Według dr. Mercoli
Przez cały okres świąteczny, od Święta Dziękczynienia do Bożego Narodzenia, żurawina jest popularnym elementem diety. Jednak biorąc pod uwagę jej właściwości prozdrowotne – od antybakteryjnych po prebiotyczne – żurawina może być owocem, który zechcesz włączyć do diety przez cały rok.
Żurawina to superowoc dzięki wysokiej zawartości przeciwutleniaczy i składników odżywczych. Roślina pochodzi z Ameryki Północnej, więc w odpowiednich warunkach można ją uprawiać w domu. Są to wieloletnie winorośle, które kwitną, gdy rosną w wodzie lub na suchym lądzie. Pędy osiągają wysokość do 6 stóp (2 m).
Z pędów rozwijają się krótkie pionowe gałęzie, na których rosną owoce. Rośliny komercyjne są uprawiane na torfowiskach, ale domowi ogrodnicy mogą uprawiać żurawinę w dobrze przepuszczalnej glebie o pH poniżej 5. Następną kwestią jest nawadnianie, ponieważ woda alkaliczna wpływa na pH gleby. Rośliny potrzebują zimna przez około trzy miesiące w roku, aby przejść w fazę uśpienia.
Amerykański Departament Rolnictwa uznaje żurawinę północnoamerykańską (Vaccinium macrocarpon) za standard w USA. Europejska odmiana uprawiana jest w niektórych częściach Europy Środkowej i daje mniejsze owoce o innym profilu kwasowości. Do głównych stanów w USA, w których uprawia się żurawinę należą: Massachusetts, New Jersey, Oregon, Wisconsin i Waszyngton.
Każdego dnia dokonujesz niewielkich wyborów, które wpływają na Twój ogólny stan zdrowia. Zanim sięgniesz po baton proteinowy lub paluszki marchewkowe, pomyśl o misce cierpkiej żurawiny. Te owoce są pełne witaminy C, błonnika i składników odżywczych, które chronią przed wieloma chorobami.
Żurawina chroni drogi moczowe
Owoce żurawiny są prawdopodobnie najbardziej znane z roli, jaką odgrywają w zapobieganiu infekcjom dróg moczowych (ZUM). Jednak do wywarcia istotnego wpływu na biofilm niektórych bakterii w ścianach dróg moczowych potrzebne jest duże stężenie proantocyjanów. Oznacza to, że sok żurawinowy nie jest wystarczająco skuteczny, ponieważ uzyskanie odpowiedniej ilości proantocyjanów bez przedawkowania cukru jest prawie niemożliwe.
Naukowcy nadal identyfikują związki odpowiedzialne za korzyści płynące ze spożywania żurawiny. Oligosacharydy pektynowe i ksyloglukan to dwie klasy związków biologicznie czynnych, które zostały niedawno znalezione w żurawinie.
Te oligosacharydy wykazały aktywność podobną do innych oligosacharydów w diecie. Obejmuje ona wpływ na wzrost drobnoustrojów i tworzenie biofilmu bakteryjnego. Badacze przypuszczają, że może to być jeden z korzystnych czynników wpływających na układ moczowy.
Żurawina zawiera wysokie stężenia rozpuszczalnych oligosacharydów, ale trudności w wykrywaniu tych związków mogły doprowadzić do tego, że ich wkład pozostaje w dużej mierze nieznany. W artykule opublikowanym w 2019 roku przeanalizowano również korzystny wpływ, jaki żurawina może wywierać na osoby z przewlekłą chorobą nerek (PChN).
Wiele powikłań wynikających z PChN wiąże się również ze zwiększonym ryzykiem śmiertelności z przyczyn sercowo-naczyniowych, w tym dysbioza jelit, stany zapalne i stres oksydacyjny. Dane sugerują, że żurawina może mieć działanie przeciwzapalne i przeciwutleniające.
Naukowcy postanowili zrozumieć ten mechanizm w celu ustalenia czy suplementacja preparatów z żurawiny może łagodzić komplikacje występujące u osób z PChN. Chociaż mechanizm działania do tej pory został słabo poznany, w jednym przeglądzie wykazano, że pracownicy służby zdrowia często zalecają żurawinę kobietom, które są podatne na nawracające infekcje dróg moczowych.
Podwójnie zaślepione, randomizowane badanie kontrolowane placebo przeprowadzone w placówce opieki długoterminowej, w której infekcje dróg moczowych mogą mieć niebezpieczne konsekwencje, wykazało, że przyjmowanie przez uczestników badania kapsułek z żurawiną zmniejszyło częstość infekcji dróg moczowych. Porównanie suplementacji ekstraktu z żurawiny z piciem soku z żurawiny wykazało, że ekstrakt zmniejszył wskaźnik infekcji dróg moczowych o 50%, ale sok nie dawał takich samych korzyści.
Wysoka zawartość polifenoli pomaga chronić serce
Polifenole to kategoria naturalnie występujących roślinnych substancji chemicznych, które odgrywają istotną rolę w regulacji metabolizmu, chorób przewlekłych, proliferacji komórek i utrzymaniu masy ciała. Zidentyfikowano ponad 8000 polifenoli, a różnorodne badania wykazały, że ich właściwości przeciwzapalne i przeciwutleniające mogą mieć działanie terapeutyczne w przypadku kilku powszechnie występujących chorób.
Jednak, chociaż spożywanie żywności bogatej w polifenole jest korzystne, konieczne jest zachowanie ostrożności podczas przyjmowania wyizolowanych związków, ponieważ nadmierna konsumpcja może prowadzić do szkodliwych skutków. Chociaż niedobór polifenoli nie powoduje klasycznych objawów niedoboru, nazywa się je „substancjami niezbędnymi do życia”, ponieważ organizm potrzebuje ich do ochrony przed szeregiem chorób przewlekłych.
Na przykład, w systematycznym przeglądzie badań opublikowanych do czerwca 2018 roku zidentyfikowano randomizowane badania, w których przeanalizowano wpływ suplementacji żurawiną na czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego i metabolicznego. Naukowcy odkryli, że wyniki badań wykazały obniżenie wskaźnika masy ciała i skurczowego ciśnienia krwi.
Po dalszej analizie danych ustalono, że obniżenie skurczowego ciśnienia krwi było bardziej istotne statystycznie w grupie wiekowej powyżej 50 lat. Na podstawie innej analizy podgrup zaobserwowano wzrost cholesterolu HDL w badaniach, w których średni wiek uczestników był niższy niż 50 lat.
Naukowcy doszli do wniosku, że suplementacja żurawiny „może być skuteczna w kontrolowaniu skurczowego ciśnienia krwi, wskaźnika masy ciała i lipoprotein o dużej gęstości u młodszych osób dorosłych”. Małe badanie interwencyjne przeprowadzone z udziałem 78 uczestników z nadwagą lub otyłością i otyłością brzuszną wykazało, że spożywanie napoju zawierającego wyciąg z żurawiny o wysokiej zawartości polifenoli przez osiem tygodni miało znaczący wpływ na zdrowie badanych osób.
W porównaniu z placebo, pojedyncza dawka podana na początku badania podniosła poziom tlenku azotu i glutationu u uczestników badania. Po ośmiu tygodniach interwencji badacze zaobserwowali niższy poziom białka C-reaktywnego i insuliny na czczo oraz wzrost poziomu HDL. Naukowcy doszli do następującego wniosku:
„Wysoka dawka niskokalorycznego napoju z żurawiną o wysokiej zawartości polifenoli poprawiła stan przeciwutleniający. Natomiast codzienne spożywanie tego napoju przez 8 tygodni zmniejszyło czynniki ryzyka chorób układu krążenia, poprawiając glukoregulację, obniżając poziom biomarkerów zapalnych i podwyższając poziom cholesterolu HDL”.
Chemoprotekcyjne właściwości żurawiny
Jak już wspomniano, żurawina jest bogata w związki bioaktywne. Na podstawie badań laboratoryjnych badacze odkryli, że związki te mogą hamować proliferację komórek nowotworowych 17 różnych nowotworów.
W badaniu opublikowanym na początku 2020 roku, opierając się na swoich wcześniejszych badaniach naukowcy zasugerowali, że suplementacja całej żurawiny ma działanie chemoprotekcyjne w przypadku raka okrężnicy, co badano na modelu zwierzęcym. Następnie starano się ustalić, jaki wpływ mogą mieć wtórne metabolity żurawiny na hamowanie raka okrężnicy.
Użyto ekstraktu z żurawiny i ekstraktu polifenoli do określenia aktywności wolnych rodników. Po podaniu ekstraktów badanym zwierzętom odkryto, że substancje te znacznie hamowały proliferację komórek raka okrężnicy bez żadnych zauważalnych skutków ubocznych. Badania laboratoryjne wskazały m.in. mechanizm hamowania raka:
- Apoptoza komórek, martwica i autofagia
- Zmiany dot. reaktywnych form tlenu
- Modyfikacja szlaków transdukcji sygnału i cytokin
Naukowcy stwierdzili, że twierdzenia zawarte w przeglądzie literatury są poparte silnymi dowodami:
„…Właściwości antyproliferacyjne i proapoptotyczne żurawiny obserwowano w wielu liniach komórek nowotworowych i wybranych modelach in vivo, w tym heteroprzeszczepach i modelach raka indukowanego chemicznie.
Dokładne mechanizmy hamowania komórek nowotworowych przez żurawinę nadal nie są wyjaśnione, ale badania przedkliniczne z wykorzystaniem proantocyjanidyn żurawiny wykazują inaktywację szlaków PI3K / AKT / mTOR i modulację sygnalizacji MAPK w komórkach raka przełyku, nerwiaka zarodkowego, raka jajnika i prostaty oraz w heteroprzeszczepach przełyku”.
Żurawina poprawia zdrowie jamy ustnej
W wyniku podobnego mechanizmu działania, w jaki żurawina działa na biofilm w ścianie dróg moczowych, związki zawarte w żurawinie wykazują aktywność przeciwbakteryjną i przeciwwirusową w jamie ustnej.
Korzystając z wyselekcjonowanego ekstraktu z żurawiny bogatego w polifenole, badacze ocenili minimalne stężenie hamujące i minimalne stężenie bakteriobójcze wobec sześciu bakteryjnych patogenów powszechnie występujących w jamie ustnej.
Aktywność ekstraktu została zmierzona w laboratorium, a dane wykazały, że istnieje znaczące hamowanie wzrostu bakterii takich jak: Streptococcus oralis, Actinomyces naeslundii i Veillonella parvula. Ponadto związki zawarte w ekstrakcie z żurawiny zakłócały rozwój bakterii tworzących biofilm płytki nazębnej w pierwszych sześciu godzinach po jego zastosowaniu.
Społeczność drobnoustrojów jamy ustnej jest złożona – obejmuje ponad 700 różnych gatunków. Zakłócenie równowagi w złożonym ekosystemie może zmienić równowagę w kierunku nadmiernej reprezentacji gatunków patogennych. Streptococcus mutans to dominujący gatunek występujący w płytce nazębnej naddziąsłowej, która naraża zęby na działanie wysokich stężeń metabolitów i ostatecznie prowadzi do chorób zębów.
Bakterie w biofilmie są aktywne metabolicznie, co powoduje zmianę pH i zwiększa utratę minerałów z zębów. W innym badaniu oceniano właściwości biologiczne soku żurawinowego przeciwko S. mutans w jamie ustnej.
Stwierdzono, że jednominutowa ekspozycja przy stosowaniu miejscowym dwa razy dziennie może zmniejszyć zawartość biomasy i glukanu w biofilmie. Naukowcy doszli do wniosku, że żurawina jest „obiecująca jako naturalny produkt zapobiegający chorobom jamy ustnej związanych z biofilmem”.
Chroń swoje jelita dzięki temu smacznemu prebiotykowi
Zdrowie jelit odgrywa istotną rolę w działaniu układu odpornościowego, zdrowiu układu krążenia i nastroju. Osoby ze zdrowym mikrobiomem jelitowym są w stanie lepiej zwalczać czynniki zakaźne, takie jak bakterie, grzyby i wirusy. Jelita i mózg komunikują się ze sobą przez nerwy i hormony, co pomaga utrzymać ogólny stan zdrowia i nastrój.
Bakterie znajdujące się w jelitach wytwarzają substancje neurochemiczne używane do regulacji procesów fizjologicznych i około 95% serotoniny, która ma wpływ na aktywność układu pokarmowego i nastrój.
Ponadto bakterie jelitowe wywierają wpływ na powszechne czynniki ryzyka chorób serca, w tym otyłość, cukrzycę typu 2 i ciśnienie krwi. Każdy z tych czynników zwiększa ryzyko chorób serca. Dbanie o florę jelitową wspiera rozwój korzystnych bakterii, które zadbają o Twoje zdrowie.
Jednym ze sposobów wpływania na równowagę bakterii jest odpowiednia dieta. Niektóre produkty zawierają złożone węglowodany, których mikroorganizmy w jelitach potrzebują do odżywiania. Nazywa się je prebiotykami, ponieważ są one źródłem pożywienia dla zdrowych bakterii. Prebiotyki to złożone węglowodany, do których należą pektyny, inulina i oporne na trawienie skrobie.
Są to cząsteczki, których ludzie nie są w stanie strawić, ale są niezbędne do zdrowego wzrostu mikroorganizmów. Jedno z badań opublikowanych przez University of Massachusetts w Amherst wykazało, że niektóre korzystne bakterie bytujące w jelitach rozwijają się dzięki węglowodanom znajdującym się w żurawinie.
Naukowcy byli podekscytowani potencjalnym wpływem, jaki może to mieć na zdrowie. Mikrobiolog żywieniowy David Sela z University of Massachusetts w Amherst wyjaśnił:
„W przypadku probiotyków przyjmujemy dodatkowe dawki pożytecznych bakterii, które mogą, ale nie muszą, pomóc zdrowiu naszych jelit. Natomiast w przypadku prebiotyków karmimy już żyjące w jelitach pożyteczne bakterie! Dajmy im więcej składników odżywczych i rzeczy, które lubią.
Te bakterie produkują cząsteczki i związki, które wspierają nasze zdrowie lub pomagają niektórym z setek innych pożytecznych bakterii. Zjadają rzeczy, których nie jesteśmy w stanie strawić lub pomagają innym pożytecznym mikroorganizmom, które trudno nam wprowadzić do organizmu w postaci probiotyku. Ponadto ich obecność może pomóc zahamować rozwój patogenów”.
Jeśli chcesz włączyć żurawinę do swojej diety, rozważ dodanie jej do sałatki, wrzuć trochę do smoothie lub dodaj do chutney, przysmaków lub salsy. Kwaśny smak pasuje do naleśników bez zbóż lub do sałatki ze szpinakiem i kurczakiem. Jeśli pokroisz je przed dodaniem do potrawy, łatwiej będzie Ci je przeżuć.