Według dr. Mercoli
Prawdopodobnie już wiesz, że jedną z przyczyn zgonów z powodu infekcji COVID-19 jest zdolność wirusa do wywołania burzy cytokin. Dlatego sensowne jest to, że wielu lekarzy szuka sposobów na wzmocnienie i poprawę funkcji odpornościowych. Dobra wiadomość jest taka, że istnieje kilka strategii, które wydają się bardzo pomocne w osiągnięciu powyższego celu.
Do suplementów i strategii, które zostały zidentyfikowane jako zdolne do modulowania odpowiedzi immunologicznej i tłumienia burzy cytokin należą między innymi:
- Optymalizacja poziomu witaminy D
- Wodór cząsteczkowy
- Estry ketonowe
- Astaksantyna
- Melatonina
Do tej listy możemy również dodać kwasy tłuszczowe omega-3, w tym kwas dokozaheksaenowy (DHA) i kwas eikozapentaenowy (EPA) – długołańcuchowe kwasy tłuszczowe omega-3 występujące w tłustych rybach zimnowodnych, takich jak dziki łosoś alaskański, sardynki, anchois i kryl.
DHA i EPA mogą złagodzić burzę cytokin
Według artykułu pt. „The Potential Beneficial Effect of EPA and DHA Supplementation Managing Cytokine Storm in Coronavirus Disease” opublikowanego 19 czerwca 2020 roku w czasopiśmie Frontiers in Physiology, EPA i DHA wpływają na szlaki biologiczne, które „mogą mieć bezpośredni wpływ na przebieg i leczenie COVID-19”:
„Jak dotąd, wywołujące „burzę cytokin” mechanizmy molekularne oraz stosowane strategie terapeutyczne służące zapobieganiu temu procesowi i zarządzaniu nim nie zostały wyjaśnione ze względu na złożony charakter tego problemu.
Ostatnie doniesienia naukowe sugerują, że określone składniki odżywcze, takie jak witamina B6, B12, C, D, E i kwas foliowy oraz pierwiastki śladowe, w tym cynk, żelazo, selen, magnez i miedź mogą odgrywać kluczową rolę w zarządzaniu burzą cytokin…
LC-PUFA (długołańcuchowe wielonienasycone kwasy tłuszczowe), takie jak EPA… i DHA… są godne uwagi ze względu na ich bezpośredni wpływ na odpowiedź immunologiczną wywoływaną przez infekcje wirusowe. Dowody sugerują, że n-3 LC-PUFA mogą modulować odpowiedź immunologiczną i działać na wiele sposobów.
Wśród złożonych efektów immunomodulacyjnych należy wyróżnić interleukinę-6 (IL-6) i interleukinę-1ß (IL-1β) – ze względu na ich potencjalnie kluczową rolę w regulacji „burzy cytokin”. Na te cytokiny może wpływać zawartość kwasów EPA i DHA w diecie (ryc. 1).
Ponadto wykazano, że enzym polimeraza poli (ADP-rybozy), która ma właściwości przeciwzapalne, zwiększa w tkankach poziom kwasów DHA i EPA oraz ich metabolitów o właściwościach przeciwzapalnych, co podkreśla znaczenie kawsów DHA i EPA u pacjentów z COVID-19”.
Rysunek 1: Główne szlaki metabolizmu kwasów DHA i EPA prowadzące do powstania metabolitów o właściwościach przeciwzapalnych.
Chociaż nie wspomniano o tym w artykule opublikowanym w Frontiers in Physiology, wykazano również, że kwasy tłuszczowe omega-3 pochodzenia zwierzęcego, zwłaszcza DHA, zapobiegają zakrzepicy (powstawaniu skrzepów krwi w naczyniach krwionośnych) poprzez zmniejszanie agregacji płytek krwi. Ponadto kwasy tłuszczowe omega-3:
- Obniżają ryzyko dysfunkcji płuc
- Chronią przed uszkodzeniem płuc
- Chronią przed wtórnymi infekcjami bakteryjnymi
- Poprawiają funkcje mitochondriów
Czy znasz swój indeks omega-3?
Wraz z badaniem poziomu witaminy D, zdecydowanie zalecam zmierzenie poziomu kwasów tłuszczowych omega-3 przynajmniej raz w roku, ponieważ niedobór tego ważnego składnika odżywczego może oznaczać wiele różnych problemów dla zdrowia.
Jednym z powodów, dla których kwasy DHA i EPA są tak ważne, jest fakt, że są one kluczowymi elementami strukturalnymi komórek; to nie tylko zwykłe paliwo. W przypadku niedoboru kwasów DHA i EPA, spada zdolność organizmu do naprawy i utrzymania zdrowych struktur komórkowych.
Test pozwalający zmierzyć poziom kwasów tłuszczowych omega-3 w czerwonych krwinkach został opracowany przez dr Williama Harrisa w 2004 roku. Indeks omega-3 jest wyrażony jako procent wszystkich kwasów tłuszczowych zawartych w błonie czerwonych krwinek. Dane z badań przeprowadzonych przez dr. Harrisa wykazały, że prawidłowy zakres poziomu kwasów tłuszczowych omega-3 wynosi od 8% do 12%.
Współzałożycielka GrassrootsHealth, Carole Baggerly, skomentowała artykuł opublikowany w Frontiers in Physiology w osobistym e-mailu do mnie: „Na podstawie tych danych jest wysoce prawdopodobne, że wyższy poziom kwasów tłuszczowych omega-3 może pomóc zapobiec burzy cytokin… Zalecam utrzymanie indeksu na poziomie wynoszącym co najmniej 8,1%”.
Warto upewnić się, że spożywasz wystarczającą ilość kwasów tłuszczowych omega-3. Ponadto absolutnie konieczne jest również ograniczenie spożycia kwasów tłuszczowych omega-6, zwłaszcza z przetworzonych olejów roślinnych. Omówię to bardziej szczegółowo w poniższej sekcji. To kolejna zaleta testu indeksu omega-3, ponieważ dokładnie określa poziomy potencjalnie niebezpiecznych tłuszczów w komórkach.
Jak sprawdzić poziom kwasów tłuszczowych omega-3?
GrassrootsHealth to organizacja non-profit zajmująca się badaniami dotyczącymi zdrowia publicznego, która oferuje kilka opłacalnych testów w ramach projektów badawczych dotyczących składników odżywczych sponsorowanych przez konsumentów, których celem jest ustalenie zaleceń żywieniowych w oparciu o dane naukowe.
Na przykład, na podstawie jeszcze trwających badań przeprowadzonych przez GrassrootsHealth ustalono, że idealny zakres witaminy D pozwalający zapobiegać chorobom wynosi od 60 do 80 ng/ml. Organizacja prowadzi tego samego rodzaju badania sponsorowane przez konsumentów w odniesieniu kwasów tłuszczowych omega-3 i magnezu. W przypadku kwasów tłuszczowych omega-3 istnieją cztery rodzaje testu:
- Zestaw do badania indeksu Omega-3
- Zestaw testowy badający poziom witaminy D i omega-3
- Zestaw testowy badający poziom witaminy D, magnezu i omega 3
- Zestaw testowy badający poziom witaminy D, magnezu i omega 3 PLUS pierwiastki śladowe
Każdy zestaw zawiera instrukcje dotyczące pobierania próbki krwi. Następnie należy odesłać próbkę krwi pocztą i wypełnić szybki kwestionariusz zdrowotny online na stronie GrassrootsHealth. Wyniki testu zostaną odesłane w ciągu około 10 do 20 dni od otrzymania próbek.
W oparciu o wynik indeksu będziesz mógł użyć kalkulatora indeksu omega-3 firmy GrassrootsHealth, aby określić dawkę suplementu, której możesz potrzebować, aby podnieść obecny poziom kwasów tłuszczowych omega-3 do wybranego poziomu docelowego.
Ważne: ogranicz spożycie oleju roślinnego
Chociaż wiele osób potrzebuje suplementacji kwasów tłuszczowych omega-3 pochodzenia morskiego, aby podnieść poziom omega-3, równie ważne jest ograniczenie spożycia kwasów tłuszczowych omega-6 pochodzących z olejów roślinnych. Dotyczy to nawet niektórych zdrowych olejów, takich jak oliwa z oliwek z pierwszego tłoczenia.
Pomijając fakt, że większość dostępnej na rynku oliwy z oliwek jest podrobiona, nawet najwyższej jakości oliwa z oliwek może powodować problemy, gdy jest spożywana w zbyt dużych ilościach, ponieważ jest bogata w kwasy tłuszczowe omega-6, a zatem może zaburzyć stosunek kwasów tłuszczowych omega-3 do omega-6.
Idealnie byłoby, gdyby ten stosunek wynosił 1 do 1, ale ponieważ ludzie spożywają zbyt mało kwasów tłuszczowych omega-3 i nadmierne ilości kwasów tłuszczowych omega-6, nierzadko zdarza się, że stosunek ten wynosi 1 do 25, a nawet więcej. Kiedy stosunek kwasów omega-3 do omega-6 jest zaburzony, mogą wystąpić trudności z optymalizacją indeksu omega-3, nawet pomimo przyjmowania suplementu.
Należy pamiętać, że organizm metabolizuje wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6 (PUFA) do eikozanoidów, które są substancjami podobnymi do hormonów. Zasadniczo eikozanoidy powstające z kwasów omega-3 działają przeciwzapalnie, podczas gdy eikozanoidy powstające z kwasów omega-6 mają działanie prozapalne.
Jedną z zalet kwasów tłuszczowych omega-3 jest to, że blokują one prozapalne działanie eikozanoidów powstających z kwasów omega-6, ale jeśli spożycie kwasów omega-6 jest zbyt duże, nadal może występować stan zapalny. Ponadto kwasy tłuszczowe omega-6:
- Tworzą reaktywne związki, które uszkadzają DNA
- Powodują epoksydację 17-beta-estradiolu, z czego kolei powstaje związek rakotwórczy
- Wzmacnia działanie genotoksyczne innych związków
Wiele osób spożywa ogromne ilości olejów roślinnych
Według raportu Departamentu Rolnictwa Stanów Zjednoczonych z 2017 roku pt. „U.S. Trends in Food Availability,” spożycie zdrowych nasyconych tłuszczów zwierzęcych, takich jak masło, smalec i łój wołowy, spadło o 27% w latach 1970–2014, podczas gdy spożycie szkodliwych olejów roślinnych w tym samym okresie wzrosło o 87%. Spożycie olejów sałatkowych i jadalnych wzrosło aż o 248%.
Tradycyjny kurczak jest ukrytym źródłem szkodliwych kwasów tłuszczowych omega-6, w tym kwasu linolowego, ponieważ obecnie kury są karmione kukurydzą. Zatem lepiej jest jeść jajka, a nie kurczaka.
Przekonujące dowody sugerują, że przetworzone oleje roślinne, bogate w wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-6, są prawdopodobnie głównym winowajcą szkodliwości naszej współczesnej diety, przyczyniając się do rozwoju prawie wszystkich chorób przewlekłych. Uważam, że mogą być one bardziej szkodliwe dla zdrowia niż syrop glukozowo-fruktozowy.
Oleje roślinne nie tylko są powiązane z chorobami serca, chorobami żołądkowo-jelitowymi, takimi jak zespół jelita drażliwego i stanami zapalnymi (np. zapaleniem stawów), ale są również powiązane z nowotworami, zwłaszcza nerwiakiem, rakiem piersi, prostaty, okrężnicy i płuc.
Oleje roślinne same w sobie są toksyczne
Oprócz promowania rozwoju chorób przewlekłych poprzez obniżenie stosunku kwasów omega-3 do omega-6, oleje roślinne mają również bardziej bezpośrednie działanie toksyczne. Jednym z powodów takiego stanu rzeczy jest ich degradacja podczas ogrzewania, w wyniku czego powstają niezwykle toksyczne produkty utleniania, takie jak cykliczne aldehydy.
Cykliczne aldehydy powodują utlenianie lipoprotein o małej gęstości (LDL), co zwiększa ryzyko chorób serca. Sieciują również białko tau i tworzą sploty neurofibrylarne, przyczyniając się w ten sposób do rozwoju chorób neurodegeneracyjnych.
Jak wyjaśniła dr Cate Shanahan w swojej książce pt. „Deep Nutrition: Why Your Genes Need Traditional Food”, aby zrozumieć, jak tłuszcze w diecie wpływają na stan zdrowia, należy zrozumieć, w jaki sposób tłuszcze się utleniają.
Kwasy tłuszczowe omega-6 zawarte w olejach roślinnych mają wiązania, które z łatwością reagują z tlenem, tworząc kaskadę wolnych rodników, która zamienia normalne kwasy tłuszczowe w organizmie w niebezpieczne wysokoenergetyczne cząsteczki siejące spustoszenie w sposób podobny do promieniowania.
Co więcej, wiele produkowanych obecnie olejów roślinnych – zwłaszcza olej kukurydziany i sojowy – powstaje z genetycznie modyfikowanych roślin i stanowi istotne źródło ekspozycji na glifosat, który jest powiązany z uszkodzeniami jelit i innymi problemami zdrowotnymi.
Kwasy tłuszczowe omega-6 są wbudowywane w struktóry komórkowe
W swojej książce dr Shanahan wyjaśnia również zagrożenia związane z 4-hydroksynonenalem (4HNE), który jest utlenioną formą kwasów tłuszczowych omega-6 i powstaje podczas ich przetwarzania. 4HNE jest wysoce toksyczny, szczególnie dla bakterii jelitowych, a jego spożycie zostało powiązane z zaburzeniem równowagi flory jelitowej związanym z otyłością.
4HNE ma działanie cytotoksyczne i powoduje uszkodzenie DNA oraz wywołuje kaskady wolnych rodników, które uszkadzają błonę mitochondrialną. Kwasy tłuszczowe omega-6 znajdujące się w olejach roślinnych uszkadzają również śródbłonek (komórki wyściełające naczynia krwionośne), umożliwiając cząsteczkom LDL i lipoproteinom o bardzo niskiej gęstości (VLDL) penetrację do śródbłonka.
Co ważne, te oleje są wbudowywane w błony komórkowe i mitochondrialne (podobnie jak zdrowe kwasy omega-3). Powodowane w ten sposób uszkodzenia leżą u podstaw wszelkiego rodzaju problemów zdrowotnych.
Powodują również zmniejszenie płynności błon komórkowych, co wpływa na transportery hormonów znajdujące się w błonie komórkowej, spowalnia tempo metabolizmu oraz hamuje usuwanie niefunkcjonalnych komórek – starzejących się, uszkodzonych lub niesprawnych komórek, które utraciły zdolność do namnażania się i wytwarzają cytokiny prozapalne, które promują rozwój chorób i przyspieszają starzenie się.
Jeden z najważniejszych kroków, który pomoże poprawić indeks omega-3
Należy pamiętać, że kwasy tłuszczowe omega-6 i omega-3 to kwasy wielonienasycone, bardzo podatne na utlenianie i uszkodzenia biologiczne. Dlatego poprawa stosunku kwasów omega-3 do omega-6 NIE jest tak prosta, jak zwykłe dodanie olejów zawierających kwasy tłuszczowe omega-3 do diety. Samo zwiększenie poziomu kwasów tłuszczowych omega-3 może w rzeczywistości pogorszyć stan zdrowia poprzez zwiększenie ilości utlenionych tłuszczów.
Absolutnym kluczem jest wytrwałość w wyeliminowaniu WSZYSTKICH olejów roślinnych z diety. Po prostu należy ich unikać. Innym produktem bogatym w kwasy tłuszczowe omega-6 jest mięso z kurczaka. Kurczak jest bardzo bogaty w kwas linolowy (rodzaj kwasu omega-6), ponieważ dieta kurczaków składa się ze zbóż bogatych w kwasy omega-6.
Jednym z najlepszych sposobów, aby dowiedzieć się, jak duże ilości kwasów tłuszczowych omega-6 dostarcza Twoja dieta, jest skorzystanie z niesamowitej aplikacji do monitorowania spożywanych składników odżywczych – Cronometer. Korzystanie z aplikacji na komputerze jest całkowicie bezpłatne. Jeśli będziesz dokładnie ważyć spożywane pokarmy, wprowadzenie tych danych do aplikacji pozwoli dokładnie oszacować, ile kwasów tłuszczowych omega-6 naprawdę spożywasz.
Może to być jedna z najważniejszych i najmniej kosztownych strategii zdrowotnych, które możesz wdrożyć już dziś.