Według dr. Mercoli
Kwercetyna to flawonol o właściwościach przeciwutleniających, występujący naturalnie w produktach takich jak jabłka, śliwki, czerwone winogrona, zielona herbata, kwiat czarnego bzu i cebula i wielu innych. Według raportu Market Watch z 2019 roku, rynek kwercetyny szybko rośnie, ponieważ jej korzyści zdrowotne stają się coraz bardziej znane.
Wykazano, że kwercetyna zwalcza stany zapalne i działa jako naturalna substancja przeciwhistaminowa. W rzeczywistości jej działanie przeciwwirusowe wydaje się być głównym przedmiotem licznych badań dotyczących korzystnego wpływu kwercetyny na zdrowie. Wiele badań podkreśliło zdolność kwercetyny do zapobiegania i leczenia zarówno przeziębienia, jak i grypy.
Jednak istnieją również inne, mniej znane korzyści i zastosowania tego suplementu, w tym zapobieganie i/lub leczenie:
Nadciśnienia tętniczego |
Chorób układu krążenia |
Zespołu metabolicznego |
Niektórych rodzajów raka |
Bezalkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby (NAFLD) |
Dny moczanowej |
Artretyzmu |
Zaburzeń nastroju |
Wydłużenie życia, dzięki zaletom senolitycznym (usuwanie uszkodzonych i zużytych komórek) |
|
Kwercetyna łagodzi objawy zespołu metabolicznego
Jednym z najnowszych artykułów na temat tego silnego przeciwutleniacza jest przegląd opublikowany w marcu 2019 roku w Phytotherapy Research, w którym przeanalizowano dziewięć randomizowanych kontrolowanych placebo badań oceniających wpływ kwercetyny na zespół metaboliczny.
Zespół metaboliczny odnosi się do szeregu stanów (w tym wysokiego ciśnienia krwi, wysokiego poziomu cukru we krwi, wysokiego poziomu trójglicerydów i nagromadzenia tłuszczu w okolicy brzucha), które zwiększają ryzyko cukrzycy typu 2, chorób serca i udaru mózgu.
Podczas gdy zebrane wyniki nie wykazały wpływu na stężenie glukozy w osoczu na czczo, insulinooporność ani poziom hemoglobiny A1c, dalsze analizy podgrup wykazały, że suplementacja kwercetyny „znacznie zmniejszyła” poziom glukozy w osoczu na czczo w badaniach trwających co najmniej osiem tygodni, w których dawki tego suplementu wynosiły co najmniej 500 miligramów (mg) dziennie.
W badaniach obejmujących osoby w wieku powyżej 45 lat stwierdzono również „znaczące” zmniejszenie poziomu insuliny przy stosowaniu dawki 500 mg na dobę lub większej. We wcześniejszym badaniu, opublikowanym w 2011 roku, przeanalizowano wpływ kwercetyny na niektóre cechy zespołu metabolicznego.
W badaniu tym skoncentrowano się szczególnie na miażdżycy tętnic i zapaleniu u mężczyzn o genotypie APOE 3/3, 3/4 i 4/4. Stwierdzono, że kwercetyna znacząco zmniejsza obwód talii, poposiłkowe skurczowe ciśnienie krwi, poposiłkowy poziom triacyloglicerolu i podwyższony poziom cholesterolu HDL w porównaniu z placebo. Uczestnikom podawano 150 mg kwercetyny dziennie przez osiem tygodni.
Badania nad otyłymi szczurami opublikowane w 2008 roku wykazały, że suplementacja kwercetyny w dawkach 2 mg na kilogram lub 10 mg/kg masy ciała przez 10 tygodni poprawiła skurczowe ciśnienie krwi, poziom trójglicerydów, poziom cholesterolu całkowitego i wolnych kwasów tłuszczowych. Dawka 10 mg/kg złagodziła również stan zapalny u zwierząt. Według autorów badania:
„Podsumowując, obie dawki kwercetyny poprawiały dyslipidemię, nadciśnienie i hiperinsulinemię u otyłych szczurów Zucker, ale tylko wysoka dawka wywoływała działanie przeciwzapalne wraz ze zmniejszeniem przyrostu masy ciała”.
Jedno z pierwszych badań wykazujących korzystny wpływ kwercetyny na ciśnienie krwi zostało opublikowane w 2007 roku. Według autorów:
„Badania epidemiologiczne wykazały, że kwercetyna… wiąże się ze zmniejszonym ryzykiem choroby niedokrwiennej serca i udaru mózgu. Mężczyźni i kobiety z nadciśnieniem tętniczym w stopniu 1. uczestniczyli w randomizowanym, podwójnie zaślepionym, kontrolowanym placebo badaniu krzyżowym w celu przetestowania skuteczności 730 mg kwercetyny/dobę przez 28 dni vs. placebo.
Ciśnienie krwi u rekrutowanych pacjentów wynosiło... 148 +/- 2/96 +/- 1 w grupie o 1 stopniu nadciśnienia tętniczego… Zmniejszenie skurczowego (-7 +/- 2 mm Hg), rozkurczowego (-5 +/- 2 mm Hg) i średniego ciśnienia tętniczego (-5 +/- 2 mm Hg) zaobserwowano u pacjentów z nadciśnieniem 1 stopnia po leczeniu kwercetyną… Dane te są pierwszymi, które pokazują, że przyjmowanie kwercetyny obniża ciśnienie krwi u osób z nadciśnieniem”.
Podobnie, w systematycznym przeglądzie obejmującym 17 badań, opublikowanym w styczniu 2020 roku, stwierdzono, że kwercetyna „znacznie obniżyła” ciśnienie krwi u ludzi. Osoby, które przyjmowały ją przez osiem tygodni lub dłużej, mieli również „znacznie” lepszy poziom cholesterolu HDL i trójglicerydów.
Kwercetyna pomaga regulować ekspresję genów
Według badania opublikowanego w 2016 roku, kwercetyna ma nawet zdolność powodowania regresji nowotworu poprzez interakcję z DNA i aktywację mitochondrialnego szlaku apoptozy (programowanej śmierci uszkodzonych komórek).
Stwierdzono, że kwercetyna indukuje cytotoksyczność w komórkach białaczkowych, a efekt był zależny od dawki. Ograniczone działanie cytotoksyczne stwierdzono również w komórkach raka piersi. Ogólnie kwercetyna wydłużyła życie myszy z rakiem w porównaniu z nieleczoną grupą kontrolną.
Autorzy przypisali te efekty bezpośredniej interakcji kwercetyny z DNA i aktywacji mitochondrialnego szlaku apoptozy. Zasugerowali, że potencjalne zastosowanie kwercetyny jako dodatku do terapii przeciwnowotworowej zasługuje na dalsze badania.
Nowsze badania w czasopiśmie Molecules podkreślają epigenetyczny wpływ kwercetyny i jej zdolność do:
- Interakcji ze szlakami sygnalizacyjnymi komórki
- Regulacji ekspresji genów
- Wpływu na aktywność czynników transkrypcyjnych
- Regulacji mikroRNA
MikroRNA było kiedyś uważane za „śmieciowe” DNA. Jednak nie jest bezużyteczne, a badania ujawniły, że nazwane „śmieciowym” mikroRNA odgrywa kluczową rolę w regulacji genów kodujących białka, które budują organizm.
MicroRNA pełni funkcję przełączników „włącz/wyłącz” dla genów. W zależności od rodzaju microRNA pojedynczy gen może kodować dowolny z ponad 200 produktów białkowych. Zdolność kwercetyny do regulacji mikroRNA może również pomóc wyjaśnić jej cytotoksyczne działanie i poprawę przeżycia u chorych na raka (przynajmniej u myszy).
Kwercetyna jest silnym lekiem przeciwwirusowym
Jak wspomniano, jedną z najlepiej zbadanych cech kwercetyny jest jej zdolność przeciwwirusowa, którą przypisano trzem głównym mechanizmom działania:
- Hamowanie zdolności wirusa do infekowania komórek
- Hamowanie replikacji wirusa w już zainfekowanych komórkach
- Zmniejszenie odporności zainfekowanych komórek na leczenie lekami przeciwwirusowymi
Na przykład, badania finansowane przez Departament Obrony USA, opublikowane w 2007 roku, wykazały, że kwercetyna zmniejsza ryzyko chorób wirusowych i poprawia sprawność umysłową w następstwie ekstremalnego stresu fizycznego, który w przeciwnym razie może osłabić funkcję odpornościową i zwiększyć podatność na infekcje.
Rowerzyści, którzy przez pięć tygodni otrzymywali dzienną dawkę 1000 mg kwercetyny w połączeniu z witaminą C (która poprawia poziom kwercetyny w osoczu) i niacyną (w celu poprawy wchłaniania), znacznie rzadziej zapadali na choroby wirusowe po trzech godzinach jazdy na rowerze dziennie przez trzy kolejne dni, w porównaniu do nieleczonej grupy kontrolnej. Podczas gdy 45% osób z grupy placebo zachorowało, w grupie leczonej było to tylko 5%.
W innym badaniu finansowanym przez U.S. Defense Advanced Research Projects Agency (DARPA), opublikowanym w 2008 roku, zwierzęta przyjmujące kwercetynę były prowokowane wysoce patogennym wirusem grypy H1N1. Ponownie, grupa leczona miała znacznie niższą zachorowalność i śmiertelność niż grupa placebo. Wiele innych badań również potwierdziło skuteczność kwercetyny wobec różnych wirusów, w tym:
Badanie z 1985 roku wykazało, że kwercetyna hamuje zakaźność i replikację wirusa opryszczki zwykłej typu 1, wirusa polio typu 1, wirusa paragrypy typu 3 i syncytialnego wirusa oddechowego. |
Badanie na zwierzętach z 2010 roku wykazało, że kwercetyna hamuje zarówno wirusy grypy A, jak i B. Dokonano dwóch innych ważnych odkryć. Po pierwsze, wirusy nie były w stanie rozwinąć oporności na kwercetynę, a po drugie, gdy były stosowane jednocześnie z lekami przeciwwirusowymi (amantadyną lub oseltamiwirem), efekt był znacznie wzmocniony – i zapobiegał rozwojowi oporności na leki. |
W badaniu na zwierzętach z 2004 roku badającym wpływ kwercetyny na grypę, wykorzystano szczep wirusa H3N2. |
W innym badaniu z 2016 roku stwierdzono, że kwercetyna zapewnia ochronę przed wirusem grypy A H1N1 poprzez regulację ekspresji białek. Mówiąc dokładniej, regulacja białek szoku cieplnego, fibronektyny 1 i prohibityny odegrała kluczową rolę we zmniejszeniu replikacji wirusa. |
W trzecim badaniu opublikowanym w 2016 roku wykazano, że kwercetyna hamowała szerokie spektrum szczepów grypy, w tym H1N1, H3N2 i H5N1. Według autorów badania: „To badanie wskazuje, że kwercetyna wykazująca działanie hamujące we wczesnym stadium zakażenia grypą stanowi przyszłą opcję terapeutyczną do opracowania skutecznych, bezpiecznych i niedrogich naturalnych produktów do leczenia i profilaktyki zakażeń [wirusami grypy A]”. |
W 2014 roku naukowcy zauważyli, że kwercetyna wydaje się być „obiecującym sposobem leczenia przeziębienia” spowodowanego przez rinowirusa, dodając, że „kwercetyna zmniejsza internalizację i replikację wirusów in vitro oraz miano wirusa, zapalenie płuc i hipererozę dróg oddechowych – reaktywność in vivo”.
Zmniejszając uszkodzenia oksydacyjne, zmniejsza również ryzyko wtórnych infekcji bakteryjnych, które w rzeczywistości są główną przyczyną zgonów związanych z grypą. Co ważne, kwercetyna zwiększa biogenezę mitochondriów w mięśniach szkieletowych, co sugeruje, że część jej działań przeciwwirusowych wynika ze zwiększonej mitochondrialnej sygnalizacji przeciwwirusowej. |
Badanie na zwierzętach z 2016 roku wykazało, że kwercetyna hamuje mysiego wirusa dengi i wirusa zapalenia wątroby. Inne badania potwierdziły zdolność kwercetyny do hamowania zarówno zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu B, jak i C. |
Niedawno przeprowadzone badanie, opublikowane w marcu 2020 roku w czasopiśmie Microbial Pathogenesis wykazało, że kwercetyna „zapewnia kompleksową ochronę przed zakażeniem Streptococcus pneumoniae”, zarówno in vitro, jak i in vivo, przede wszystkim poprzez neutralizację pneumolizyny (PLY) – jednej z toksyn uwalnianych przez pneumokoki, która wspiera infekcję S. pneumoniae. |
Kwercetyna zwalcza stany zapalne i zwiększa odporność
Oprócz działania przeciwwirusowego kwercetyna znana jest również ze zwiększania odporności i zwalczania stanów zapalnych. Jak zauważono w badaniu z 2016 roku opublikowanym w czasopiśmie Nutrients, mechanizmy działania obejmują (ale nie wyłącznie) hamowanie:
• Wytwarzania czynnika martwicy nowotworów α (TNF-α) indukowanego lipopolisacharydem (LPS) u makrofagów. TNF-α jest cytokiną zaangażowaną w ogólnoustrojowy stan zapalny, wydzielaną przez aktywowane makrofagi – rodzaj komórek odpornościowych, które trawią obce substancje, drobnoustroje i inne szkodliwe lub uszkodzone elementy
• Indukowanych przez LPS mRNA TNF-α i interleukiny (IL) -1α w komórkach glejowych, co skutkuje „zmniejszeniem apoptozy komórek neuronalnych”
• Produkcji enzymów wywołujących stany zapalne
• Napływ wapnia do komórki, co z kolei hamuje:
◦Prozapalne uwalnianie cytokin
◦Uwalnianie histaminy i serotoniny z jelitowych komórek tucznych
Według tego artykułu kwercetyna stabilizuje również komórki tuczne, ma działanie cytoprotekcyjne w przewodzie pokarmowym i „ma bezpośredni regulujący wpływ na podstawowe właściwości funkcjonalne komórek odpornościowych”, co pozwala jej „hamować” ogromną liczbę celów molekularnych, na przykład poprzez hamowanie wielu szlaków i funkcji prozapalnych”.
Kwercetyna może być przydatnym suplementem dla wielu osób
Biorąc pod uwagę wiele zalet, kwercetyna może być przydatnym suplementem dla wielu osób, stosowanym zarówno którko-, jak i długoterminowo. Jest to jeden z suplementów, który polecam przechowywać w apteczce na czas, gdy czujesz, że coś „zaczyna się dziać”, niezależnie od tego czy to przeziębienie, czy grypa.
Jeśli jesteś podatny na przeziębienia i grypę, możesz rozważyć zażywanie kwercetyny przez kilka miesięcy, zanim nadejdzie sezon przeziębienia i grypy, aby wzmocnić układ odpornościowy. W dłuższej perspektywie wydaje się przydatna dla osób z zespołem metabolicznym, choć głupotą byłoby poleganie na jakimkolwiek suplemencie bez wdrożenia bardziej podstawowych strategii, takich jak dieta i ćwiczenia.