Moda na węgiel aktywowany: od rogalików po pastę do zębów z węglem aktywowanym

Według dr. Mercoli

Londyńska knajpa o nazwie Coco di Mama uległa modzie na węgiel aktywowany i oferuje klientom rogalika z węglem, który określono jako „wegańską rozkosz”. Poniżej znajduje się fragment z ich strony internetowej:

„Jesteśmy bardzo podekscytowani tym, że możemy zaproponować wegańskie rogaliki z węglem aktywowanym! To dość nietypowy produkt, ale możemy obiecać, że… smakuje lepiej niż wygląda. W przeciwieństwie do zwykłego rogalika nie zawiera masła. Kluczowymi składnikami są margaryna słonecznikowa, mąka sojowa i jęczmienna, węgiel aktywowany, cukier i cytryna. Alkaliczne właściwości węgla aktywowanego zawartego w rogaliku pomagają odtruć organizm z wszelkich trucizn poprzez neutralizację nadmiaru kwasu żołądkowego”.

Dalej sugerują, że ten poczerniały produkt piekarniczy może pomóc w łagodzeniu kaca i wzdęć. Są to twierdzenia, które nie są naukowo uzasadnione. Pomijając węgiel aktywowany, inne składniki rogalika, takie jak margaryna, soja i cukier – wszystkie dobrze znane z tego, że szkodzą zdrowiu – świadczą o tym, że ten element menu i inne tego typu produkty spożywcze są nie tylko niepożądane, ale należy ich unikać.

The Guardian sugeruje, że ten modny produkt spożywczy jest tylko jednym z wielu produktów wprowadzonych na rynek ze względu na modę na węgiel aktywowany. Wspominają o „bajglach, lodach, bułkach burgerowych, koktajlach i pizzach z węglem aktywowanym... oraz pastę do zębów i maseczki z węglem aktywowanym. „Zanim dołączysz do szaleństwa i zaczniesz kupować którykolwiek z tych produktów, przyjrzyjmy się bliżej wpływowi – pozytywnemu lub negatywnemu – węgla aktywowanego na zdrowie”.

Co to jest węgiel aktywowany i czy jest korzystny dla zdrowia?

Chociaż węgiel aktywowany (węgiel aktywny) może mieć zarówno ładunek dodatni, jak i ujemny, w zależności od pH roztworu, w którym został utworzony, nie należy mylić zastosowań zdrowotnych produktów z dodatnio naładowanym węglem aktywowanym z utworzonym przez spalanie drewna węglem drzewnym, takim jak toksyczne brykiety używane w ogrodowym grillu. Zamiast tego węgiel aktywowany jest traktowany tlenem, a po aktywacji zwiększa się jego porowatość, co daje mu większą powierzchnię, przez którą skutecznie wchłania substancje.

Ze względu na zdolność absorpcji, węgiel aktywowany jest stosowany w medycynie, systemach kontroli zanieczyszczeń i filtrach wody. W odniesieniu do filtracji wody węgiel aktywowany poprawia przejrzystość wody, zmniejsza nieprzyjemne zapachy i usuwa chlor.

Ponieważ ma ograniczoną zdolność pochłaniania, filtry węglowe należy okresowo wymieniać. Węgiel aktywowany jest również stosowany w małych paczkach do wchłaniania wilgoci w butelkach i opakowaniach z suplementami. Ponieważ nie jest wchłaniany przez organizm, może gromadzić toksyny związane na powierzchni i usuwać je poprzez wypróżnienia.

Jeśli chodzi o to, czy węgiel aktywowany jest korzystny dla zdrowia, prosta odpowiedź brzmi: Tak, węgiel aktywowany jest korzystny. W rzeczywistości od dawna znajduje się w zestawach ratunkowych, gdzie jest uważany za „niezbędny” przedmiot, ponieważ może uratować życie.

The Guardian zauważa: „[Jeśli] dosłownie zostałeś otruty, zastosowanie węgla aktywowanego może być dla Ciebie dobre, ponieważ może wchłonąć część trucizny w żołądku, zanim zrobi to Twoje ciało”. To powiedziawszy, jeśli nie zjadłeś czegoś trującego: „Węgiel po prostu wchłonie wszystko, w tym wodę, składniki odżywcze i lekarstwa, których może potrzebować organizm”.

Fakty na temat zdolności filtrowania węgla aktywowanego

Pisząc dla ThoughtCo., dr Anne Helmenstine, autorka i konsultant naukowy, kwestionuje mit sugerujący, że węgiel aktywowany jest skuteczny w leczeniu kaca. Twierdzi, że „węgiel słabo pochłania alkohol i nie jest skutecznym sposobem jego usuwania”. Jej komentarze przypominają mi, abym przestrzegał przed absurdalną radą młodej kobiety z przedstawionego filmu, która połączyła węgiel aktywowany z napojami alkoholowymi.

Użycie węgla aktywowanego w ten sposób jest lekkomyślne i nieuzasadnione medycznie. Mądrze byłoby unikać alkoholu. Jeśli zdecydujesz się go spożywać, polecam to robić tylko okazjonalnie i z umiarem – nigdy nie łącząc spożywania alkoholu z węglem aktywowanym. Oprócz tego dr Helmenstine sugeruje, że węgiel aktywowany nie jest skuteczny w usuwaniu niektórych toksycznych związków organicznych, fluorków, dużych ilości metali i patogenów. Poniżej znajduje się pełniejsza lista tego, co węgiel aktywowany będzie filtrował, a czego nie.

Jaki wpływ na organizm ma węgiel aktywowany?

Stosowany od początku XIX wieku węgiel aktywowany jest uważany za skuteczne leczenie niektórych rodzajów ostrego zatrucia i przedawkowania. Może skutecznie wchłonąć niektóre toksyny z jelit, zanim będą mogły dostać się do krwioobiegu, potencjalnie ratując życie.

Jego przydatność dotyczy nawet zwierząt – weterynarze mogą przepisać węgiel aktywowany w przypadkach, gdy psy spożyły toksyczną i potencjalnie śmiertelną substancję, taką jak czekolada. U ludzi węgiel aktywowany jest bardzo ceniony jako leczenie przedawkowania leków – zarówno tych na receptę, jak i dostępnych bez recepty, takich jak paracetamol lub aspiryna.

Badanie opublikowane w 2000 roku w British Journal of Clinical Pharmacology sugeruje, że węgiel aktywowany jest najbardziej skuteczny w łagodzeniu przedawkowania, gdy jest podawany w ciągu pierwszej godziny po spożyciu. Z czasem jego skuteczność maleje. Ogólnie rzecz biorąc, im wcześniej zostanie podany, tym lepiej będzie działać. To powiedziawszy, musisz zachować ostrożność podczas stosowania węgla, ponieważ ma on bardzo silne działanie chłonne.

W większości przypadków należy go podawać wyłącznie pod nadzorem wyszkolonego specjalisty, na przykład w przypadku kontroli zatruć. Jeśli chodzi o przedawkowanie leków, najlepiej wezwać pogotowie i pozwolić, aby ratownicy przejęli wiodącą rolę w leczeniu. Inną opcją jest doprowadzenie pacjenta bezpośrednio do najbliższej izby przyjęć.

Ryzyko związane z węglem aktywowanym

Ponieważ jest to substancja wiążąca, jak wspomniano wcześniej, węgiel aktywowany działa bez rozróżnienia, co oznacza, że może przyciągać i usuwać zarówno korzystne, jak i toksyczne związki. Należy być ostrożnym podczas stosowania go, zwłaszcza w połączeniu z innymi detoksykującymi środkami chelatującymi. Jeśli przyzwyczaisz się przyjmować węgiel aktywowany zawarty w żywności i artykułach do higieny osobistej, może on zmniejszać wchłanianie korzystnych leków oraz witamin i minerałów.

Przed regularnym stosowaniem węgla aktywowanego należy skonsultować się z lekarzem, szczególnie jeśli przyjmujesz leki na receptę lub suplementy. Badanie opublikowane w 2006 roku w British Journal of Clinical Pharmacology sugeruje, że węgiel aktywowany, chociaż użyteczny w niektórych sytuacjach, nie jest ogólnie tak korzystny, jak kiedyś sądzono, a jego stosowanie nie może zostać uznane za wolne od ryzyka. Autorzy badania stwierdzili:

„Czasami błędnie określany jako „uniwersalne antidotum”, węgiel aktywowany jest najczęściej stosowaną metodą odkażania przewodu pokarmowego w rozwiniętym świecie. Zazwyczaj jest podawany w pojedynczej dawce. Jego olbrzymia powierzchnia pozwala na wiązanie wielu leków i toksyn w świetle przewodu pokarmowego, zmniejszając ich wchłanianie ogólnoustrojowe.

Podobnie jak w przypadku innych procedur detoksykacji, użyteczność węgla aktywowanego w pojedynczej dawce (SDAC) spada z czasem. Choć ogólnie jego stosowanie jest bezpieczne, nie jest wolne od ryzyka. Wiele dowodów wskazuje, że SDAC może zmniejszać wchłanianie leków i ksenobiotyków, ale większość takich badań angażuje ochotników i ma niewielkie przełożenie na praktykę kliniczną. Przeprowadzono kilka rygorystycznych badań klinicznych dotyczących SDAC”.

Czy węgiel aktywowany jest dobry jako pasta do zębów?

Choć dla niektórych może być to kwestia mody, nie ma dużego wsparcia ze strony lekarzy dentystów w zakresie stosowania węgla aktywowanego jako produktu do pielęgnacji jamy ustnej, szczególnie w przypadku wybielania zębów. Przegląd literatury opublikowany w 2017 roku w Journal of American Dental Association (ADA) miał na celu zbadanie wielu „bezpodstawnych twierdzeń terapeutycznych” związanych z produktami do higieny jamy ustnej na bazie węgla aktywowanego.

Naukowcy zauważyli, że niektóre z oświadczeń obejmowały stwierdzenia, że węgiel aktywowany posiadał właściwości „przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, przeciwwirusowe i detoksykujące”.

Po zidentyfikowaniu 118 potencjalnie kwalifikujących się artykułów i przejrzeniu szeregu badań naukowych – obejmujących wyniki, od redukcji ubytków po ścieranie szkliwa – autorzy badania stwierdzili, że „nie ma wystarczających danych klinicznych i laboratoryjnych, aby uzasadnić twierdzenia dotyczące bezpieczeństwa i skuteczności węgla aktywowanego i środków do czyszczenia zębów na bazie węgla aktywowanego. Klinicyści dentystyczni powinni doradzać swoim pacjentom, aby zachowali ostrożność podczas używania węgla aktywowanego”.

Jeśli szukasz naturalnej pasty do zębów lub roztworu do wybielania zębów, zdecydowanie lepszą opcją jest użycie oleju kokosowego. Często wspominałem, że płukanie jamy ustnej olejem kokosowym to doskonały sposób na oczyszczenie i wypłukanie szkodliwych bakterii z ust. Ta technika jest szczególnie korzystna, jeśli zdiagnozowano u Ciebie choroby przyzębia. Z przyjemnością dowiesz się, że płukanie jamy ustnej olejem kokosowym naturalnie wybiela zęby.

Ponadto, chociaż olej kokosowy nie nadaje miętowego posmaku posiadanego przez większość past do zębów, mycie zębów nim przed snem pomaga zabić bakterie powodujące powstawanie płytki nazębnej. Jeśli lubisz miętowy smak, dodaj kroplę olejku z mięty pieprzowej. Jeśli chcesz uzyskać większą ścierność, zmieszaj go z odrobiną sody oczyszczonej. (Pamiętaj, że soda oczyszczona, podobnie jak węgiel aktywowany, ma właściwości ścierne, więc używaj jej z umiarem).

Węgiel aktywowany może pomóc w regeneracji jelit po antybiotykoterapii

Powszechnie wiadomo, że chociaż antybiotyki mogą uratować życie, z pewnością mają niekorzystny wpływ na florę jelitową. Podobnie jak w przypadku niewybiórczego działania węgla aktywowanego, antybiotyki zabijają zarówno szkodliwe bakterie powodujące chorobę, jak i pożyteczne bakterie potrzebne do promowania zdrowia jelit i prawidłowego trawienia. Według New Scientist, naukowcy z paryskiej firmy biotechnologicznej o nazwie Da Volterra pracują nad specjalnym preparatem węgla aktywowanego do stosowania z antybiotykami.

Chociaż ich praca jest wciąż na wczesnym etapie, zespół sugeruje, że zaprojektowane przez nich małe cząsteczki węgla aktywowanego nie tylko mogą oczyścić jelito z antybiotyków, które docierają aż do jelita grubego, ale także pomagają zachować korzystną florę jelitową. Ich węgiel aktywowany o powolnym uwalnianiu, nazwany DAV132, został przetestowany w badaniu klinicznym z udziałem 44 zdrowych ochotników.

Część badanej grupy stosowała pięciodniową antybiotykoterapię (moksyfloksacynę) i przyjmowała ustaloną dawkę DAV132 dwa razy dziennie. Przyjmowali DAV132 przez dwa dodatkowe dni po zakończeniu antybiotykoterapii. W porównaniu z uczestnikami, którzy brali sam antybiotyk i tymi, którzy nie byli leczeni, zespół odnotował trzy korzystne wyniki:

• DAV132 nie wpływał na ilość antybiotyku obecnego we krwi, co oznacza, że nie wpływał na skuteczność antybiotyku w leczeniu infekcji
• Ilość antybiotyku znajdowanego w kale uczestników biorących DAV132 potwierdziła jego przydatność w usuwaniu antybiotyku z jelita grubego i eliminowaniu go z organizmu
• DAV132 zachował około 90 procent bakterii jelitowych, których liczba okazała się zmniejszona u uczestników badania, którzy przyjmowali same antybiotyki

Chociaż badania te wydają się obiecujące, należy przeprowadzić więcej testów, zanim produkt stanie się powszechnie dostępny. Obecnie nie należy przyjmować węgla aktywowanego podczas stosowania antybiotyków, ponieważ bardzo prawdopodobne jest, że leki te nie będą skuteczne.