Według dr. Mercoli
COVID-19, nowy koronawirus zidentyfikowany w grudniu 2019 roku w Wuhan City w Chinach należy do rodziny wirusów z otoczką o wyglądzie przypominającą koronę lub halo. Jak wyjaśniono na stronie internetowej Departamentu Zdrowia Virginii, obecnie zidentyfikowano siedem ludzkich koronawirusów:
• Typy 229E, NL63, OC43 i KHU1 są dość powszechne i powodują infekcje dróg oddechowych o łagodnych i umiarkowanych objawach, np. przeziębienie.
• SARS-CoV (koronawirus zespołu ostrej niewydolności oddechowej), odkryty w Chinach w 2002 roku, rozprzestrzenił się na 26 krajów przed zniknięciem w 2003 roku. Od 2004 roku na całym świecie nie zgłoszono żadnych przypadków SARS. Jak sama nazwa wskazuje, SARS-CoV jest związany z ciężką chorobą układu oddechowego, a śmiertelność z tego powodu wynosi około 10%.
• MERS-CoV (koronawirus bliskowschodniego syndromu niewydolności oddechowej), odkryty w 2012 roku, pochodzi z Arabii Saudyjskiej i rozprzestrzenił się w 27 krajach, zanim został powstrzymany. Podobnie jak SARS, MERS powoduje cięższe infekcje dróg oddechowych niż cztery popularne koronawirusy, a śmiertelność z jego powodu wynosi około 35%.
• Od grudnia 2019 roku COVID-19 (początkowo nazywany 2019-nCoV) rozprzestrzenił się na 127 krajów i regionów. Powoduje łagodniejsze objawy niż SARS i ma znacznie niższą śmiertelność niż SARS lub MERS, jednak wydaje się, że wskaźnik infekcji jest większy.
Może być kilka przyczyn. Według wstępnych ustaleń COVID-19 może pozostawać w powietrzu przez 3 godziny i może przetrwać na powierzchniach z tworzyw sztucznych i stali nierdzewnej do 3 dni, ułatwiając w ten sposób jego rozprzestrzenianie się.
Ekspert ds. broni biologicznej dr Francis Boyle uważa również, że COVID-19 został uzbrojony w tak zwane właściwości „wzmocnienia funkcji”, które pozwalają mu rozprzestrzeniać się w powietrzu do 7 stóp (2,1 m), czyli na większą odległość niż normalnie.
COVID-19 wydaje się szczególnie niebezpieczny dla osób starszych; im starsza osoba, tym większa podatność na zarażenie. Obecnie szacuje się, że śmiertelność z powodu COVID-19 wynosi od 3% do 6%.
Ze względu na to, że koronawirus jest wirusem otoczkowym (co oznacza, że jego jednoniciowy RNA jest otoczony lipidami – cząsteczkami tłuszczowymi), COVID-19 (jak wszystkie inne koronawirusy) jest bardzo podatny na mydło i środki dezynfekujące, co w zasadzie jest dobrą wiadomością. Niektóre środki dezynfekujące są jednak bardziej skuteczne niż inne, na czym skupia się ten artykuł.
Środki dezynfekujące na bazie alkoholu
Środki dezynfekujące na bazie alkoholu zawierają alkohol etylowy lub alkohol izopropylowy o różnych stężeniach (co najmniej 50%). Chociaż alkohol przede wszystkim zabija bakterie, ma również silne działanie grzybobójcze i wirusobójcze w stężeniach powyżej 60%.
Według amerykańskich Centrów Kontroli i Prewencji Chorób, mikrobiologiczne działanie alkoholu wynika z jego zdolności do denaturacji białek. Czysty alkohol etylowy jest mniej bakteriobójczy niż alkohol zmieszany z wodą, ponieważ obecność wody pozwala na szybszą denaturację białek.
Jeśli chodzi o wirusy, różne alkohole są mniej lub bardziej skuteczne w zależności od rodzaju wirusa.
- Alkohol etylowy — pod warunkiem, że jego stężenie jest wyższe niż 60%, skutecznie inaktywuje wirusy lipofilowe, takie jak wirusy grypy, koronawirusy i inne wirusy hydrofilowe (ale nie wszystkie)
- Alkohol izopropylowy — zabija wirusy lipidowe, takie jak koronawirusy, ale jest nieskuteczny przeciwko nielipidowym enterowirusom
Jeśli używasz środka dezynfekującego na bazie alkoholu do inaktywacji i ochrony przed koronawirusami występującymi na powierzchniach w domu, upewnij się, że zawiera on od 60% do 80% alkoholu. Według Światowej Organizacji Zdrowia:
„Roztwory alkoholowe zawierające 60–80% alkoholu są najskuteczniejsze, przy czym wyższe stężenia mają słabsze działanie. Ten paradoks wynika z faktu, że białka nie ulegają łatwej denaturacji przy braku wody…”
Co więcej, chociaż środki dezynfekujące na bazie alkoholu są wysoce skuteczne przeciwko bakteriom Gram-dodatnim i Gram-ujemnym, mogą być mniej lub bardziej skuteczne w przypadku wirusów, w zależności od rodzaju wirusa.
Ponadto są nieskuteczne w przypadku wirusów bez otoczki (nie lipofilowych), ale zwykle działają lepiej przeciwko wirusom otoczkowym, czyli takim jak COVID-19. Pamiętaj, że środki do higieny rąk, mydło i ciepła woda są najskuteczniejsze. Używaj środków odkażających na bazie alkoholu tylko wtedy, gdy mydło i woda są niedostępne.
Wybielacz chlorowy
Środki dezynfekujące zawierające chlor, takie jak wybielacz, który zazwyczaj zawiera 5,25% do 6,15% podchlorynu sodu, mają szerokie działanie przeciwdrobnoustrojowe i skutecznie zabijają bakterie, grzyby i wirusy, w tym wirusy grypy. Mają jednak kilka istotnych wad biologicznych. Na przykład, wybielacz:
• Może podrażniać błony śluzowe
• Rozkłada się, tworząc trujące gazy pod wpływem ciepła lub światła
• Może uszkodzić niektóre powierzchnie domowe
• Może być wysoce reaktywny po zmieszaniu z innymi chemikaliami. Nigdy nie mieszaj wybielacza z innym produktem, ponieważ mogą powstawać śmiertelnie trujące gazy, dlatego upewnij się, że masz dobrą wentylację w miejscu użycia wybielacza. Przykłady typowych domowych środków czyszczących, których nigdy nie należy mieszać z wybielaczem, aby uniknąć poważnych obrażeń lub śmierci obejmują:
◦Wybielacz i ocet — tworzy się wysoce drażniący gaz – chlor
◦Wybielacz i amoniak — tworzy się toksyczny gaz chloraminowy
◦Wybielacz i alkohol — tworzy się wysoce toksyczny gaz chloroformowy
• Wybielacz rozkłada się z czasem, więc kupuj niedawno wyprodukowane zapasy i unikaj nadmiernego zaopatrzenia.
Pamiętaj również o rozcieńczeniu wybielacza zimną wodą, ponieważ gorąca woda dezaktywuje go, czyniąc go nieskutecznym środkiem do sterylizacji. Najlepiej używać maski i rękawiczek podczas używania wybielacza. Przed użyciem należy go również rozcieńczyć. „Infection Prevention and Control of Epidemic- and Pandemic-Prone Acute Respiratory Infections in Health Care” zaleca rozcieńczenie wybielacza zawierającego 5% podchlorynu sodu do stężenia 0,05% przed użyciem.
Nadtlenek wodoru i przyspieszony nadtlenek wodoru (AHP)
Nadtlenek wodoru ma zdolność zabijania lub inaktywacji bakterii, wirusów, zarodników, drożdży i grzybów. Wykaz markowych środków dezynfekujących zatwierdzonych przez amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków, które zawierają 1–7,5% nadtlenku wodoru, można znaleźć na stronie internetowej FDA. Według CDC:
„Nadtlenek wodoru działa poprzez wytwarzanie niszczących wolnych rodników hydroksylowych, które mogą atakować lipidy błonowe, DNA i inne niezbędne elementy komórkowe.
Katalaza, wytwarzana przez organizmy tlenowe i względne beztlenowce posiadające układy cytochromowe może chronić komórki przed metabolicznie wytwarzanym nadtlenkiem wodoru poprzez degradację nadtlenku wodoru do wody i tlenu. Ta obrona zostaje przełamana stężeniami stosowanymi do dezynfekcji”.
Dostępny w handlu 3% nadtlenek wodoru jest stabilny i skuteczny w dezynfekcji szerokiej gamy powierzchni. W przeciwieństwie do wybielacza, nadtlenek wodoru jest molekularnie bardzo podobny do wody – po prostu ma dodatkowy atom tlenu – więc nie wytwarza żadnych niebezpiecznych związków podczas rozkładu. Bezpieczeństwo stosowania (pod warunkiem, że go nie wypijesz) czyni go doskonałym wyborem do dezynfekcji powierzchni w domu.
Jeszcze lepszą alternatywą jest przyspieszony nadtlenek wodoru (AHP), sprzedawany między innymi pod marką Rescue. W porównaniu do 3% nadtlenku wodoru klasy farmaceutycznej, AHP działa znacznie szybciej, więc nie trzeba nim długo zwilżać powierzchni. AHP zabija wirusy w zaledwie 30 sekund. Według rozwiązań zaprojektowanych dla opieki zdrowotnej:
„AHP® składa się z nadtlenku wodoru, środków powierzchniowo czynnych (surfakantów), środków zwilżających (substancji, które zmniejszają napięcie powierzchniowe cieczy, powodując, że ciecz rozchodzi się po powierzchni ciała stałego lub łatwiej ją penetruje) i czynników chelatujących (substancja, która pomaga zmniejszyć zawartość metalu i/lub twardość wody).
Wszystkie składniki są wymienione na listach EPA i Health Canada Inerts oraz liście substancji uznanych za bezpieczne przez FDA (GRAS). Wszystkie chemikalia stosowane do stworzenia AHP® są powszechnie spotykane w komercyjnych i przemysłowych środkach czyszczących i dezynfekujących”.
Według Virox Technologies Inc. (producenta AHP), Health Canada nazwał AHP środkiem dezynfekującym powierzchnię z wyboru dla placówek służby zdrowia podczas epidemii SARS w 2003 roku. Ogólnie rzecz biorąc, AHP wydaje się być jednym z najlepszych i najbezpieczniejszych dostępnych środków wirusobójczych o szerokim spektrum działania.
Ocet słodowy i zwykłe mydło – oba środki są skuteczne
Innym powszechnym podstawowym środkiem do dezynfekcji jest 10% ocet słodowy (wykonany ze słodowanego ziarna jęczmienia, który służy również do produkcji piwa; druga fermentacja zamienia piwo w ocet).
Jak zauważono w artykule opublikowanym w 2010 roku w PLOS ONE pt. „Effectiveness of Common Household Cleaning Agents in Reducing the Viability of Human Influenza A/H1N1”:
„Nasze ustalenia wskazują, że możliwe jest stosowanie popularnych, nisko technologicznych środków, takich jak 1% wybielacz, 10% ocet słodowy lub 0,01% płyn do mycia naczyń, aby szybko i całkowicie dezaktywować wirusa grypy.
Zatem w kontekście trwającej pandemii, a zwłaszcza w warunkach niskiego poziomu zasobów, społeczeństwo nie musi pozyskiwać specjalistycznych środków czyszczących, ale może szybko dezynfekować potencjalnie skażone powierzchnie środkami dostępnymi w większości domów…
Zastosowanie 1% roztworu wybielacza, 50% i 10% roztworu octu słodowego oraz 1%, 0,1% i 0,01% roztworu płynu do zmywania było skuteczne w szybkim zmniejszeniu żywotności wirusa poniżej granicy wykrywalności, natomiast niskie stężenie octu (1%) nie było bardziej skuteczne niż sama ciepła woda…
Chociaż silny środek utleniający, taki jak wybielacz, skutecznie zmniejsza zarówno wykrywanie genomu, jak i zakaźność wirusa, niskie pH i detergent są równie skutecznymi środkami wirusobójczymi.
Wyniki te wskazują również, że chociaż ocet i detergent niszczą wirusową otoczkę, zmniejszając zakaźność, tylko wybielacz zaburza genom wirusa”.
Biały ocet nie jest dobrym środkiem dezynfekującym
Podczas gdy 10% roztwór octu słodowego wydaje się wystarczająco skuteczny jako wirusobójczy środek dezynfekujący, destylowany biały ocet o stężeniu kwasu octowego od 4% do 8% jest raczej kiepskim wyborem – według blogu Talk CLEAN to Me, zrzeszającego ekspertów od chemicznej dezynfekcji w celu zapobiegania infekcjom:
„…Różne środki dezynfekujące zawierające kwasy organiczne… zazwyczaj nie mają szerokiego spektrum działania w porównaniu do środków dezynfekcyjnych wyższego poziomu, takich jak wybielacz i nadtlenek wodoru… Być może myślisz: „Hej, czekaj! Ocet i kwas octowy są stosowane od setek lat jako środki do dezynfekcji”.
Należy jednak zauważyć, że wykazują one skuteczność jedynie przeciwko stosunkowo łatwym do zabicia organizmom, takim jak Pseudomonas. Nie ma aktualnych danych, z których wynika, że kwasy organiczne wzmacniają szerokość spektrum zabijania.”
Jak bezpiecznie używać octu z nadtlenkiem wodoru?
Krótko mówiąc, biały ocet ma niską prędkość dezynfekcji (musiałbyś pozostawić go przez co najmniej 10 minut) i zabija tylko najłatwiejsze do zniszczenia drobnoustroje. To powiedziawszy, możesz zwiększyć skuteczność białego octu, stosując go w połączeniu z nadtlenkiem wodoru.
Ważnym zastrzeżeniem jest to, że należy ich używać osobno i nie mieszać ze sobą, ponieważ reakcja chemiczna utworzy wysoce korozyjną i niestabilną formę kwasu nadoctowego. Przepis dr Susan Sumner, prodziekana College of Agriculture and Life Sciences w Virginia Tech, został opublikowany przez Cleaning Business Today:
- Wlać 3% nadtlenku wodoru do jednej butelki z rozpylaczem, a destylowany biały ocet (5%) do drugiej. NIE mieszaj ich razem w jednej butelce, ponieważ stworzą niestabilną i wysoce korozyjną formę kwasu nadoctowego
- Oczyść powierzchnię mydłem i wodą. Osusz czystą szmatką lub ręcznikiem papierowym
- Spryskaj powierzchnię nadtlenkiem wodoru lub octem. Kolejność nie ma znaczenia; nie rozpylaj ich w tym samym czasie, ponieważ po zmieszaniu wytworzą niestabilną formę kwasu nadoctowego
- Pozostaw przez co najmniej pięć minut przed wytarciem czystą szmatką lub ręcznikiem papierowym
- Powtórz z drugą butelką
Najpierw wyczyść, a następnie zdezynfekuj
Jeśli Twoim celem jest dezynfekcja, pamiętaj, że musisz najpierw wyczyścić powierzchnię. Mydło i woda są prawdopodobnie jedną z najlepszych alternatyw tutaj, ponieważ mydło skutecznie dezaktywuje wirusy.
Gdy powierzchnia będzie czysta, bez brudu i lepkich zabrudzeń, spryskaj ją wybranym środkiem dezynfekującym i pozostaw go na kilka minut zanim wytrzesz. Wymagany czas będzie zależeć od używanego środka dezynfekującego.