Jak powinien wyglądać prawidłowy stolec?

Według dr. Mercoli

Rozmiar, kształt i kolor stolca dają cenne wskazówki dotyczące stanu zdrowia. Jest to tak ważne, że w 1997 roku Stephen Lewis i Ken Heaton z brytyjskiego szpitala Bristol Royal Infirmary opracowali Bristolską skalę uformowania stolca.

Wykres, formalnie znany jako Bristolska skala uformowania stolca, został opracowany po przeprowadzeniu badania wykazującego przydatność wyglądu stolca do monitorowania zmian w funkcjonowaniu jelit.

Jeśli masz zwyczaj szybkiego spłukiwania toalety po wypróżnieniu, bez przyglądania się wydalinom, powinieneś zwrócić uwagę na wygląd swojego stolca, ponieważ może wiele powiedzieć o Twoim zdrowiu. Bristolska skala uformowania stolca jest łatwym punktem odniesienia, który pomoże Ci określić, czy Twój stolec jest prawidłowy, czy nie – i co to może oznaczać dla Twojego zdrowia.

Bristolska skala uformowania stolca: typy 3 i 4 są prawidłowe

Bristolska skala uformowania stolca jest szeroko stosowanym narzędziem pomagającym pacjentom ocenić wygląd stolca. Siedmiostopniowa skala pozwala ocenić konsystencję stolca – od zaparć (typ 1) do biegunki (typ 7) Typ 1 wskazuje na silne zaparcia, podczas gdy typ 2 oznacza występowanie niewielkiego zaparcia.

Typy 3 i 4 są normalne i prawidłowe. Natomiast typ 5 jest oznaką braku błonnika. Typy 6 i 7 oznaczają biegunkę i stan zapalny. Chociaż normalne jest, że stolec zmienia się z dnia na dzień, szczególnie w przypadku zmian w diecie, przez większość czasu powinien być podobny do typu 3 i 4, czyli o miękkiej i gładkiej konsystencji oraz podłużnym kształcie.

„Idealny stolec ma podłużny kształt – powinien być duży, miękki i łatwy do wydalenia” – twierdzi dr Amy E. Foxx-Orenstein – były prezes American College of Gastroenterology.

Co decyduje o wyglądzie stolca?

Konsystencja stolca zależy w dużej mierze od zawartości wody. Jeśli pokarm szybko przemieszcza się przez przewód pokarmowy, mała ilość wody ulega resorpcji, co prowadzi do powstania luźnych lub płynnych stolców. Wolniejszy czas przejścia pozwala na bardziej intensywne wchłanianie wody ze stolca w okrężnicy, co prowadzi do powstania twardszych, bardziej uformowanych stolców.

Na jednym końcu skali znajdują się luźne stolce, czyli biegunka, które są zwykle wynikiem infekcji przewodu pokarmowego i pojawiają się, gdy pokarm i płyny szybko przemieszczają się przez przewód pokarmowy. Chociaż czas potrzebny do strawienia pokarmu różni się w zależności od osoby, zwykle trwa od sześciu do ośmiu godzin od momentu spożycia pokarmu do chwili, gdy dotrze on do jelita cienkiego.

Stamtąd wędruje do jelita grubego, a niestrawione resztki są wydalane. Średni czas tranzytu wynosi od 33 do 47 godzin, w zależności od wieku i płci oraz rodzaju spożytej żywności. Biegunka jest sposobem, w jaki organizm pomaga usunąć patogeny, które dostały się do organizmu.

Najczęstszą przyczyną ostrej biegunki w USA jest kilka różnych rodzajów bakterii: Salmonella, Campylobacter, Shigella lub E. coli. W innych przypadkach biegunkę można nazwać „czynnościową”, ponieważ nie można zidentyfikować wyraźnej przyczyny.

Biegunka czynnościowa może być spowodowana na przykład zespołem jelita drażliwego lub chorobą zapalną jelit. Do innych przyczyn tego rodzaju biegunki należą: niektóre leki, choroby endokrynologiczne, nowotwory, nietolerancja laktozy, zaburzenia wchłaniania, takie jak celiakia lub reakcja na fruktozę czy gluten. Na drugim końcu skali występują zaparcia objawiające się twardym, suchym, grudkowatym stolcem.

Złe odżywianie, brak ruchu, zbyt małe spożycie wody i dieta uboga w błonnik to tylko niektóre z czynników, które mogą prowadzić do zaparć, które są przewlekłym problemem nawet 16% Amerykanów.

Nieprawidłowa konsystencja stolca może wiązać się z bólem

Bristolska skala uformowania stolca może być przydatna do oceny nie tylko stanu przewodu żołądkowo-jelitowego i konsystencji stolca. Badania sugerują, że nieprawidłowy stolec może być związany z odczuwaniem bólu.

Naukowcy zasugerowali, że ponieważ mikroflora jelitowa wpływa na zdrowie poprzez oś jelito-mózg, bakterie chorobotwórcze bytujące w jelitach mogą powodować zarówno ból, jak i zmianę konsystencji stolca. Odkryto, że wygląd stolca był związany z odczuwaniem bólu i stanami lękowymi.

„W szczególności nienormalnie płynny stolec był bardziej związany z występowaniem bólu i stanem lękowym niż twardy stolec” – zauważyli naukowcy. „Odkrycia te wskazują, że dysbioza mikrobioty może być zaangażowana w rozwój nadwrażliwości na ból i stanów lękowych. Zatem nasze wyniki sugerują, że ocena wyglądu stolca u pacjentów z przewlekłym bólem jest ważna".

Krótko mówiąc, jeśli Twój stolec regularnie wykracza poza normę, szczególnie w przypadku typów 5, 6 lub 7, może to oznaczać zaburzenie składu flory jelitowej, co może wpływać na ogólny stan zdrowia fizycznego i psychicznego.

Na przykład, u pacjentów z zespołem jelita drażliwego (IBS), którzy często mają luźne stolce, nerwy jelitowe są znacznie bardziej aktywne niż u osób zdrowych, co skłoniło naukowców do spekulacji, że ból występujący u pacjentów z IBS, jest wynikiem nadwrażliwego układu nerwowego. Może to wyjaśniać, dlaczego IBS jest często wywoływany przez stres lub uraz emocjonalny.

Co to jest stolec i jak często należy się wypróżniać?

Stolec, znany również pod nazwą kał i odchody, składa się głównie z wody (około 75%). Pozostałe 25% to kombinacja martwych bakterii, niestrawionych substancji spożywczych, cholesterolu, tłuszczów, białka i substancji nieorganicznych, takich jak fosforan wapnia. W stolcu gromadzą się również zanieczyszczenia z błony śluzowej przewodu pokarmowego, barwniki żółci (bilirubina) i martwe białe krwinki.

Dorośli wydalają średnio około 3 do 8 uncji (85-230 g) kału dziennie, zwykle raz do trzech razy dziennie. Biorąc to pod uwagę, istnieje szerokie zróżnicowanie tego, co jest uważane za normalną częstotliwość wypróżnień. Trzy wypróżnienia dziennie do trzech na tydzień to normalna częstotliwość, ponadto może się ona zmieniać z dnia na dzień lub z tygodnia na tydzień. Dzieje się tak, ponieważ na częstość wypróżnień wpływa wiele różnych czynników, w tym:

W badaniu obejmującym 268 osób dorosłych w wieku od 18 do 70 lat naukowcy potwierdzili, że szerokie zróżnicowanie częstotliwości wypróżnień jest normalne. U 98% uczestników badania częstotliwość wypróżnień znajdowała się w zakresie od trzech razy w tygodniu do trzech razy dziennie – oba końce spektrum uznano za normalne.

Co więcej, chociaż wysiłek podczas wypróżnienia lub odczuwanie nagłej potrzeby mogą być oznaką problemu medycznego, mogą one również być zupełnie normalne. „Pewien stopień pilności i wysiłku należy uznać za normalny” – zauważyli naukowcy. Podczas tygodniowego badania nagłe parcie zgłosiło 36%, wysiłek – 47%, a niepełne wypróżnienie – 46% uczestników badania.

Wygląd zdrowego stolca

Rozmiar i kształt stolca to tylko dwie wskazówki podpowiadające czy stolec jest prawidłowy. Do innych ważnych czynników, na które należy zwrócić uwagę, należą:

Co zrobić, jeśli stolec nie jest prawidłowy?

Jeśli stolec jest zbyt twardy lub zbyt wodnisty, warto zwróć uwagę na dietę. Jeśli masz zaparcia, upewnij się, że pijesz wystarczającą ilość wody, ponieważ odwodnienie jest częstą przyczyną zaparć. Warto również zwiększyć spożycie błonnika, niezależnie od tego, czy stolce są twarde, czy luźne; bogatym źródłem błonnika jest psyllium (babka płesznik) i świeżo zmielone ekologiczne siemię lniane (codziennie należy spożywać około 25 do 50 gramów błonnika na 1000 spożytych kalorii).

Istotna jest także poprawa zdrowia flory jelitowej przez dodanie do diety naturalnie sfermentowanych pokarmów, takich jak kapusta kiszona, pikle i kefir (jeśli tolerujesz nabiał). Warto również rozważyć zastosowanie probiotyku, zwłaszcza podczas antybiotykoterapii lub jeśli podejrzewasz, że stosowana dieta nie dostarcza wystarczającej ilości pożytecznych bakterii.

Usunięcie wszystkich źródeł glutenu z diety (najczęstszymi źródłami są pszenica, jęczmień, żyto, orkisz i inne zboża) może pomóc w optymalizacji funkcji jelit i pomoże skupić się na diecie pełnowartościowej, bogatej w ekologiczne warzywa, o niskiej zawartości cukru, sztucznych słodzików i przetworzonej żywności.

Aktywność fizyczna również może pomóc w utrzymaniu prawidłowego funkcjonowania przewodu żołądkowo-jelitowego. Warto też rozważyć codzienne łagodzenie stresu poprzez zastosowanie narzędzi takich jak Techniki Emocjonalnej Wolności (EFT). Wreszcie, możesz zmienić pozycję podczas wypróżniania, czyli spróbować kucania.

Podczas korzystania z typowej toalety, mięsień łonowo-odbytniczy, który bierze udział w kontroli jelit, nie może się w pełni zrelaksować, co może utrudniać wypróżnienie. Podczas kucania mięsień łonowo-odbytniczy całkowicie się rozluźnia, co ułatwia wypróżnienie, dlatego wielu ekspertów uważa, że kucanie jest idealną pozycją do wypróżnienia.

Kucanie, wraz ze zmianami stylu życia wymienionymi powyżej, może znacznie przyczynić się do uzyskania idealnego wyglądu stolca, odpowiadającego typowi 3 i 4. Jednak jeśli problemy nie ustąpią, warto skonsultować się z lekarzem, aby wykluczyć problem medyczny.