Według dr. Mercoli
Według National Institutes of Health, stłuszczenie wątroby jest najczęstszą chorobą wątroby na świecie, dotykającą aż 40% populacji USA, a liczba przypadków nadal gwałtownie rośnie. Jednak ostatnio opublikowane badanie wykazało, że związek zawarty w zielonych warzywach liściastych może pomóc w zapobieganiu tej chorobie.
Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby (NAFLD) często przechodzi w inne poważne schorzenia, takie jak niealkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby (NASH), charakteryzujące się zwłóknieniem spowodowanym stanem zapalnym – które powoduje bliznowacenie i sztywność płuc – oraz marskość wątroby, która jest zaawansowanym i nieodwracalnym stadium zwłóknienia wątroby.
Stłuszczeniowa choroba wątroby jest terminem medycznym określającym stłuszczenie wątroby – wynik gromadzenia się tłuszczu w wątrobie. Jednak większość społeczności medycznej doradza, że zmniejszenie ilości tłuszczu w wątrobie można osiągnąć na trzy proste sposoby, a mianowicie poprzez:
- Utratę wagi
- Dokonywanie zdrowych wyborów żywieniowych
- Zwiększenie poziomu aktywności fizycznej
Zielone warzywa liściaste mogą pomóc w zapobieganiu stłuszczeniu wątroby
Naukowcy z Karolinska Institutet w Szwecji opublikowali badanie w Proceedings of National Academy of Sciences (PNAS), które klasyfikuje zielone warzywa liściaste jako realne „nowe leczenie” stłuszczeniowej choroby wątroby z powodu zawartości nieorganicznego azotanu – związku występującego naturalnie w zielonych warzywach liściastych.
Podeszły wiek i niezdrowe nawyki żywieniowe przyczyniają się do otyłości i rozwoju cukrzycy typu 2 (na którą do 2040 roku prawdopodobnie zachoruje 640 milionów ludzi na całym świecie), co z kolei przyczynia się do rozwoju stłuszczenia wątroby. Jednak pomocne mogą być proste interwencje dietetyczne, takie jak spożywanie większej ilości zielonych warzyw liściastych.
Przytoczone badanie wykazało, że leczenie azotynami zmniejszyło stopień zarówno stłuszczeniowej, jak i metabolicznej choroby wątroby, ale należy zauważyć, że badania przeprowadzono na myszach. Naukowcy doszli do wniosku, że próby kliniczne z udziałem ludzi będą przydatne w ustaleniu, czy azotan pochodzący z diety będzie pomocny w leczeniu i zapobieganiu stłuszczeniu wątroby.
Azotan nieorganiczny: „klucz do zdrowia wątroby”
Spożycie zielonych warzyw liściastych wiąże się z jednym z najcenniejszych aspektów zdrowia, który można opisać jako brak choroby. Jakie pokarmy są powiązane z niektórymi markerami złego stanu zdrowia i chorób?
Według Mattiasa Carlströma, profesora nadzwyczajnego na Wydziale Fizjologii i Farmakologii Karolinska Institutet oraz jednego ze starszych naukowców i autorów badania, przyczyną rozwoju choroby jest dieta zachodnia obfitująca w niezdrowe tłuszcze i dużo cukru, co niestety podsumowuje podejście do jedzenia wielu Amerykanów.
Badanie wymagało podzielenia myszy na trzy grupy i karmienia każdej grupy inną dietą. Grupa kontrolna otrzymała normalną dietę; grupie spożywającej dietę wysokotłuszczową podano odpowiednik diety zachodniej; a trzecia grupa była karmiona tak samo, tylko z dodatkiem azotanu.
Żaden z naukowców nie był zaskoczony, gdy myszy jedzące dietę zachodnią przybrały na wadze, zyskały masę tłuszczową i uzyskały dodatni wynik testu na podwyższony poziom cukru we krwi. Jednocześnie, co nie dziwi, poziomy markerów grupy stosującej dietę z dodatkiem azotanów były znacznie niższe.
„Gdy dodaliśmy azotan do diety myszy karmionych dietą zachodnią o wysokiej zawartości tłuszczu i cukru, zauważyliśmy znacznie niższy procent tłuszczu w wątrobie” – powiedział Carlström dla Medical News Today.
Stres oksydacyjny wpływa na sygnalizację tlenku azotu i czynność serca
Warto zauważyć, że włączenie większej ilości owoców i warzyw do diety myszy miało pozytywny wpływ na funkcje sercowo-naczyniowe. Jeśli chodzi o to, jakie związki sprawiają, że zielone warzywa liściaste są szczególnie korzystne, Carlström wyjaśnia, że większość przedstawicieli środowiska medycznego nie była tego pewna, przynajmniej do czasu opisanego badania. Zapewnił:
„Uważamy, że choroby te są połączone podobnymi mechanizmami, w których stres oksydacyjny powoduje pogorszenie sygnalizacji tlenku azotu, co ma szkodliwy wpływ na funkcje kardiometaboliczne…
Nikt jeszcze nie skupił się na azotanach, które naszym zdaniem są kluczowe. Teraz chcemy przeprowadzić badania kliniczne w celu zbadania wartości terapeutycznej suplementacji azotanem w celu zmniejszenia ryzyka stłuszczenia wątroby. Wyniki mogą doprowadzić do opracowania nowych podejść farmakologicznych i żywieniowych”.
Chociaż naukowcy twierdzą, że potrzebne są dalsze badania w celu ustalenia, które związki doprowadziły do pozytywnych zmian w zdrowiu badanych, którym podano zielone warzywa liściaste, potwierdzono, że azotan jest „kluczowy” zarówno dla zoptymalizowanego zdrowia wątroby, jak i metabolizmu. Co więcej, nic nie wskazuje, że ludzie nie mogą prowadzić własnych obserwacji, jedząc więcej zielonych warzyw liściastych, dopóki „nauka” nie udowodni związku.
Według badania opublikowanego w 2016 roku w Molecular Nutrition & Food Research, warzywa o najwyższych stężeniach nieorganicznego azotanu obejmują „seler, szpinak, sałatę i rukolę”. Dla osób, które chcą doświadczyć efektów ochronnych zaobserwowanych w badaniu, Carlström zaleca spożywanie około 200 gramów (czyli 7 uncji) tych warzyw dziennie.
Niestety ludzie nie zawsze wybierają warzywa jako podstawę swojej diety. W rzeczywistości większość dorosłej populacji w USA nie spełnia codziennych zaleceń dotyczących spożycia warzyw. Inicjatywa „Zdrowi ludzie 2010”, mająca na celu zwiększenie spożycia warzyw i innych zdrowych nawyków wśród ludzi w Stanach Zjednoczonych, ujawniła, że tylko 27,2% populacji spożywa trzy lub więcej porcji warzyw dziennie.
Rukola – jeden z najlepszych produktów dla wątroby
Ta atrakcyjna roślina liściasta jest jednym z najpopularniejszych składników sałatki z jednego powodu: jej pieprznego, pikantnego smaku. Jak stwierdził jeden z naukowców zajmujących się żywnością, rukola nie tylko jest doskonała dla wątroby pod względem odżywczym, łatwo dostępna w sklepach i niedroga, ale jest również łatwa do uprawy. Rukola może być uprawiana w ogrodzie, dojrzewa w ciągu około 40 dni, więc można ją zebrać po zaledwie tygodniu lub dwóch tygodniach wzrostu, kiedy stężenie składników odżywczych jest najwyższe.
Rukola ma właściwości oczyszczające, dzięki czemu może przeciwdziałać zatruciu metalami ciężkimi, szczególnie wątroby, a jako warzywo krzyżowe może również pomóc w zapobieganiu nowotworowi. Ponadto, według Linus Pauling Institute, rukola zawiera 8,2 miligramów chlorofilu w jednej filiżance, który przyśpiesza gojenie się ran, a co ważniejsze, pomaga zapobiegać chorobom wątroby.
Jedno z badań wykazało, że związki zawarte w warzywach z rodziny krzyżowych, takich jak rukola, mogą wywierać działanie ochronne przeciwko nowotworowi płuc, piersi, jelita grubego i innym nowotworom. Inne badanie wykazało, że rukola zawiera kwercetynę – dietetyczny flawonoid, który może zwiększyć wytrzymałość i poprawić wyniki sportowe.
Uszkodzenie wątroby, marskość wątroby i niealkoholowe stłuszczenie wątroby
Badania wykazały, że gwałtowny wzrost liczby zgonów przypisywanych marskości wątroby jest spowodowany nadmiernym spożyciem alkoholu, w tym upijaniem się przez młodych dorosłych w wieku od 20 do 30 lat, przy czym największy wzrost zachorowań nastąpił między 2001 a 2013 rokiem.
Choć fakty są niepokojące, statystyki wskazują również, że w każdym hrabstwie w USA liczba zgonów z powodu chorób wątroby związanych z alkoholem prawie potroiła się między 1999 a 2016 rokiem. Największy wzrost odnotowano wśród osób w wieku od 25 do 34 lat, u których alkoholowa marskość wątroby występuje najczęściej.
NPR opisuje doświadczenie Elliota Tappera, lekarza przyzwyczajonego do leczenia wielu różnych pacjentów, ale przewlekłe objawy jednego z pacjentów obejmowały wyraźnie żółtą skórę. Nie mógł jeść i miał trudności z oddychaniem, ale najbardziej zaskakujące było to, że miał zaledwie 30 lat, czyli był znacznie młodszy niż większość osób z chorobą wątroby.
„Pacjent cierpiał na przewlekłą chorobę wątroby. Po latach spożywania alkoholu jego wątroba przestała filtrować krew. Bilirubina – żółty związek będący produktem ubocznym metabolizmu, gromadził się w jego ciele i zmieniał kolor skóry”.
Jednak nadmierne picie alkoholu nie jest jedyną przyczyną marskości wątroby. Choroba może również przyjąć, postać NAFLD („niealkoholowej” choroby wątroby), do której rozwoju przyczynić się mogą otyłość i zapalenie wątroby. National Institute of Diabetes and Digestive and Nerney Diseases (NIDDK) opisuje marskość wątroby jako „infekcję wirusową, która powoduje zapalenie i uszkodzenie wątroby”. Każde z nich może również przyczyniać się do rozwoju niewydolności wątroby i nowotworu wątroby, a mężczyźni mają pięć razy większe ryzyko wystąpienia NAFLD niż kobiety.
Innymi słowy, indywidualne wybory stylu życia – w tym dieta, waga oraz spożycie alkoholu i/lub tytoniu – będzie miało duży wpływ na ewentualny rozwój stłuszczenia wątroby. Możesz usłyszeć, że marskość wątroby związana z alkoholem może zostać odwrócona, jeśli zostanie wystarczająco wcześnie zdiagnozowana. Nie trzeba dodawać, że szanse na cofnięcie uszkodzenia wątroby są znacznie większe, jeśli chory przestanie pić alkohol.
Niski poziom ekspozycji chemicznych również może siać spustoszenie w czynności wątroby. Badania pokazują, że nawet niewielkie ilości chemikaliów z pożywienia, leków, produktów higieny osobistej i środowiska mogą powodować uszkodzenie wątroby, a uszkodzenia są powodowane przez kilka mechanizmów i mogą nawet prowadzić do rozwoju nowotworu.
W jaki sposób cholina pomaga zapobiegać stłuszczeniu wątroby i dlaczego niektóre azotany są szkodliwe?
Cholina, naturalnie obecna w niektórych produktach spożywczych, dopiero w ostatnich latach została uznana za niezbędny składnik odżywczy. Według National Institute of Health (NIH), cholina jest niezbędna do produkcji acetylocholiny – ważnego neuroprzekaźnika dla pamięci, nastroju, kontroli mięśni i innych funkcji mózgu i układu nerwowego.
Ponadto cholina jest ważna dla funkcji metabolizmu i jest szczególnie istotna podczas rozwoju płodu, a także dla syntezy DNA i oczyszczania wątroby. Ekologiczne żółtka jaj od kur z wolnego wybiegu są jednymi z najlepszych źródeł choliny, ale rukola również jest jej doskonałym źródłem.
Ważne jest, aby wiedzieć, które związki są korzystne i w jakich ilościach. Na przykład, azotany oznaczone w zielonych warzywach liściastych jako dobre dla wątroby są również dobre dla zdrowia serca. Jednak azotany znajdujące się w peklowanych wędlinach i mięsach, takich jak bekon, kiełbasa i hot dogi, są rakotwórcze, a do uszkodzeń może dojść już po spożyciu zaledwie 1,8 uncji (50 g) tego typu produktów spożywczych dziennie.
Różnica polega na obecności tlenku azotu (NO) – to rozpuszczalny gaz, który działa jako ważna biologiczna cząsteczka sygnalizacyjna, która wspiera normalną funkcję śródbłonka i chroni mitochondria. Gunter Kuhnle, profesor nauk o żywności i żywieniu na University of Reading w Wielkiej Brytanii, zapewnił:
„Kiedy spożywasz azotany, bakterie w jamie ustnej przekształcają je w azotyny. Gdy azotyny dotrą do kwasu żołądkowego, mogą zamienić się w tlenek azotu [NO] lub związki N-nitrozowe.
Związki N-nitrozowe, takie jak nitrozoaminy, są rakotwórcze. Przetworzone mięso jest tak idealne do tworzenia związków N-nitrozowych, ponieważ zawierają połączenie azotynów i białek z mięsa. Hem zawarty w mięsie wydaje się pomagać w przekształcaniu ich w związki N-nitrozowe”.
Stłuszczenia wątroby można uniknąć, stosując zdrową dietę. To doskonała wiadomość dla ludzi, którzy uważają, że tej choroby nie mogą uniknąć osoby mające predyspozycje genetyczne. The Atlantic opublikował artykuł w 2011 roku pt. „How Health and Lifestyle Choices Can Change Your Genetic Make-Up” wraz z podsumowaniem: „Podejmowanie zdrowych decyzji może nie być niezawodne, ale może oznaczać różnicę między znacznymi problemami ze zdrowiem a uniknięciem ich”.