim poziomem GABA wykazywali szereg niepokojących zaburzeń zdrowotnych, od problemów psychicznych po neurologiczne.
Poza uczuciem niepokoju, stresem i depresją, u ludzi z niskim poziomem GABA mogą występować bardziej poważne schorzenia, takie jak autyzm i epilepsja. Nic dziwnego, że naukowcy pracują nad znalezieniem sposobów na zwiększenie poziomu GABA w mózgu, co da szansę na zmniejszenie tego typu problemów.
Jednym z najłatwiejszych sposobów na zwiększenie poziomu wszelkiego rodzaju witamin, składników mineralnych i odżywczych w organizmie jest spożywanie odpowiedniej żywności. Naukowcy odkryli, że spożywanie Marmite ma stymulujące działanie na mózg.
Autorzy napisali, że zmniejszona odpowiedź nerwowa na bodźce wzrokowe po spożyciu produktów na bazie drożdży świadczyła o tym, że: „...na równowagę między stanem pobudzenia i hamowania w mózgu mogą wpływać wybory dietetyczne, co sugeruje możliwe korzyści kliniczne w różnych chorobach (np. epilepsji), w przypadku których hamowanie nie jest normalne”.
Co się dzieje, gdy masz niedobór witaminy B12?
W badaniu przeprowadzonym w 2010 roku i opublikowanym w PLoS One zauważono, że witaminy z grupy B spowalniają kurczenie się mózgu, które zwykle jest związane z wiekiem. Dzieje się tak, ponieważ witaminy z grupy B obniżają poziom homocysteiny, co zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia zaburzeń funkcji poznawczych, takich jak choroba Alzheimera lub inne typy demencji.
Z drugiej strony, niedobór witamin z grupy B może powodować objawy związane z zaburzeniami neuropsychiatrycznymi.
Przykładem jest pelagra – choroba wywoływana niedoborem niacyny, której częstymi objawami są majaczenie, demencja oraz objawy podobne do schizofrenii. Co ciekawe, pelagra zaczyna się w jelitach.
Badania wykazały, że długotrwałe stosowanie leków zobojętniających i leków stosowanych w leczeniu refluksu żołądkowego, które są jednymi z najczęściej stosowanych leków w USA, było związane z niedoborem witaminy B12.
Witamina B12 pochodzi w dużej mierze z pokarmów zwierzęcych, takich jak niepasteryzowane mleko i jaja (które powinny być zarówno ekologiczne, jak i pochodzić od zwierząt z wolnego wybiegu), mięso, np. wołowina, jagnięcina i dziczyzna (z których wszystkie powinny być ekologiczne, czyli pochodzić od zwierząt karmionych trawą, a nie sztucznymi paszami), oraz dziki łosoś z Alaski.
Drożdże odżywcze: główne źródło witamin z grupy B
Jak zauważono, YBS jest stężonym ekstraktem drożdżowym. W jaki sposób drożdże odżywcze mogą być korzystne? Jest kilka różnic, o których powinieneś wiedzieć, ale być może najważniejsze jest to, że drożdże odżywcze są wysokiej jakości źródłem białka, witamin z grupy B i licznych dodatkowych witamin i minerałów.
To kolejna opcja dla wegan i wegetarian, ponieważ drożdże odżywcze są niezwierzęcym źródłem białka zawierającym wszystkie dziewięć niezbędnych aminokwasów, które można uzyskać tylko poprzez dietę, głównie z białka zwierzęcego.
Ekstrakt z drożdży zawiera również glutaminiany – formy aminokwasów naturalnie występujące w niektórych pokarmach. Jednakże ekstrakt drożdżowy może być również dodawany do produktów w postaci glutaminianu sodu (MSG).
Drożdże odżywcze różnią się od większości innych produktów spożywczych tym, że nie pochodzą od roślin lub zwierząt; są to grzyby. Należy wiedzieć, czym są, a czym na pewno nie są drożdże odżywcze.
Przede wszystkim, chociaż drożdże odżywcze i drożdże piwne pochodzą z tego samego źródła – Saccharomyces cerevisiae (S. cerevisiae) – drożdże odżywcze, w przeciwieństwie do drożdży piwnych, są często wzbogacane w witaminę B12.
Drożdże odżywcze zawierają 14 składników mineralnych i 17 witamin, a także fosfor, chrom i inne składniki odżywcze, które wspomagają funkcje odpornościowe oraz mają właściwości antywirusowe i antybakteryjne. Według publikacji pt.
„The Importance of Saccharomyces cerevisiae” preparat zawiera: „glutation, pierwiastki śladowe, beta-glukany, GABA, aminokwasy, kwas liponowy, polisacharydy, witaminy z grupy B, minerały, w tym chrom GTF i ponad 40 enzymów proteolitycznych”.
Skąd pochodzi Marmite?
Według Alternative Daily, Marmite został wynaleziony przez przypadek, gdy pod koniec XIX wieku niemiecki naukowiec Justus von Liebig odkrył, że drożdże piwne, które były łatwo dostępne u lokalnych piwowarów w Staffordshire w Anglii, mogły być skoncentrowane i przekształcone w przyprawę.
Staffordshire to miejsce, w którym po raz pierwszy wyprodukowano Marmite i chociaż przez jakiś czas istniała w Londynie jeszcze jedna fabryka, zamknięto ją w 1967 roku, rzekomo z powodu „obrzydliwego” zapachu. Według BBC:
„Oryginalny przepis zawierał sól, przyprawy i seler. Później dodano duże ilości kwasu foliowego, witaminy B12, tiaminy i ryboflawiny – witaminy występujące naturalnie w niektórych pokarmach [foliany w przypadku kwasu foliowego]”.
W 2004 roku, Duński Urząd ds. Weterynarii i Żywności zakazał sprzedaży Marmite. Następnie produkt ten był dostępny od 2011 roku tylko z odpowiednią licencją, ponieważ zawierał dodatek witaminy B12 i innych składników odżywczych, co jest praktyką niezgodną z prawem duńskim. Według The New York Times:
„W Danii dziwne jest to, że rząd, jak nigdzie indziej na świecie, jest podejrzliwy wobec żywności wzbogacanej witaminami lub minerałami. Producenci muszą złożyć wniosek o zatwierdzenie, który jest przyznawany, jeżeli dodatek witamin lub minerałów mieści się w granicach określonych przez prawo.
Zasadniczo Duńczycy uważają, że wzbogacanie żywności w witaminy i minerały przy spożywaniu zbilansowanej diety może być szkodliwe”.
Artykuł opublikowany w The Times wyjaśnił, że duńscy obywatele, a nie tylko urzędnicy rządowi, uważają, że wzbogacanie żywności w witaminy lub minerały może być szkodliwe.
W 2011 roku, Jens Therkel Jensen – zastępca szefa Działu ds. Żywienia w Duńskim Urzędzie ds. Weterynarii i Żywności – stwierdził, że „dość dobrze udokumentowano, że zależnie od dawki większość witamin jest toksyczna, w zależności od spożytych ilości”.
Kontrowersje dotyczące zawartości soli i dodatku witamin
Wysoka zawartość soli jest uważana za kolejny alarmujący czynnik w sprzedaży, dystrybucji i powszechnej konsumpcji Marmite i jego australijskich odpowiedników, ale naukowcy zaczęli akceptować fakt, że naturalna sól jest istotna dla zdrowia.
Najważniejsze jest zrównoważenie sodu odpowiednią ilością potasu, co znacznie lepiej chroni zdrowie serca niż zaprzestanie stosowania soli kuchennej – co zaleca wielu lekarzy. Źródłem potasu są: boćwina, dynia, szpinak i awokado. Być może spożywanie Marmite z powyższymi produktami jest dobrym sposobem na zbilansowanie poziomu sodu i potasu w organizmie.