Według dr. Mercoli
Około 50 lat temu prawie 42% populacji paliło papierosy. W latach 2005–2014 te liczby spadły z 20% do 17%, a następnie do 15% w 2015 r. Urzędnicy służby zdrowia mają nadzieję, że do 2020 r. odsetek osób palących spadnie poniżej 12%.
Jednak podczas gdy liczba osób palących tradycyjne papierosy stale spada, liczba nastolatków stosujących bezdymne papierosy elektroniczne, znane również jako vaping, stale rośnie. Od 2011 roku nastolatki palą mniej tradycyjnych, a więcej elektronicznych papierosów. Badania pokazują, że nastolatki, które palą elektroniczne papierosy, mogą również palić tradycyjne.
Jeśli palisz tytoń, rzucenie palenia jest podstawową strategią powrotu do zdrowia. Jednak zdecydowanie zalecam, aby najpierw zapanować nad dietą ze względu na konsekwencje złej diety oraz fakt, że osoby będące w trakcie rzucania palenia mogą jeść kompulsywnie, aby złagodzić stres i apetyt.
Palenie wiąże się z wieloma chorobami przewlekłymi, takimi jak nowotwory, choroba serca i udar mózgu. Jednak palenie może uszkodzić kości, mózg, zęby, oczy, a nawet zmniejszyć płodność. Na szczęście organizm człowiek ma niesamowitą zdolność do samoleczenia. Kiedy rzucisz palenie, Twoje ciało ulegnie zmianom w ciągu następnych dni, tygodni i lat, z których wszystkie zmierzają w kierunku oczyszczenia organizmu ze szkód wyrządzonych przez nikotynę, dym i setki związków chemicznych zawartych w tytoniu.
Palenie niszczy zdrowie
Ciągłe narażenie na toksyny zawarte w papierosach zaczyna uszkadzać i rozkładać tkanki w organizmie. Zmiany te zachodzą na poziomie mikroskopowym, więc mogą minąć lata, zanim staną się zauważalne - podkreślono w raporcie Public Health England (PHE). Chociaż możesz być świadomy, że palenie niszczy serce i płuca, raport PHE zidentyfikował inne uszkodzenia organizmu, które pojawiają się powoli przez lata palenia paierosów:
Palenie powoduje postępujące uszkodzenie układu mięśniowo-szkieletowego i gęstości mineralnej kości |
Mężczyźni, którzy palą tytoń, mają o 25% większe ryzyko złamań i 40% większe ryzyko złamań biodra |
Palenie prowadzi do wolniejszego gojenia się po urazie |
Palenie zwiększa ryzyko utraty zębów i próchnicy |
Ryzyko rozwoju choroby Alzheimera u osób palących jest o 59% większe |
Osoby palące są o 53% bardziej narażone na zaburzenia funkcji poznawczych niż osoby niepalące |
Palenie prowadzi do 79-procentowego wzrostu przewlekłego bólu pleców i 114-procentowego wzrostu unieruchamiającego bólu pleców |
Palenie zwiększa ryzyko zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem od 78% do 358% i zwiększa ryzyko rozwoju zaćmy związanej z wiekiem |
Wiele szkód w organizmie wynikających z palenia papierosów zachodzi poprzez te same procesy biologiczne, które przyczyniają się do rozwoju chorób układu krążenia i udaru mózgu. Niżej wymienione procesy patologiczne powodują zmiany w układzie tętniczym i rozwój choroby:
- Zwiększony całkowity poziom homocysteiny w osoczu, który jest znanym czynnikiem ryzyka udaru mózgu, choroby Alzheimera, innych demencji i zaburzeń poznawczych
- Przyspieszony rozwój miażdżycy w naczyniach krwionośnych serca i mózgu, pozbawiający tych narządów tlenu i składników odżywczych. Sztywność naczyń spowodowana miażdżycą jest również związana z odkładaniem się blaszki beta-amyloidowej, która jest cechą charakterystyczną choroby Alzheimera
- Zmiany w mózgu u osób z chorobą Alzheimera mogą być również związane ze zwiększonym stresem oksydacyjnym, ekscytotoksycznością, śmiercią neuronów i zapaleniem wywołanym przez tytoń
Ryzyko związane z biernym paleniem
Osoba paląca nie jest jedyną osobą, której może zaszkodzić dym tytoniowy. Osoby w bezpośrednim sąsiedztwie, często partnerzy i dzieci osoby palącej, są niezamierzonymi ofiarami. Nawet jeśli jesteś ostrożny, trudno jest chronić osoby znajdujące się wokół Ciebie przed skutkami palenia, ponieważ duża część dymu jest uwalniana do atmosfery, a nawet wydychany dym zawiera toksyny.
Centers for Disease Control and Prevention (CDC) szacuje, że 41 000 osób umiera każdego roku w USA w wyniku narażenia na bierne palenie, które wywołuje choroby serca lub raka płuc7. Nie ma wolnej od ryzyka ekspozycji na bierne palenie. Nawet krótkotrwała ekspozycja może zwiększyć ryzyko zawału serca. Bierne palenie naraża na setki różnych toksycznych związków chemicznych, w tym formaldehyd, benzen, arsen i cyjanek.
Powszechnie wiadomo, że bierne palenie zwiększa ryzyko raka płuc, ale istnieją również dowody na to, że może zwiększać ryzyko raka mózgu, pęcherza, piersi i żołądka.
Dzieci mogą również doświadczać zwiększonego ryzyka infekcji ucha środkowego i zespołu nagłej śmierci niemowląt, a także zwiększonego ryzyka białaczki, raka wątroby i chłoniaka. Osoby narażone na bierne palenie również doświadczają poprawy zdrowia, gdy ekspozycja na dym papierosowy zostaje wyeliminowana. Jest to jeden z powodów, dla których palenie jest zabronione w wielu miejscach publicznych i środowiskach pracy.
Uzależnienie od nikotyny
Nikotyna nie jest jedynym składnikiem papierosów o właściwościach uzależniających. Korzystając z technologii neuroobrazowania, naukowcy zaobserwowali u osób palących wyraźny spadek poziomu oksydazy monoaminowej (MAO) w mózgu – enzymu rozkładającego dopaminę. Zwiększona ilość dopaminy w mózgu może przyczyniać się do unikalnych właściwości uzależniających papierosów, ponieważ aby utrzymać poziom dopaminy w mózgu, należy zapalić kolejnego papierosa.
Naukowcy z Nowej Zelandii opublikowali badanie, które wykazało, że szczury chętniej pobierały dawkę dymu z tytoniu beznikotynowego niż z papierosów z nikotyną. Oznacza to, że w papierosach znajduje się inny związek, który utrudnia rezygnację z produktu.
Penelope Truman z Institute of Environmental Science and Research skomentowała wyniki badania na konferencji SmokeFree Oceania w Nowej Zelandii:
„Ta uzależniająca substancja chemiczna to dodatkowa rzecz, która utrudnia rzucenie palenia. To jest formalny dowód na to, że niektóre substancje zawarte w tytoniu są bardziej uzależniające niż nikotyna”.
Jednak nie ustalono jeszcze czym jest ta konkretna substancja. Może ona różnić się od substancji chemicznej powodującej znaczny wzrost MAO w mózgu.
Nigdy nie jest za późno, aby rzucić palenie
Jeśli w przeszłości paliłeś tytoń, ale obecnie nie palisz, ryzyko chorób serca, udaru mózgu i nowotworów jest niższe. Osoby rzucające palenie w późniejszym wieku nadal mogą cieszyć się poprawą zdrowia oraz korzyściami w postaci zmniejszonego ryzyka chorób i zmniejszeniem śmiertelności z jakiejkolwiek przyczyny.
W jednym z badań naukowcy przeanalizowali dane 9000 Niemców w wieku od 50 do 74 lat zebrane z 10 lat. Okazało się, że nawet osoby rzucające palenie po 70 roku życia mogą uzyskać zmniejszanie szkód spowodowanych przez całe życie palenia tytoniu. Naukowcy odkryli, że u tych osób ryzyko zawału serca i udaru mózgu spadło o prawie 40% pięć lat po rzuceniu palenia.
Naukowcy odkryli, że im większa jest liczba papierosów wypalana każdego dnia i im dłuższy okres palenia, tym większe jest ryzyko rozwoju wszystkich chorób związanych z paleniem. Na podstawie wyników badania wykazującego, że osoby starsze również odnoszą korzyści z rzucenia palenia, naukowcy uznali programy, które są często zaprojektowane specjalnie dla młodszych ludzi, za odpowiednie również dla seniorów.
Naukowcy z Niemieckiego Centrum Badań nad Rakiem przejrzeli poprzednie badania i wyciągnęli podobne wnioski. Analiza wcześniejszych badań wykazała, że osoby palące w wieku powyżej 60 lat, którzy rzucili palenie, zyskają 28-procentową redukcję ryzyka przedwczesnej śmierci. W badaniu wzięły udział osoby z Japonii, Anglii, Chin, Australii i Hiszpanii - niektórzy uczestnicy byli obserwowani przez ponad 50 lat.
Osoby w wieku powyżej 50 lat, które rzuciły palenie, twierdzą, że jednym z głównych powodów rzucenia palenia była poprawa ich stanu zdrowia lub postanowili to zrobić po tym, jak lekarz zalecił im zaprzestanie palenia. Innym powodem, dla którego ludzie po pięćdziesiątce deklarowali rzucenie palenia było przejęcie kontroli nad swoim życiem. Ci sami ludzie powiedzieli, że wsparcie ze strony bliskich pomogło im w osiągnięciu sukcesu.
Co się dzieje w pierwszych tygodniach po rzuceniu palenia?
Organizm człowieka ma niesamowitą zdolność leczenia i naprawy uszkodzeń, jeśli jest wspierany dobrym odżywianiem, odpowiednią ilością dobrej jakości snu i stałym ruchem. Leczenie szkód spowodowanych paleniem papierosów podlega tym samym zasadom. Oto, co dzieje się z organizmem człowieka w pierwszych tygodniach po rzuceniu palenia.
Po 20 minutach — Zaledwie 20 minut po wypaleniu ostatniego papierosa tętno, ciśnienie krwi oraz temperatura dłoni i stóp zaczynają wracać do normy. |
Po 8 godzinach — Poziom nikotyny we krwi spada o ponad 93%. |
Po 12 godzinach — Papierosy zawierają tlenek węgla – gaz, który zapobiega przedostawaniu się tlenu do płuc i krwi. Już po 12 godzinach organizm pozbywa się nadmiaru tlenku węgla, a poziom tlenu wraca do normy. |
Po 1 dniu — W ciągu pierwszych 24 godzin niepokój związany z rzucaniem palenia osiąga szczyt, a ryzyko zawału serca zacznie spadać. Twoje ciśnienie krwi zaczyna się normalizować, poziom tlenu jest wyższy, a aktywność fizyczna staje się łatwiejsza. Lęk przed paleniem zmniejszy się do poziomu poprzedzającego rzucenie palenia po dwóch tygodniach. |
Po 2 dniach — Nerwy odpowiedzialne za węch i smak zaczynają się goić, dzięki czemu zapachy i smaki stają się bardziej wyraziste. W tym dniu gniew i irytacja związane z rzuceniem palenia osiągną szczyt. |
Po 3 dniach — Po trzech dniach poziom nikotyny w organizmie spada, co może nasilić objawy odstawienia. Mogą pojawić się wahania nastroju, drażliwość i silne bóle głowy, gdy organizm zacznie się oczyszczać i dostosowywać do zdrowszego środowiska. Oskrzela ulegną rozluźnieniu, co ułatwi oddychanie. |
Po tygodniu — W ciągu pierwszych 5-8 dni osoba rzucająca palenie może kilkukrotnie doświadczać chęci zapalenia wywołanej przez czynniki zewnętrzne. Jeśli wcześniej normą było palenie po posiłku, prawdopodobnie będzie to czas, w którym pojawi się chęć zapalenia. Można walczyć z tymi zachciankami zastępując je czymś innym, na przykład wyjściem na spacer, żuciem gumy lub skakaniem, ponieważ te zachcianki zwykle nie trwają dłużej niż kilka minut. |
Po 2 tygodniach — W ciągu dwóch tygodni krew krążąca w dziąsłach i zębach powróci do stanu występującego u osoby niepalącej. Pomaga to wyleczyć zapalenie przyzębia i poprawić oddech. |
Po 4 tygodniach — Po 2-4 tygodniach niepokój, depresja, bezsenność oraz złość, które mogły wystąpić w początkowej fazie rzucania palenia, znikną. Czynność płuc ulega poprawie i spada ryzyko zawału serca. Zmniejsza się również częstość kaszlu i dochodzi do złagodzenia duszności oraz poprawy zdolności do większej aktywności fizycznej. |
Po 9 miesiącach — Przekrwienie zatok, zmęczenie i duszność są znacznie zmniejszone. Odrosły rzęski w płucach, które pomagają usuwać zanieczyszczenia i kurz. Odczuwany jest wzrost energii. Można zauważyć zmniejszenie liczby przeziębień, ponieważ rzęski w płucach są w stanie lepiej wykonywać swoją pracę. |
Po roku od rzucenia palenia organizm nadal się regeneruje
Pomimo wielu szkód, jakie naprawił organizm w ciągu 12 miesięcy po rzuceniu palenia, jest jeszcze więcej do zrobienia. Ten krótki film pokazuje wiele z tych zmian.
Po jednym roku — W ciągu 12 miesięcy po rzuceniu palenia ryzyko wystąpienia choroby wieńcowej, ataku serca i udaru mózgu spada o 50%. Spadek wzrasta z roku na rok bez papierosów. |
Po 5 latach — Po pięciu latach bez palenia tytoniu tętnice i naczynia krwionośne zaczynają się rozszerzać, spada ryzyko powstawania skrzepów i udaru mózgu. To również prowadzi do obniżenia ciśnienie krwi. Ryzyko udaru będzie się zmniejszać przez następne 10 lat. Po 15 latach bez palenia ryzyko udaru mózgu będzie takie samo, jak u osób niepalących. |
Po 10 latach — Ryzyko raka płuc jest mniejsze o 30 do 50% niż ryzyko u osoby palącej, a ryzyko śmierci z powodu rak płuc spada o połowę. Ryzyko raka jamy ustnej, gardła, przełyku i trzustki również ulega znacznemu zmniejszeniu. |
Po 13 latach — Po 13 latach od rzucenia palenia ryzyko utraty zębów jest takie samo, jak w przypadku osób niepalących. |
Po 15 latach — W tym okresie ryzyko raka trzustki spada do poziomu ryzyka występującego u osób niepalących. Do tego poziomu spada również ryzyko choroby wieńcowej. |
Po 20 latach — 20 lat po rzuceniu palenia ryzyko śmierci z powodu chorób związanych z paleniem tytoniu jest takie samo u osób niepalących. |