Większość ludzi zna kurkumę (nazwa botaniczna: Curcuma longa) jako żółtą przyprawę używaną w kuchni indyjskiej o pikantnym, ciepłym i lekko gorzkim smaku.
Tradycyjnie nazywana „indyjskim szafranem”, kurkuma jest w istocie korzeniem o twardej brązowej skórze, pomarańczowym miąższu i zapachu przypominającym połączenie pomarańczy i imbiru. Jednak ta wyjątkowa przyprawa kryje w sobie dużo więcej niż widać na pierwszy rzut oka.
Przez lata przeprowadzono szeroko zakrojone badania nad potencjalnymi właściwościami zdrowotnymi kurkumy, a ich wyniki były zawsze pozytywne. Te przełomowe badania doprowadziły w końcu do nadania kurkumie zasłużonej nazwy: „przyprawa życia”.
Istnieje wiele sposobów włączenia tej przyprawy do swojego codziennego menu. Dowiedz się więcej o kurkumie i zobacz, jak możesz czerpać z niej korzyści i w jaki sposób może ona pomóc poprawić Twoje zdrowie i samopoczucie.
Prozdrowotne właściwości kurkumy
Kurkumina to dobrze zbadany związek bioaktywny, który:
- Pomaga utrzymać zdrowie układu pokarmowego
- Reguluje około 700 genów
- Reguluje ponad 160 różnych szlaków fizjologicznych
- Sprawia, że membrany komórek stają się bardziej uporządkowane
- Wpływa na cząsteczki sygnałowe, ponieważ kurkumina może bezpośrednio oddziaływać z cząsteczkami zapalnymi, białkami ważnymi dla przeżycia komórek, DNA i RNA, białkami nośnikowymi i jonami metali
Jak wspomniano wcześniej, kurkuma jest znana jako „przyprawa życia”, za co w dużej mierze odpowiedzialna jest kurkumina. Związek ten okazał się być obiecujący w zwalczaniu chorób takich jak:
• Choroba Parkinsona i Alzheimera — kurkumina działa jako środek neuroprotekcyjny przeciwdziałający tym chorobom, chociaż potrzeba dalszych badań, aby to potwierdzić.
• Choroba zwyrodnieniowa stawów — wyniki badania opublikowanego w 2011 roku wykazały, że pacjenci, którzy codziennie przyjmowali 200 miligramów kurkuminy jako dodatek do stosowanego leczenia, zaobserwowali zmniejszenie bólu i zwiększenie mobilności.
Wcześniejsze badanie wykazało również, że ekstrakt z kurkumy blokuje szlaki zapalne i skutecznie hamuje białko, które wywołuje obrzęk i ból.
• Nowotwory — kurkumina posiada opartą na dowodach literaturę, która potwierdza, że jej zdolności przeciwnowotworowe są silniejsze niż innych składników odżywczych.
Według dr. Williama LaValleya, lekarza medycyny naturalnej ds. raka, z którym wcześniej przeprowadziłem wywiad, kurkumina wydaje się być pomocna w leczeniu prawie każdego rodzaju raka, ponieważ wpływa na wiele celów molekularnych poprzez wiele ścieżek.
Kurkumina jest również nietoksyczna i nie celuje w zdrowe komórki – zamiast tego selektywnie atakuje komórki nowotworowe.
Ponadto kurkumina posiada niezwykłe właściwości antybakteryjne, dzięki czemu jest skuteczna w leczeniu zapalenia żołądka, wrzodów trawiennych i raka żołądka, które są spowodowane przez bakterie Helicobacter pylori (H.pylori).
W badaniu opublikowanym w 2009 roku zaobserwowano, że kurkumina jest w stanie skutecznie hamować wzrost H.pylori in vitro u myszy, niezależnie od składu genetycznego szczepów bakterii.
Jest to bardzo ważne, ponieważ H.pylori jest karcynogenem grupy 1 według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), a zakażenie tymi bakteriami dotyczy ponad połowy populacji ludzi na świecie.
Kurkumina działa również dobrze w połączeniu z innymi związkami bioaktywnymi znajdującymi się w kurkumie, dzięki czemu pomaga:
Wspierać prawidłowy poziom cholesterolu oraz zapobiegać zakrzepicy i zawałowi mięśnia sercowego |
Przyśpieszyć gojenie się ran |
Zapobiegać utlenianiu lipoprotein o niskiej gęstości |
Chronić przed zaćmą, uszkodzeniem wątroby, toksycznością i zwłóknieniem płuc oraz uszkodzeniami wywołanymi promieniowaniem |
Łagodzić objawy reumatoidalnego zapalenia stawów, stwardnienia rozsianego i cukrzycy typu 2 |
Zapobiegać zakrzepicy i zawałowi mięśnia sercowego |
Zastosowania kurkumy
Kurkuma ma długą historię stosowania w medycynie ajurwedyjskiej i tradycyjnej medycynie chińskiej (TCM).
Dowody łączą kurkumę z przyśpieszeniem gojenia ran, łagodzeniem bólu stawów, wspomaganiem leczenia chorób wątroby i skóry, nadwyrężonych mięśni, problemów układu oddechowego i pokarmowego.
Oprócz tego, że kurkuma jest popularnym składnikiem różnych potraw indyjskich, służy również do wytwarzania musztardy. W rzeczywistości wyraźny żółty kolor musztardy pochodzi właśnie od tej przyprawy.
Kurkuma jest używana również jako barwnik do tekstyliów i innych artykułów odzieżowych. Mówi się, że mnisi buddyjscy, którzy podróżowali po całym świecie, używali tej przyprawy do farbowania swoich szat.
Dzieci z Kerali – stanu w południowo-zachodnich Indiach – noszą odzież w kolorze kurkumy podczas Festiwalu Onam, ponieważ uważa się, że kolor przyprawy kojarzy się z Kryszną – ważnym bogiem w hinduizmie.
Kurkuma jest ważną częścią tradycyjnej hinduskiej ceremonii ślubnej. Pan młody przywiązuje do szyi panny młodej sznurek w kolorze kurkumy zwany mangala sutra, który oznacza, że kobieta ma męża i jest w stanie prowadzić dom.
Ta tradycja jest nadal obecna w społecznościach hinduskich i jest odpowiednikiem wymiany obrączek ślubnych w świecie zachodnim. W niektórych częściach południowych Indii ludzie nadal noszą kawałek kłącza kurkumy jako amulet, aby chronić się przed złymi duchami.
Uprawa kurkumy w domu
Możesz uprawiać kurkumę w ogródku lub w pojemnikach wewnątrz pomieszczeń. Tak jak imbir, ta roślina rozmnaża się poprzez kłącza lub sadzonki, a nie przez nasiona.
Wszystko, czego potrzebujesz, to wysokiej jakości gleba i korzeń kurkumy, który możesz kupić w wielu sklepach. Na rozwój rośliny korzystnie wpłynie dwumiesięczne stosowanie nawozu organicznego lub kompostu.
W celu uprawy kurkumy postępuj „krok po kroku” zgodnie z poniższą prostą metodą od DailyHealthPost:
- Przełam większe kłącze na mniejsze kawałki z dwoma lub trzema pąkami.
- Wypełnij doniczki lub inne pojemniki bogatą, organiczną glebą, która jest lekko wilgotna.
- Umieść kłącze około 2 cale (ok 5 cm) poniżej powierzchni gleby, z pączkami skierowanymi do góry.
- Podlej roślinę.
Kłącza kurkumy dojrzewają w ciągu 8-10 miesięcy. Gdy kłącza są wystarczająco duże, wykop je z doniczki lub pojemnika. Idealnie dojrzałe korzenie powinny być zbierane jednocześnie.
Jeśli chcesz posadzić trochę więcej na następny sezon, zaoszczędź kilka sztuk do sadzenia. Pamiętaj też o zmianie gleby, ponieważ niektóre składniki odżywcze mogły zostać wyczerpane przez uprawianą roślinę.
Według Rainforest Garden, kurkumę najlepiej sadzić wiosną, gdy zniknie zagrożenie mrozem. Jeśli mieszkasz na północy, najlepiej rozpocząć sadzenie w pojemniku.
Roślina może również rosnąć w pełnym słońcu, ale glebę należy utrzymywać ciągle wilgotną i/lub zapewnić cień w ciągu dnia. Zbyt dużo słońca lub zbyt mała ilość wody mogą spowodować, że liście kurkumy wyschną i się spalą.
Gotowanie z wykorzystaniem kurkumy
Chcesz dodać kurkumę do niektórych potraw? Możesz wybrać świeżą lub suszoną kurkumę. Świeże kłącza lub korzenie kurkumy przypominają imbir.
Możesz znaleźć świeży korzeń kurkumy w dziale spożywczym, w sklepach ze zdrową żywnością oraz azjatyckich i indyjskich sklepach spożywczych. Wybieraj korzenie, które są twarde. Unikaj miękkich, wysuszonych lub pomarszczonych kawałków.
Przed użyciem świeżej kurkumy należy zeskrobać skórkę, w zależności od tego, jak dojrzałe lub delikatne są korzenie. Po zakończeniu kurkuma może zostać posiekana, pokrojona w kostkę, starta, a nawet przerobiona na sok.
Jeśli chcesz skorzystać z niej później, pamiętaj, aby ją prawidłowo przechowywać. Umieść kłącza w plastikowej torbie lub hermetycznym pojemniku na tydzień lub dwa, albo włóż do zamrażarki na kilka miesięcy.
Z drugiej strony, suszona kurkuma jest zazwyczaj sprzedawana zmielona lub w całości – te przyprawy są wytwarzane przez obieranie, gotowanie i suszenie kłączy.
Etniczne i specjalistyczne sklepy są najlepszym miejscem do kupowania suszonej kurkumy, ponieważ mają świeższe zapasy i przyprawa ma krótszy czas obrotu w porównaniu do sklepów spożywczych.
Kupując suszoną kurkumę, pamiętaj, aby ją powąchać, ponieważ zapach jest dobrym wskaźnikiem świeżości. Przechowuj przyprawę w szczelnym pojemniku, w chłodnym i ciemnym miejscu maksymalnie przez rok.
Główną wadą suszonej kurkumy jest to, że chociaż posiada intensywny smak i kolor, olejki eteryczne i ostrość są tracone podczas procesu suszenia.
Możesz użyć świeżej lub suszonej kurkumy jako składnika do marynat, tak jak w poniższych przepisach: szaszłyki z kurczaka i kalafior z kurkumą. Możesz także posiekać świeżą kurkumę i dodać ją do sałatki – podobnie zrobiłem z moim lunchem.
Kurkuma może być nawet składnikiem zdrowych napojów, takich jak na przykład Latte z kurkumą i imbirem, które łączy smaki tych korzeniowych przypraw:
Latte z kurkumą i imbirem
Składniki
- 1 łyżeczka świeżej, startej lub suszonej kurkumy
- 1 łyżeczka startego imbiru
- 1 łyżka cukru kokosowego
- 2 łyżeczki oleju kokosowego
- Szczypta soli morskiej
- 1 szklanka mleka migdałowego
Wykonanie
- Zmiksuj startą kurkumę, imbir, cukier kokosowy, olej kokosowy i sól morską w blenderze.
- W małym rondlu podgrzej mleko migdałowe na średnim ogniu, aż się ugotuje.
- Wlej gorące mleko migdałowe do blendera i miksuj, aż konsystencja napoju będzie gładka i powstanie pianka.
Spróbuj również olejku eterycznego z kurkumy
Olejek eteryczny z kurkumy jest stosowany jako składnik niektórych leków i maści, ponieważ wykazuje właściwości przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze i antyseptyczne.
Zawiera wiele korzystnych związków chemicznych, w tym:
Alkohol seskwiterpenowy (50 procent) |
Zingiberen i inne węglowodory seskwiterpenowe (30 procent) |
d-a-fellandren (4 procent) |
Cyneol (3 procent) |
d-borneol (2,5 procent) |
d-sabinen (2 procent) |
Kwas walerianowy (0,1%) |
|
Olejek kurkumowy można łączyć z innymi olejkami eterycznymi, takimi jak olejek z kadzidłowca, aby przygotować preparaty łagodzące ból artretyczny, ból mięśni i/lub stawów. Jeśli zmagasz się z wypadaniem włosów lub łysieniem typu męskiego, olejek kurkumowy może temu zapobiec.
Możesz także znaleźć olejek eteryczny z kurkumy w preparatach do pielęgnacji skóry, ponieważ pomaga poprawić stan skóry i sprawia, że wygląda ona młodziej.
Pamiętaj, że jeśli stosujesz olejek kurkumowy doustnie lub miejscowo, należy zachować środki ostrożności.
Według Turmeric for Health, olejek kurkumowy jest wysoce skoncentrowany, więc należy go rozcieńczyć wodą, herbatą lub miodem i unikać spożywania więcej niż pięciu kropel na raz.
Jeśli planujesz stosowanie tego olejku miejscowo, radzę najpierw wykonać test skórny, aby sprawdzić, czy wystąpi reakcja alergiczna. Olejek kurkumowy może spowodować działania niepożądane, takie jak:
• Problemy żołądkowe — pacjenci, którzy przyjmują duże ilości olejku eterycznego z kurkumy przez dłuższy czas, mogą mieć nudności, rozstrój żołądka, biegunkę i obfite poty.
• Niskie ciśnienie krwi — olejek kurkumowy może wchodzić w interakcje z lekami stosowanymi na nadciśnienie. Jeśli przyjmujesz tego typu leki i planujesz zastosować olejek kurkumowy, najpierw skonsultuj się z lekarzem.
• Nadmierne krwawienie — wyniki z badań przeprowadzonych na zwierzętach wykazały, że kurkuma może prowadzić do nadmiernego krwawienia, więc jeśli masz hemofilię, zachowaj ostrożność.
Zaleca się unikanie stosowania olejku kurkumowego kobietom w ciąży lub karmiącym. Dotyczy to również osób, które mają problemy z pęcherzykiem żółciowym, przyjmują leki przeciwzakrzepowe i przeciwpłytkowe, ponieważ ten olejek może pogorszyć te choroby.
Jeśli masz zaplanowaną operację, nie używaj olejku kurkumowego, ponieważ może on spowolnić proces krzepnięcia krwi i spowodować nadmierne krwawienie podczas zabiegu.