Według dr. Mercoli
Oliwki cieszą się popularnością od wieków. Homer nazwał oliwę z oliwek „płynnym złotem”. Jest ona ściśle związana ze wszystkimi dawnymi i obecnymi cywilizacjami mieszkającymi w pobliżu Morza Śródziemnego. Dzikie drzewa oliwne zostały prawdopodobnie po raz pierwszy udomowione w basenie Morza Śródziemnego; niektórzy historycy uważają, że to oliwki sprawiły, że zwrócono uwagę na to drzewo. Jednak celowy akt tłoczenia oliwy z oliwek miał miejsce około 2500 r. p.n.e.
Drzewo oliwne ma również głębokie znaczenie kulturowe – często symbolizuje spokój i zdrowie. Na przykład, oficjalny emblemat Światowej Organizacji Zdrowia otoczony jest gałązkami drzew oliwnych. Symboliczne użycie gałęzi i liści wywodzi się z tradycyjnego stosowania liści w medycynie ludowej.
Oliwki są zbyt gorzkie, aby można je było jeść bezpośrednio, dlatego należy je najpierw peklować. Polifenolem odpowiedzialnym za goryczkę jest oleuropeina. Owoce są bogate w składniki odżywcze, co może wyjaśniać przypisywane im korzyści zdrowotne. Należą do nich: pozytywny wpływ na układ oddechowy, układ mięśniowo-szkieletowy, układ pokarmowy, układ krążenia i układ odpornościowy.
Testy produktów dostępnych na obecnym rynku ujawniły oszustwa w branży spożywczej dotyczące składu oliwy z oliwek z pierwszego tłoczenia, co według niektórych szacunków dotyczy 50% oliwy z oliwek sprzedawanej w Stanach Zjednoczonych. Nawet 80% oliwy z oliwek może nie spełniać norm prawnych dotyczących oliwy z oliwek z pierwszego tłoczenia.
Korzystne działanie oliwek może wynikać z zawartości polifenolu oleuropeiny
Zarówno oliwki, jak i ekstrakt z liści oliwnych są korzystne dla zdrowia. Coraz więcej dowodów wskazuje na korzystny wpływ pochodnych oliwek, takich jak ekstrakt z liści oliwnych (OLE), może być silnie powiązany z polifenolami występującymi w roślinach i produktach roślinnych. OLE zawiera większą ilość i różnorodność polifenoli niż oliwa z oliwek z pierwszego tłoczenia extra.
Co ciekawe, polifenole występujące w liściach i owocach różnią się między sobą strukturalnie, co według naukowców może odpowiadać za lepszą zdolność OLE do korzystnego wpływu na zdrowie. Najbardziej przebadanym fitozwiązkiem o właściwościach przeciwutleniających zawartym w drzewie oliwnym jest oleuropeina, która występuje wyłącznie w oliwkach. Oleuropeina występuje najczęściej w liściach drzewa oliwnego, miąższu, nasionach i skórkach oliwek.
Dowody wskazują, że ten fitozwiązek wywiera działanie przeciwutleniające różnymi drogami i pomaga przeciwdziałać stresowi oksydacyjnemu w podobny sposób jak witamina C i witamina E. Fitozwiązki wykazują również działanie przeciwzapalne poprzez hamowanie cytokin prozapalnych.
Wykazano, że oleuropeina zmniejsza poziom interleukiny-1 beta i tlenku azotu w odpowiedzi zapalnej. Dowody sugerują, że ten związek ma działanie przeciwmiażdżycowe i obniża poziom lipidów. Naukowcy uważają, że w ten sposób zmniejsza ryzyko miażdżycy i hamuje czynniki zapalne.
Liście oliwne były również tradycyjnie stosowane jako środek do czyszczenia jamy ustnej oraz w leczeniu dolegliwości jelitowych, biegunki i infekcji dróg moczowych. Wykazano, że podawanie oleuropeiny myszom z uszkodzeniem wątroby wywiera działanie ochronne, zmniejszając stłuszczenie wątroby i progresję choroby do niealkoholowego stłuszczeniowego zapalenia wątroby.
Roślina wykorzystuje fitozwiązki jako sposób naturalnej odporności na ataki drobnoustrojów, co potwierdza hamowanie wzrostu bakterii Gram-ujemnych i Gram-dodatnich w warunkach laboratoryjnych. Oleuropeina dodatkowo wykazuje działanie antymykoplazmatyczne na szczepy oporne na antybiotyki. Wykazano, że ma działanie przeciwwirusowe przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B i HIV.
Uszkodzenia mitochondrialnego DNA spowodowane stresem oksydacyjnym mogą prowadzić do rozwoju chorób neurodegeneracyjnych, w tym choroby Parkinsona i choroby Alzheimera. Niektóre dane wskazują, że oleuropeina wywiera potencjalny efekt neuroprotekcyjny, szczególnie w badaniach na zwierzętach z udziałem starszych szczurów. Zaobserwowano, że podawanie oleuropeiny chroni przed utratą neuronów.
Dowody naukowe potwierdzają przeciwnowotworowe działanie OLE
Tradycyjna dieta śródziemnomorska od dawna wiąże się z mniejszą częstością występowania raka i chorób układu krążenia. Jednym z głównych składników tej diety jest oliwa z oliwek, która wykazuje działanie przeciwzapalne i chroni przed wolnymi rodnikami. Działanie składników bioaktywnych zawartych w OLE i oliwie z oliwek może być wynikiem działania fitoestrogenu.
Postawiono hipotezę, że podobna struktura zmniejsza progresję i problemy związane z nowotworami hormonozależnymi. Niektóre z najbardziej rozpowszechnionych typów to rak piersi, rak macicy i jelita grubego u kobiet oraz rak prostaty i jelita grubego u mężczyzn, a także czerniak.
Naukowcy stawiają hipotezę, że im dłużej ludzie żyją, tym większa będzie zachorowalność na raka. Dokonywanie odpowiednich wyborów dotyczących stylu życia, takich jak spożywanie określonych pokarmów w celu zmniejszenia reakcji zapalnej, może odgrywać kluczową rolę w zmniejszaniu ryzyka chorób związanych z wiekiem, takich jak nowotwory.
Liście drzewa oliwnego są szeroko stosowane w medycynie tradycyjnej w regionie śródziemnomorskim. Istnieje wiele badań dotyczących wpływu oliwy z oliwek z pierwszego tłoczenia na zdrowie. Dowody naukowe sugerują, że bioaktywne składniki OLE wywierają silniejszy i korzystniejszy wpływ na zdrowie niż oliwa z oliwek.
Drzewa oliwne wytwarzają duże ilości polifenoli w celu zwalczania patogenów i odpierania ataków owadów. Na koncentrację i różnorodność fitozwiązków wpływ mają: wiek drzewa, położenie geograficzne i odmiana rośliny. Należy jednak zauważyć, że chociaż w liściach znajdują się tysiące fitozwiązków, nie występują jako niezależne związki.
Kombinacja tych związków może być tym, co zapewnia korzyści zdrowotne. Istnieją dowody na to, że OLE i inne polifenole mają zdolność eliminacji nadmiernej ilości reaktywnych form tlenu i związków azotu odpowiedzialnych za uszkodzenia DNA, odgrywających ważną rolę w starzeniu się i rozwoju patologii.
Właściwości przeciwutleniające polifenoli są powszechnie akceptowane jako sposób do uzyskania korzyści zdrowotnych. W poprzednich badaniach zaobserwowano, że polifenole występujące w ekstrakcie z liści oliwnych hamowały wzrost linii komórkowych raka trzustki, piersi, prostaty i jelita grubego. Naukowcy przeprowadzający przegląd literatury na temat działania OLE doszli do wniosku:
„Istnieją mocne dowody z badań na modelach komórkowych, że polifenole z drzewa oliwnego, a zwłaszcza ich kombinacja występująca w liściach oliwnych, są w stanie modulować i oddziaływać na szlaki molekularne, a tym samym mogą hamować postęp i rozwój raka”.
Skrócenie czasu trwania infekcji górnych dróg oddechowych
Dowody wskazują również, że przeciwwirusowe składniki zawarte w wyciągu z liści oliwnych mogą skrócić infekcję górnych dróg oddechowych. W randomizowanym badaniu, obejmującym 32 sportowców ze szkół średnich, jedna z grup otrzymała placebo, a druga ekstrakt z liści oliwnych odpowiadający 100 miligramom (mg) oleuropeiny.
Sportowcy przyjmowali suplement przez dziewięć tygodni podczas zawodów. W tym czasie naukowcy mierzyli ich obciążenie treningowe i objawy chorób układu oddechowego dwa razy w tygodniu. Okazało się, że przyjmowanie ekstraktu z liści oliwnych nie zmniejszyło częstości występowania infekcji górnych dróg oddechowych, ale spowodowało 28% zmniejszenie długości choroby.
Oleuropeina znajdująca się w ekstrakcie z drzewa oliwnego ma również zastosowania środowiskowe. Właściwości przeciwwirusowe wykazały zdolność do zmniejszania zakaźności wirusa wirusowej posocznicy krwotocznej (VHSV). Jest to wysoce zaraźliwa i śmiertelna choroba ryb, która może atakować zarówno gatunki słodkowodne, jak i morskie.
Występuje zarówno u ryb hodowlanych, jak i dzikich ryb morskich. Po raz pierwszy zaobserwowano tę chorobę w regionie Wielkich Jezior w 2005 roku. Wirus VHSV zaraża 40 różnych gatunków ryb – od łososia, pstrąga i okonia po sandacza, szczupaka i strzebię.
Wpływ wysokiego ciśnienia krwi na identyczne bliźnięta
Wysokie ciśnienie krwi może uszkodzić serce i naczynia krwionośne, sprawiając, że będą pracować ciężej i mniej wydajnie. Zbyt wysokie ciśnienie krwi uszkadza wewnętrzną wyściółkę tętnic. Jest często nazywane „cichym zabójcą”, ponieważ objawy zwykle nie są zauważalne. O zbyt wysokim ciśnieniu dowiesz się tylko po wykonaniu pomiaru.
Wraz z nową definicją nadciśnienia tętniczego wprowadzoną w 2017 roku, częstość występowania tej choroby uległa zmianie. W latach 2015-2016 częstość występowania nadciśnienia tętniczego wynosiła 29% u wszystkich dorosłych w USA. Po obniżeniu granicy wysokiego ciśnienia krwi ze 140/90 do 130/80, częstość wzrosła do 45%. Prawie połowa wszystkich dorosłych w USA ma obecnie zbyt wysokie ciśnienie krwi.
Leczenie często obejmuje zmiany w stylu życia (na początku), a następnie leczenie farmakologiczne. W jednym z badań naukowcy przetestowali przyjmowanie ekstraktu z liści oliwnych w grupie 40 identycznych bliźniąt z granicznym nadciśnieniem. Badania tego typu są ważnym sposobem testowania interwencji medycznych przy jednoczesnym kontrolowaniu różnic genetycznych.
Jeden bliźniak z każdej pary otrzymywał ekstrakt z liści oliwnych przez osiem tygodni lub porady dotyczące zmiany czynników stylu życia, które mają wpływ na ciśnienie krwi. Co dwa tygodnie naukowcy mierzyli masę ciała, ciśnienie krwi, tętno, poziom glukozy i lipidów. Część bliźniąt otrzymywała ekstrakt z liści oliwnych w dawce 500 lub 1000 mg dziennie.
Naukowcy zaobserwowali zależną od dawki ekstraktu zmianę ciśnienia krwi. U osób otrzymujących 500 mg ekstraktu ciśnienie skurczowe spadło o 6 mmHg w porównaniu do grupy kontrolnej. W przypadku osób przyjmujących 1000 mg różnica wynosiła 13 mmHg w porównaniu z osobami przyjmującymi 500 mg ekstraktu.
Po ośmiu tygodniach średnie ciśnienie krwi było prawie identyczne z początkowym w grupie kontrolnej, ale w grupie przyjmującej 1000 mg ekstraktu z liści oliwnych uległo znacznemu obniżeniu. Badacze odkryli również, że istnieją różnice w poziomach cholesterolu LDL. Doszli do wniosku, że OLE może obniżać ciśnienie krwi i poziom cholesterolu.
Więcej korzyści wynikających z przyjmowania ekstraktu z liści oliwnych
(FILM DOSTĘPNY TYLKO W JĘZYKU ANGIELSKIM)
Ekstrakt z liści oliwnych występuje w kapsułkach oraz w postaci płynnej. Jak pokazano na powyższym filmie, płyn można dodać do smoothie. Jednak kobiety w ciąży lub karmiące powinny unikać OLE. Ekstrakt może obniżyć ciśnienie krwi, dlatego osoby przyjmujące leki na nadciśnienie powinny skonsultować się z lekarzem zanim zdecydują się zastosować te leki lub OLE.
OLE ma zastosowanie miejscowe, w tym związane z pielęgnacją włosów. W jednym badaniu na zwierzętach naukowcy wykazali, że miejscowe nakładanie ekstraktu ma skórę może wywołać wzrost włosów. Chociaż badania chorób skóry często są przeprowadzane na myszach, potrzebne są dalsze testy, aby określić potencjał promowania wzrostu włosów u ludzi.
OLE to również tradycyjny środek na wysoki poziom cukru we krwi. W badaniach na zwierzętach i badaniach na ludziach zaobserwowano, że OLE obniżył poziom cukru we krwi. Naukowcy przebadali 79 osób z cukrzycą typu 2 i podawali im codziennie placebo lub 500 mg OLE. W ciągu 14 tygodni osoby przyjmujące OLE miały znacznie niższy poziom hemoglobiny A1C i insuliny na czczo.
Osoby przyjmujące leki kontrolujące poziom cukru we krwi powinny skonsultować się z lekarzem przed podjęciem próby suplementacji OLE, ponieważ stosowanie obu tych produktów może prowadzić do zbytniego obniżenia poziomu cukru we krwi, co może się zakończyć nawet śmiercią.