Według dr. Mercoli
Uważa się, że daltonizm dotyka około jednego na 12 mężczyzn i jedną na 200 kobiet na całym świecie. Jednak większość z tych osób nie cierpi na całkowity daltonizm, który w rzeczywistości jest stanem zwanym achromatopsją i odnosi się do osób, które widzą tylko w czerni i bieli lub odcieniach szarości.
Bardziej powszechne jest „zaburzenie widzenia barw”, które odnosi się do niemożności rozróżnienia niektórych odcieni kolorów (zwykle odcieni czerwieni i zieleni, ale czasami również błękitu i żółci).
Podczas gdy ludzie z normalnym wzrokiem mogą rozróżnić około 100 odcieni kolorów, osoby z zaburzeniami rozpoznawania barw rozróżniają tylko 20 odcieni. Według Amerykańskiego Stowarzyszenia Optometrycznego (AOA) „niewiele osób dotyka całkowity daltonizm”.
Jak widzisz w kolorze?
Wewnątrz siatkówki oka znajdują się fotoreceptory zwane czopkami. Czopki zawierają światłoczułe pigmenty, które pozwalają rozpoznać kolor. Czopki rozpoznają światło czerwone, zielone i niebieskie na podstawie długości fal świetlnych. Według AOA:
„Zwykle pigmenty wewnątrz czopków rejestrują różne kolory i przesyłają tę informację przez nerw wzrokowy do mózgu, umożliwiając rozróżnienie niezliczonych odcieni kolorów.
Ale jeśli czopkom brakuje jednego lub więcej pigmentów światłoczułych, nie będziesz w stanie zobaczyć jednego lub więcej z trzech podstawowych kolorów, co powoduje zaburzenia percepcji kolorów.
Najczęstszą formą zaburzenia widzenia barw jest niemożność rozpoznania kolorów czerwonego i zielonego. Nie oznacza to, że osoby z tym zaburzeniem w ogóle nie widzą tych kolorów; po prostu trudniej im je rozróżnić.
Trudność w prawidłowej identyfikacji tych kolorów zależy od tego, jak ciemne lub jasne są te kolory.
Inną formą zaburzeń widzenia barw jest trudność w rozpoznawaniu koloru niebieskiego i żółtego. Jest to rzadsza i poważniejsza forma ślepoty barw niż zaburzenie widzenia kolorów czerwonego i zielonego, ponieważ osoby z zaburzeniem rozpoznawania kolorów niebieskiego i żółtego często nie rozróżniają również koloru czerwonego i zielonego. W obu przypadkach osoby z zaburzeniami widzenia barw często widzą neutralne lub szare barwy w miejscach, w których powinien pojawić się określony kolor”.
Co powoduje zaburzenia widzenia kolorów?
Ten stan jest często dziedziczony – gen jest przekazywany synowi od matki (która jest zwykle nosicielką genu, ale sama nie jest ślepa na kolory) – w tym przypadku zaburzenie dotyczy obu oczu. Zaburzenie widzenia barw spowodowane urazem lub chorobą występuje rzadziej i może dotyczyć tylko jednego oka. Do chorób, które mogą prowadzić do problemów z dostrzeganiem i rozróżnianiem kolorów, należą:
|
Cukrzyca
|
Jaskra
|
Zwyrodnienie plamki żółtej
|
|
Choroba Alzheimera
|
Choroba Parkinsona
|
Stwardnienie rozsiane
|
|
Przewlekły alkoholizm
|
Białaczka
|
Anemia sierpowata
|
Starzenie się również może wpływać na zdolność widzenia żywych kolorów, podobnie jak niektóre leki, w tym leki stosowane w leczeniu problemów z sercem, nadciśnienia tętniczego, infekcji, zaburzeń nerwowych i stanów psychicznych.
Daltonizm polegający na nierozróżnianiu barw niebieskich i żółtych jest również znanym skutkiem ubocznym leku stosowanego na zaburzenia erekcji - wiagry. Narażenie na niektóre substancje chemiczne, takie jak styren i nawozy, również może powodować utratę zdolności widzenia kolorów.
Wyspa daltonistów
Maleńka wyspa Pingelap na Pacyfiku jest znana jako „wyspa daltonistów” ze względu na uderzająco dużą liczbę osób cierpiących na tę chorobę. Wielu mieszkańców tej wyspy jest całkowicie ślepa na kolory i widzi tylko w czerni i bieli. Stan ten dotyka około 10% populacji wyspy.
Daltoniści opisują wyzwania, takie jak niemożność wykrycia czy urządzenia zostały „wyłączone”. Niektórzy mieszkańcy mają również inne problemy ze wzrokiem, takie jak problemy z widzeniem w pełnym słońcu (i lepsze widzenie w nocy). Przyczyną zajęcia wyspy przez daltonistów było tsunami, które miało miejsce w 1780 roku.
Uważano, że przeżyło tylko około 20 osób, w tym król, który był nosicielem mutacji genetycznej powodującej ślepotę barw. Pingelap to odległa wyspa ze stosunkowo niewielką pulą genów, więc gen daltonizmu utrzymuje się tam od wieków.
Czy masz zaburzenie widzenia kolorów? Zrób ten test, aby się dowiedzieć
Test 100 odcieni Farnsworth-Munsell jest jednym z najbardziej znanych dostępnych testów pozwalających wykryć daltonizm i zaburzenia widzenia barw. Polega na sortowaniu tablic kolorów według odcieni, co wymaga rozróżniania kolorów i niewielkich różnic w ich odcieniach.
Składa się z 88 kolorowych tablic ułożonych w czterech partiach po 22. Należy je ułożyć tak, aby kolory zmieniały się stopniowo. Można go wykonać online.
Jeśli Twoje widzenie kolorów jest normalne, prawdopodobnie uzyskasz doskonały wynik lub popełnisz tylko kilka błędów. Osoby z wadą widzenia kolorów popełnią większą liczbę błędów w zależności od stopnia zaburzenia.
Czy można wyleczyć zaburzenie widzenia barw?
Chociaż nie jest znane lekarstwo na ten dziedziczną postać ślepoty barw, zaburzenia widzenia barw będące wynikiem chorób mogą ulec poprawie wraz z poprawą stanu zdrowia. Dla osób z dziedzicznym niedoborem widzenia kolorów przydatne mogą być przyciemniane okulary.
Na przykład, noszenie okularów o czerwonym odcieniu szkieł może pomóc w rozróżnieniu różnych barw. Wiele osób uczy się również żyć z zaburzeniem widzenia barw, np. używając etykiet (na odzieży) i zapamiętywania.
Na przykład, aby rozróżnić kolory na sygnalizacji świetlnej, osoby z zaburzeniami widzenia kolorów zapamiętują, że czerwone światło jest na górze, żółte na środku, a zielone na dole.
Chcesz przetestować jakość swojego wzroku?
Widzenie kolorów to tylko jeden z aspektów zdrowia wzroku. Jeśli chcesz szybko przetestować jakość wzroku, obejrzyj powyższy film. Naukowcy z Massachusetts Institute of Technology (MIT) stworzyli hybrydowy obraz zatytułowany „Marilyn Einstein”, aby pomóc określić jakość wzroku.
Obraz łączy obraz Marilyn Monroe o niskiej częstotliwości przestrzennej (tj. rozmyty) z obrazem o wysokiej częstotliwości przestrzennej (tj. wyraźnym) Alberta Einsteina. Jeśli Twój wzrok działa tak, jak powinien, powinieneś być w stanie zobaczyć szczegółowy obraz Einsteina podczas oglądania go z bliska. W miarę jak obraz oddala się i zmniejsza (lub jeśli zmrużysz oczy), pojawi się obraz Monroe.
Warto zauważyć, że Twoje postrzeganie tego, jak dobrze zobaczysz Einsteina, może wpłynąć na sposób, w jaki go faktycznie widzisz. Według badań przeprowadzonych przez psycholog z Uniwersytetu Harvarda Ellen Langer i współpracowników, kiedy ludzie byli przekonani, że mają doskonały wzrok, ich wzrok się poprawiał.
Może to być przykład efektu placebo, ale może też być przejawem tego, co dzieje się, gdy ludzie są zrelaksowani i, jak zauważyli naukowcy, dzięki temu widzenie ulega poprawie. To jest właściwie podstawa Metody Batesa, która uczy, jak ponownie nauczyć oczy relaksu, dzięki czemu można widzieć wyraźniej.
Czy dostarczasz swoim oczom odpowiednich składników odżywczych?
Wzrok jest cenny i chociaż zmiany w diecie niekoniecznie poprawią widzenie kolorów, zwłaszcza jeśli zmagasz się z dziedziczną postacią ślepoty barw, wpłyną one na ogólne widzenie. Na przykład, wysoki poziom insuliny z nadmiaru węglowodanów może zaburzyć delikatną choreografię, która normalnie koordynuje wydłużanie gałki ocznej i wzrost soczewki. A jeśli gałka oczna stanie się zbyt długa, soczewka nie będzie już w stanie spłaszczyć się na tyle, aby wyostrzyć obraz na siatkówce.
Ta teoria jest również zgodna z obserwacjami, że istnieje większe prawdopodobieństwo rozwoju krótkowzroczności u osób z nadwagą lub cukrzycą w wieku dorosłym – oba stany wiążą się z podwyższonym poziomem insuliny. Zastosowanie mojego planu żywieniowego automatycznie zmniejszy lub wyeliminuje nadmiar cukru i zbóż z diety, pomagając jednocześnie zoptymalizować poziom insuliny. Niektóre składniki odżywcze i pokarmy są szczególnie ważne dla zdrowia wzroku. Należą do nich:
• Ciemnozielone warzywa liściaste — Karotenoidy takie jak luteina i zeaksantyna znajdują się głównie w zielonych warzywach liściastych, takich jak jarmuż i szpinak. Luteina i zeaksantyna są ważnymi składnikami odżywczymi wspierającymi zdrowie oczu, ponieważ oba znajdują się w dużych stężeniach w plamce żółtej – małej centralnej części siatkówki odpowiedzialnej za szczegółowe widzenie centralne. Mówiąc dokładniej, luteina znajduje się również w barwniku plamki żółtej – znanym z tego, że pomaga chronić widzenie centralne oraz w absorpcji światła niebieskiego – a zeaksantyna znajduje się w siatkówce.
• Pomarańczowa papryka — Według jednego z badań, które zostało opublikowane w 1998 roku w British Journal of Ophthalmology, pomarańczowa papryka miała najwyższą zawartość zeaksantyny spośród 33 przebadanych owoców i warzyw. Organizm człowieka nie może wytwarzać zeaksantyny, więc należy ją pozyskać z diety.
• Ekologiczne żółtka jaj — Żółtko jaja jest źródłem zarówno luteiny, jak i zeaksantyny, a także zdrowego tłuszczu i białka, i chociaż całkowita ilość karotenoidów w żółtku jest niższa niż w przypadku wielu warzyw, są one dostępne w wysoce przyswajalnej, niemal idealnej formie. Według ostatnich badań, dodanie kilku jajek do sałatki może zwiększyć wchłanianie karotenoidów z całego posiłku nawet dziewięciokrotnie. Należy pamiętać, że po podgrzaniu żółtek (lub szpinaku) luteina i zeaksantyna ulegają uszkodzeniu i nie będą tak dobrze chronić wzroku; więc należy gotować jajka tak krótko, jak to możliwe, na przykład na miękko lub jeść surowe.
• Dziki łosoś alaskański — Łosoś jest bogaty w kwasy tłuszczowe omega-3. Kwas omega-3 DHA jest skoncentrowany w siatkówce oka. Zapewnia strukturalne wsparcie błonom komórkowym, które poprawiają zdrowie oczu i chronią funkcję siatkówki. Badania sugerują, że spożywanie większej ilości pokarmów bogatych w te tłuszcze może spowolnić zwyrodnienie plamki żółtej. Osoby, które spożywają najwięcej kwasów tłuszczowych omega-3 pochodzenia zwierzęcego, mają o 60% mniejsze ryzyko rozwoju zaawansowanego zwyrodnienia plamki żółtej w porównaniu z osobami, które spożywają małe ilości tych kwasów.
Badanie z 2009 roku wykazało również, że osoby o najwyższym spożyciu kwasów tłuszczowych omega-3 miały o 30% mniejsze prawdopodobieństwo progresji do zaawansowanej postaci choroby w okresie 12 lat. Drugie badanie opublikowane w 2009 roku wykazało również, że osoby stosujące dietę bogatą w kwasy tłuszczowe omega-3, witaminę C, E, cynk, luteinę i zeaksantynę miały mniejsze ryzyko rozwoju zwyrodnienia plamki żółtej.
• Astaksantyna — Dziki łosoś alaskański jest dobrym źródłem astaksantyny, ale należałoby spożywać duże ilości tego produktu, aby uzyskać optymalne wyniki kliniczne. Astaksantyna jest produkowana wyłącznie przez mikroalgi Haematococcus pluvialis w trakcie suszy, która zmusza je do ochrony przed promieniowaniem ultrafioletowym. Przekonujące dowody sugerują, że astaksantyna to mocny przeciwutleniacz, który może być jednym z najważniejszych składników odżywczych zapobiegających ślepocie. Jest znacznie silniejszym przeciwutleniaczem niż luteina i zeaksantyna. Ponadto stwierdzono, że chroni przed wieloma problemami związanymi ze wzrokiem, takimi jak:
|
Zaćma
|
Zwyrodnienie plamki żółtej związane z wiekiem (AMD)
|
Torbielowaty obrzęk plamki żółtej
|
|
Retinopatia cukrzycową
|
Jaskra
|
Zapalne choroby oczu (tj. zapalenie siatkówki, zapalenie tęczówki, zapalenie rogówki i zapalenie twardówki)
|
|
Niedrożność tętnicy siatkówki
|
Okluzja żylna
|
|
Dr Mark Tso z Wilmer Eye Institute na Johns Hopkins University, który był moim szefem, gdy pracowałem w University of Illinois Eye Bank w latach 70., wykazał, że astaksantyna łatwo przenika do tkanek oka i chroni oko skuteczniej niż którykolwiek z karotenoidów, nie wywołując przy tym żadnych działań niepożądanych.
W zależności od indywidualnej sytuacji warto rozważyć przyjmowanie suplementu astaksantyny. Polecam zacząć od 4 miligramów (mg) dziennie. Olej z kryla zawiera wysokiej jakości kwasy tłuszczowe omega-3 pochodzenia zwierzęcego w połączeniu z naturalnie występującą astaksantyną, aczkolwiek w niższych ilościach niż w przypadku samego suplementu astaksantyny.
Dieta bogata w pełnowartościową żywność będzie najlepsza dla zdrowia wzroku, a unikanie przetworzonej żywności pomoże uniknąć wielu zagrożeń dla wzroku. Na przykład, dieta bogata w tłuszcze trans wydaje się przyczyniać do rozwoju zwyrodnienia plamki żółtej poprzez ingerencję w stosunek kwasów tłuszczowych omega-3. Chociaż zagrożenia dla zdrowia są dobrze znane, tłuszcze trans nadal znajdują się w wielu przetworzonych produktach spożywczych i wypiekach, w tym w margarynie, tłuszczach piekarskich, smażonych potrawach, takich jak frytki, smażonym kurczak, pączkach, ciasteczkach, ciastkach i krakersach. Należy również unikać sztucznych słodzików, ponieważ problemy ze wzrokiem są jednym z wielu potencjalnych ostrych objawów zatrucia aspartamem.