Według dr. Mercoli
Niedawno opublikowany przegląd literatury wykazał, że spożywanie 18 gramów dowolnego rodzaju grzybów przyczynia się do zmniejszenia potencjalnego ryzyka zachorowania na choroby nowotworowe. Grzyby nie należą do królestwa roślin ani zwierząt. Są to owocniki grzybni w kształcie parasola, które zwykle rosną nad ziemią.
Grzyby wytwarzają miliony mikroskopijnych zarodników przenoszonych przez zwierzęta lub wiatr. Gdy te wykiełkują w drewnie lub glebie, tworzą sieć zakorzenionych nitek zwanych grzybnią, która może przetrwać wiele lat. Grzybnia trawi otaczające składniki odżywcze na zewnątrz, a następnie je wchłania.
Według naukowców jeszcze nie zidentyfikowano wszystkich gatunków grzybów. Nie zgadzają się również co do liczby gatunków, a szacunki wahają się od 45 000 skatalogowanych gatunków w 2015 r. do szacunków tak wysokich jak 1,5 mln, a nawet 5,1 mln, które jeszcze nie zostały odkryte i nazwane. Według artykułu opublikowanego w 2017 roku w American Society for Microbiology, zidentyfikowano 120 000 gatunków grzybów, które według szacunków badaczy mogą stanowić zaledwie od 3% do 8% całej populacji grzybów.
W starożytnym Egipcie uważano, że grzyby przynoszą długie życie. Grzyby były również używane od wieków przez lekarzy medycyny chińskiej. Grecki lekarz Hipokrates używał grzyba Amadou do przyżegania ran i jako silnego środka przeciwzapalnego. Pierwsi ludzie zamieszkujący Amerykę Północną używali purchawek do leczenia ran.
Pomimo długiej historii stosowania w medycynie tradycyjnej, medycyna zachodnia dopiero niedawno zaczęła badać głębię korzyści zapewnianych przez grzyby. Naukowcy opracowujący metody testowania poszczególnych składników, odkryli, że „grzyby to miniaturowe fabryki farmaceutyczne natury, bogate w szeroką gamę nowatorskich składników, które warte są eksploracji”.
Spożywanie dwóch grzybów dziennie może obniżyć ryzyko zachorowania na choroby nowotworowe
Naukowcy z Pennsylvania State University dokonali przeglądu literatury i metaanalizy, próbując ocenić związek między ryzykiem jakiegokolwiek rodzaju nowotworu a spożyciem grzybów. Pobrano dane zebrane od 1 stycznia 1966 r. do 31 października 2020 r. i wytypowano 17 z 841 zidentyfikowanych badań, które spełniały kryteria włączenia.
Analiza danych od ponad 19 500 pacjentów z chorobą nowotworową wykazała, że osoby spożywające najwięcej grzybów miały najniższe ryzyko rozwoju nowotworu jakiegokolwiek rodzaju. Co ważne, wyniki pomiędzy badaniami były bardzo zróżnicowane.
Jednak naukowcy odkryli, że wyższe spożycie grzybów było konsekwentnie związane ze zmniejszeniem ryzyka choroby nowotworowej również w badaniach kohortowych i badaniach kliniczno-kontrolnych, w porównaniu z osobami spożywającymi najmniejszą liczbę grzybów.
Co ciekawe, naukowcy odkryli specyficzny związek między wysokim spożyciem grzybów a niskim ryzykiem rozwoju raka piersi. Według naukowców zaskoczenie wynikiem może wynikać „z niewielkiej liczby badań, które badały powiązania spożycia grzybów z innymi nowotworami”.
Naukowcy poinformowali w komunikacie prasowym, że osoby, które codziennie spożywały 18 gramów grzybów, czyli około jednej ósmej do jednej czwartej szklanki, miały o 45% zmniejszone ryzyko zachorowania na choroby nowotworowe. John Richie, jeden z autorów i badaczy z Penn State Cancer Institute, skomentował wyniki następująco:
„Ogólnie rzecz biorąc, te odkrycia dostarczają ważnych dowodów na ochronne działanie grzybów i zapobieganie nowotworom. Potrzebne są dalsze badania, aby lepiej określić mechanizmy i konkretne nowotwory, na które spożycie grzybów może wpływać”.
Inny badacz z zespołu stwierdził:
„Grzyby są najbogatszym źródłem ergotioneiny w diecie, która jest unikalnym i silnym przeciwutleniaczem chroniącym komórki. Uzupełnianie przeciwutleniaczy w organizmie może pomóc w ochronie przed stresem oksydacyjnym i zmniejszyć ryzyko zachorowania na nowotwory.”
Ergotionina i glutation są silnymi przeciwutleniaczami
Według Departamentu Rolnictwa USA, ludzie zjadają średnio około 1 kg świeżych grzybów rocznie, a 87% z nich jest uprawianych w kraju. Grzyby mają wysoką zawartość składników odżywczych, dostarczając niezbędnych minerałów, takich jak mangan, miedź, cynk, selen, wapń, magnez i żelazo.
W porównaniu do swojej wielkości i wagi są bogatym źródłem białka i błonnika. Są bogate w potas i siarkę, a także w wiele witamin z grupy B, takich jak ryboflawina, niacyna i kwas pantotenowy.
Różne odmiany grzybów zawierają przeciwutleniacze, których nie posiadają inne rośliny lub grzyby, takie jak ergotioneina – o której w jednym z artykułów opublikowanych w czasopiśmie Molecules napisano: „ET [ergotioneina] jest skoncentrowana w mitochondriach, co sugeruje szczególną rolę w ochronie składników mitochondrialnych, takich jak DNA, przed uszkodzeniami oksydacyjnymi”.
Grzyby zawierają również niezwykle wysoki poziom glutationu – ważnego dla detoksykacji metali ciężkich i innych zanieczyszczeń – nazywanego „głównym przeciwutleniaczem”, ponieważ odgrywa kluczową rolę w reaktywacji innych przeciwutleniaczy. Według The Guardian:
„… Naukowcy uważają, że [ergothioneina i glutation] pomagają chronić organizm przed chorobami starości, takimi jak nowotwory, choroba wieńcowa i choroba Alzheimera”.
W komunikacie prasowym wydanym po publikacji artykułu w Food Chemistry, Robert Beelman – emerytowany profesor nauk o żywności i dyrektor Penn State Center for Plant and Mushroom Products for Health – powiedział:
„Odkryliśmy, że bez wątpienia grzyby są najbogatszym źródłem tych dwóch przeciwutleniaczy [ergotioneiny i glutationu] oraz że niektóre rodzaje grzybów są szczególnie bogate w obydwa składniki.
Istnieje teoria - teoria wolnych rodników dotycząca starzenia się - która istnieje od dawna i mówi, że kiedy żywność ulega utlenieniu w celu wytworzenia energii, powstaje wiele wolnych rodników, które są produktami ubocznymi tego działania, a wiele z nich jest dość toksycznych.
Organizm posiada mechanizmy kontrolujące większość z nich, w tym ergotioneinę i glutation, ale ostatecznie gromadzi się zbyt dużo wolnych rodników, co prowadzi do postania uszkodzeń, które powiązano z rozwojem wielu chorób związanych ze starzeniem się, takich jak nowotwory, choroba wieńcowa i choroba Alzheimera”.
W przytoczonym badaniu przeanalizowano potencjalny związek między grzybami a nowotworami. Jednak profesor Beelman skupił się na związku z chorobami neurodegeneracyjnymi, wskazując, że w krajach takich jak Francja i Włochy, gdzie dieta zawiera więcej ergotioneiny, w populacji obserwuje się:
„..mniejszą częstość występowania chorób neurodegeneracyjnych, podczas gdy ludzie mieszkający w krajach takich jak Stany Zjednoczone, gdzie zawartość ergotioneiny w diecie jest niska, mają większe prawdopodobieństwo rozwoju chorób takich jak choroba Parkinsona i Alzheimera.
Nie wiemy, czy to tylko korelacja, czy przyczyna. Ale warto się temu przyjrzeć, zwłaszcza że różnica w spożyciu grzybów między tymi krajami wpływająca na ryzyko chorób neurodegeneracyjnych to 3 miligramy grzybów dziennie, czyli około pięciu pieczarek”.
Grzyby shiitake są bogate w lentinan i β-glukany
Grzyby shiitake są popularne i często używane jako dodatek do różnych potraw. Mają bogaty maślany smak, a suszone grzyby mają dymny posmak. Są bogate w witaminy, minerały i związki, które są niezwykle korzystne dla zdrowia, mimo że zawierają blisko 90% wody.
Po wysuszeniu grzyby oferują większą wartość odżywczą, ponieważ są bardziej skoncentrowane. Jednym ze składników odżywczych jest lentinan - aktywny polisacharyd, który wydaje się wzmacniać funkcję limfocytów T pomocniczych i stymulować interferon, interleukiny i komórki NK.
Jedno z badań z 2015 r. wykazało, że spożywanie całych suszonych grzybów shiitake poprawia funkcje odpornościowe u ludzi. Naukowcy zaangażowali 52 zdrowe osoby dorosłe, które spożywały codziennie do 10 gramów grzybów przez cztery tygodnie.
Pod koniec badania naukowcy odkryli wzrost proliferacji komórek T i komórek NK oraz większą zdolność do aktywacji receptorów. Badanie biomarkerów sugerowało, że grzyby poprawiły odporność jelit i zmniejszyły stan zapalny. Stwierdzono, że związki zawarte w grzybach shiitake skutecznie leczą lub chronią przed nowotworami, chorobami zakaźnymi, stanami zapalnymi oraz problemami z sercem i wątrobą.
Inne badanie wykazało, że lentinan i beta-glukany zawarte w grzybach shiitake wykazywały „wyraźne działanie przeciwnowotworowe, działanie stymulujące odporność i mogą uczestniczyć w procesach fizjologicznych związanych z metabolizmem tłuszczów w organizmie człowieka”.
Grzyby chronią przed pogorszeniem funkcji poznawczych
Włączenie grzybów do codziennej diety może również pomóc zachować prawidłowe funkcje poznawcze. Wyniki badania opublikowane w Journal of Alzheimer's Disease wykazały, że osoby dorosłe, które rutynowo spożywały co najmniej dwie porcje grzybów tygodniowo, miały o 43% mniejsze ryzyko wystąpienia łagodnego upośledzenia funkcji poznawczych niż osoby nie spożywające grzybów w ogóle.
Było to niezależne od czynników zakłócających, takich jak choroby serca, nadciśnienie tętnicze, wiek oraz spożywanie alkoholu czy palenie papierosów. Naukowcy zdefiniowali jedną porcję jako trzy czwarte szklanki ugotowanych grzybów. Miało to być wskazówką, ponieważ wyniki wykazały, że spożywanie nawet niewielkiej porcji grzybów tygodniowo może przynieść korzyści.
Naukowcy uważają, że przyczyną zmniejszenia łagodnego upośledzenia funkcji poznawczych u uczestników badania, którzy spożywali dwie porcje grzybów tygodniowo, była ergotioneina – znaleziona w każdej z odmian grzybów objętych badaniem.
Kupuj tylko ekologiczne grzyby lub uprawiaj własne
Gorąco polecam dodanie grzybów do diety, ponieważ są doskonałym dodatkiem do każdej sałatki i świetnie pasują do wszystkich rodzajów ekologicznego mięsa i dziko złowionych ryb. Jednak ważne jest, aby wybrać grzyby z upraw ekologicznych, ponieważ grzyby łatwo wchłaniają zanieczyszczenia z powietrza i gleby. Uprawa własnych grzybów jest doskonałą opcją i prawdopodobnie znacznie bezpieczniejszą alternatywą niż poszukiwanie dzikich grzybów.
Chociaż zbieranie grzybów może być dobrą zabawą, należy pamiętać o konieczności zachowania ostrożności. Niestety nie ma prostych zasad odróżniających grzyby trujące od jadalnych. A w ponad 95% przypadków, w których zgłaszano zatrucie grzybami, amatorzy grzybobrania błędnie zidentyfikowali trujący grzyb.
Nasilenie zatrucia może być różne, ale najbardziej toksyczne skutki wywołuje muchomor sromotnikowy. Nie ma antidotum na zatrucie amatoksyną, więc jeśli masz jakikolwiek powód, by podejrzewać, że ktoś połknął grzyb zawierający amatoksynę, nie czekaj na pojawienie się objawów, ale natychmiast poszukaj pomocy w szpitalu.
Istnieją leki, które mogą pomóc zmniejszyć nasilenie toksyny, ale nie zawsze są skuteczne. Najsłynniejszym grzybem z rodziny muchomorów (Amanita) jest muchomor sromotnikowy (zielonawy), który każdego roku zabija więcej ludzi niż jakikolwiek inny rodzaj grzyba.