Ftalany uszkadzają mózg niemowląt

Według dr. Mercoli

Według projektu TENDR (Targeting Environmental Neuro-Development Risks) obejmującym współpracę naukowców, pracowników służby zdrowia oraz rzeczników dzieci i środowiska, wszechobecne narażenie na ftalany, które występują we wszystkim – od opakowań żywności po produkty do higieny osobistej – zagraża rozwojowi mózgu dzieci.

Grupa powstała w 2015 roku z powodu obaw, że toksyczne substancje chemiczne występujące w środowisku odgrywają rolę w zaburzeniach neurorozwojowych, w tym w autyzmie, deficytach uwagi, nadpobudliwości, niepełnosprawności intelektualnej i zaburzeniach uczenia się.

Niedawno poddano dyskusji wpływ ftalanów, stwierdzając, że istnieją wystarczające dowody, aby podjąć natychmiastowe działania mające na celu ochronę układu nerwowego dzieci przed ekspozycją na tę szkodliwą klasę chemikaliów.

Zaburzenia zachowania związane z ftalanami

Ftalany są chemikaliami produkowanymi w dużych ilościach, często używanymi jako plastyfikatory w polichlorku winylu (PVC) i innych tworzywach sztucznych.

Szacuje się, że każdego roku na całym świecie zużywanych jest 8,4 miliona ton plastyfikatorów, w tym ftalanów. Produkcja ftalanów wynosi około 4,9 miliona ton rocznie. Norweski Instytut Zdrowia Publicznego stwierdził, że u 90% badanych osób w latach 2016-2017 wykryto osiem różnych plastyfikatorów w moczu.

W recenzowanym artykule opublikowanym w American Journal of Public Health członkowie projektu TENDR doszli do wniosku, że ekspozycja na ortoftalany może upośledzać rozwój mózgu, zwiększając ryzyko uczenia się, uwagi i zaburzeń zachowania dzieci.

Zacytowano dane z badań kohortowych, które wykazały związek między narażeniem na ftalany w życiu płodowym a następującymi schorzeniami:

Według raportu, w ponad 30 opublikowanych badaniach z 11 różnych krajów mierzono prenatalną ekspozycję na ftalany u dzieci obserwowanych pod kątem zmian w zachowaniu, rozwoju poznawczym, funkcji wykonawczych, zachowaniach społecznych i nie tylko.

„Najbardziej spójnym wzorcem w wielu badaniach są powiązania z zachowaniami powszechnie związanymi z ADHD (w tym nadpobudliwością, agresją/buntem i nadreaktywnością emocjonalną), deficytami funkcji wykonawczych lub kliniczną diagnozą ADHD” – zauważyli naukowcy.

W jednym z przykładów dzieci urodzone przez matki, które miały najwyższe stężenia ftalanów w moczu (a konkretnie metabolitów DEHP) w drugim trymestrze ciąży, były prawie trzy razy bardziej narażone na rozpoznanie ADHD w porównaniu z dziećmi urodzonymi przez matki o najniższym skażeniu ftalanami.

Prenatalna ekspozycja na ftalany, zwłaszcza metabolity DBP i DEHP, została również powiązana z szeregiem innych problematycznych zachowań, takich jak zwiększone prawdopodobieństwo zachowań przestępczych i bardziej agresywnych, wraz z obniżeniem rozumowania percepcyjnego, obniżeniem IQ o siedem punktów, niepokojem i pogorszeniem pamięci roboczej.

Ekspozycje w okresie prenatalnym oraz w okresie dojrzewania są szczególnie problematyczne

Istnieje kilka wrażliwych okresów narażenia na ftalany, w tym okres prenatalny i poporodowy, okres dojrzewania i wiek dorosły. Ciągły rozwój mózgu, w tym kory przedczołowej, hipokampu i móżdżku, w tych okresach sprawia, że rejony te są szczególnie podatne na toksyczne działanie ftalanów.

Mechanizmy poprzez które ftalany powodują szkody są różne, ale wiadomo, że te substancje chemiczne zaburzają funkcje osi podwzgórze-przysadka-gonady – układu odpowiedzialnego za zarządzanie stresem i zaangażowanego w regulację funkcji odpornościowej i homeostazy metabolicznej. Mogą również hamować produkcję testosteronu u płodu oraz mieć działanie antyestrogenowe, co może mieć konsekwencje dla plastyczności mózgu.

Jakie są drogi narażenia na ftalany?

Podczas gdy Stany Zjednoczone nakładają ograniczenia na stosowanie ośmiu ftalanów w zabawkach dla dzieci i innych produktach do pielęgnacji dzieci, jest to prawnie kwestionowane przez National Association of Manufacturers, American Chemistry Council i inne grupy branżowe.

Pozostałe federalne przepisy dotyczące substancji chemicznych pozostają luźne i w rzeczywistości amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków zatwierdziła stosowanie 28 ftalanów jako dodatków do żywności w produktach do kontaktu z żywnością, takich jak celofan, papier i tektura, środki powlekające i spoiwa.

Organizacje zajmujące się ochroną środowiska i zdrowia publicznego złożyły petycje, prosząc FDA o wycofanie zgody używania tych 28 ftalanów jako dodatków do żywności, ale FDA nie dotrzymała ustawowego terminu na podjęcie ostatecznej decyzji.

W rezultacie dieta nadal jest istotną drogą narażenia na ftalany, ponieważ te substancje mogą przenikać do żywności nie tylko z opakowań powszechnie używanych przez fast foody i restauracje oferujące dania na wynos, ale także z plastikowego sprzętu używanego w produkcji żywności, takiego jak komercyjna mleczarnia, przenośniki taśmowe i rękawice używane do przygotowywania żywności.

Inną powszechną drogą narażenia są materiały budowlane, w tym podłogi winylowe i okładziny ścienne, które umożliwiają migrację ftalanów do kurzu domowego i powietrza w pomieszczeniach. Ftalany są również szeroko stosowane w produktach do pielęgnacji ciała i kosmetykach, w tym lakierach do paznokci, perfumach, balsamach i produktach do włosów.

„Ogólnie rzecz biorąc, kobiety są bardziej narażone na ftalany znajdujące się w produktach do higieny osobistej niż mężczyźni”, co jest szczególnie problematyczne, ponieważ „ftalany są łatwo przenoszone z matki na płód w czasie ciąży”.

Wszystkie ftalany powinny być regulowane prawnie i eliminowane

Ponieważ ludzie są jednocześnie narażeni na działanie wielu ftalanów, raport wzywa do uregulowania statusu tych związków chemicznych jako klasy i reformy polityki w celu ich wyeliminowania z produktów, które powodują zwiększenie ekspozycji kobiet w ciąży, kobiet w wieku rozrodczym, niemowląt i dzieci.

„Jesteśmy narażeni na działanie wielu ftalanów z różnych produktów, których ludzie używają na co dzień” – powiedziała w wywiadzie dla CNN naczelna autorka Stephanie Engel. „W rzeczywistości musimy myśleć o ftalanach jako o klasie związków, ponieważ ludzie są narażeni na wiele z nich jednocześnie”.

Analiza ftalanów jako klasy uniemożliwiłaby producentom po prostu zamianę jednego ftalanu na inny, co miało miejsce w przypadku bisfenolu-A i bisfenolu-S. Linda Birnbaum, była dyrektor National Institute for Environmental Health Sciences i National Toxicology Program, powiedziała w wywiadzie dla CNN:

„Taka jest cała historia tych związków chemicznych, niezależnie od tego jak są nazywane. Przechodzimy od jednej substancji chemicznej, której się obawiamy, do innej, której jeszcze nie zbadaliśmy, która często okazuje się równie problematyczna i szkodliwa.

Nie możemy kontynuować testowania tych związków pojedynczo. Mógłbym argumentować, że jeśli jedną substancję chemiczną można zastąpić inną bez zmiany procesu, to dlaczego należałoby sądzić, że jej wpływ na zdrowie będzie inny?”

Chociaż grupy branżowe nie chcą ponosić „kosztów” związanych z usuwaniem tych związków chemicznych, niektórzy detaliści i producenci podjęli już dobrowolne działania w celu ich zastąpienia. Firma Home Depot wprowadziła na przykład politykę ograniczającą stosowanie ftalanów w podłogach winylowych i dywanach, a Apple usunęło tę klasę chemikaliów z prawie wszystkich swoich produktów.

Zanieczyszczenie mikroplastikami to kolejny kryzys zdrowia ludzkiego

W perspektywicznym artykule opublikowanym w czasopiśmie Science, Dick Vethaak z Vrije Universiteit Amsterdam i Juliette Legler z Uniwersytetu w Utrechcie w Holandii sugerują, że wszechobecna ekspozycja na mikroplastiki, w tym cząstki plastiku mniejsze niż 5 milimetrów i tworzywa sztuczne mniejsze niż 1 µm, stanowią kolejne istotne zagrożenie dla zdrowia ludzi.

Narażenie następuje zarówno poprzez wdychanie, jak i połknięcie i jest wynikiem ciągłego rozkładu produktów z tworzyw sztucznych, takich jak opony samochodowe, odzież, powłoki lakiernicze i innych, od których oddzielają się fragmenty w kształcie kulek, fragmentów i włókien. Tworzywa sztuczne zawierają mieszanki związków chemicznych, w tym zanieczyszczenia środowiska.

„Coraz więcej dowodów wskazuje na powszechne narażenie na mikrodrobiny plastiku pochodzące z różnych rodzajów żywności, wody pitnej i powietrza” - zauważyli naukowcy, dodając, że mikroplastiki mogą powodować fizyczną, chemiczną i mikrobiologiczną toksyczność u ludzi, a skutki toksyczne ulegają kumulacji.

Ponadto może również wystąpić toksyczność chemiczna, ponieważ mikroplastiki mogą działać jako „wektory przenoszące egzogenne niebezpieczne związki chemiczne, białka i toksyny”. Wskazano również na mało znane i niedostatecznie zbadane potencjalne zagrożenie - obecność eko- lub biokorony, czyli substancji na powierzchni cząstek tworzywa sztucznego, które mogą zakłócać normalne wchłanianie cząstek:

„Przed przekroczeniem barier nabłonkowych w płucach i jelitach mikroplastiki są uwięzione w warstwie śluzu pokrywającej komórki, podczas gdy połknięte cząsteczki muszą przetrwać kwaśne warunki w żołądku i jelitach.

Rola zmieniającego się składu eko- lub biokorony nabytej przez mikrocząstki podczas przechodzenia ze środowiska zewnętrznego do wewnętrznego przez bariery tkankowe oraz podstawowe mechanizmy pośredniczące we wchłanianiu i toksyczności są słabo poznane i wymagają dalszych badań."

W badaniu przeprowadzonym na University of Newcastle w Australii naukowcy oszacowali ilościowo, co narażenie na mikroplastiki może oznaczać dla ludzi, ujawniając szokujące odkrycie, że przeciętny człowiek może zjadać około 5 gramów plastiku tygodniowo – jest to ilosć odpowiadająca jednej karcie kredytowej.

Podczas gdy organizacje ekologiczne apelują o ustalenie krajowych celów w zakresie redukcji zanieczyszczenia plastikiem, recyklingu i zarządzania nimi, a międzynarodowe organizacje skupiają się na zmniejszeniu zanieczyszczenia oceanów plastikiem, nie lekceważ wpływu, jaki jedna osoba – czyli Ty - może mieć na środowisko poprzez wprowadzenie prostych poprawek w swoich codziennych nawykach.

Unikając używania plastikowych rzeczy jednorazowego użytku, takich jak słomki, przybory kuchenne, torby i butelki, oraz starając się kupować produkty, które nie są wykonane ani pakowane w plastik, możesz zmniejszyć ilość wytwarzanych odpadów i zanieczyszczeń.

Jak zmniejszyć ekspozycję na ftalany?

Możesz podjąć następujące kroki, aby zmniejszyć narażenie na ftalany i inne plastyfikatory. Wprowadź niewielkie zmiany w swojej codziennej rutynie, takie jak te wymienione poniżej.