Co się stanie, gdy przez miesiąc będziesz jadł tylko żywność wysokoprzetworzoną?

Według dr. Mercoli

Prawdopodobnie nie jest niespodzianką, że dieta wypełniona wysokoprzetworzoną żywnością jest niezdrowa. Badania wykazały, że wysokoprzetworzona żywność może zwiększyć spożycie kalorii i przyrost masy ciała.

Dane zebrane w latach 2009-2010 z National Health and Nutrition Examination Survey wykazały, że wysoko przetworzona żywność stanowi 57,9% diety Amerykanów, a cukier odpowiada za 89,7% spożycia energii.

Badanie opublikowane w 2019 roku w czasopiśmie Nutrients wykazało, że 71% pakowanych produktów w sklepie spożywczym było wysokoprzetworzonych. Naukowcy z Northwestern Medicine oszacowali, że prawie 80% całkowitej ilości kalorii spożywanych przez Amerykanów pochodzi z żywności i napojów kupowanych w sklepach.

Naukowcy porównali również podaż żywności w USA z innymi krajami zachodnimi, takimi jak Australia, stwierdzając, że pakowana żywność, którą spożywali Amerykanie, zawierała wyższe średnie ilości cukru i soli. Te pokarmy przyczyniają się do wzrostu poziomu otyłości na całym świecie.

Światowa Organizacja Zdrowia poinformowała, że od 1975 r. liczba osób otyłych na całym świecie uległa potrojeniu. Wskaźnik nadwagi i otyłości gwałtownie rośnie również w Stanach Zjednoczonych. Dane zebrane w latach 1999-2000, a następnie ponownie w latach 2017-2018 pokazują, że częstość występowania otyłości wzrosła z 30,5% do 42,4%. W tych samych okresach częstość występowania ciężkiej otyłości wzrosła z 4,7% do 9,2%.

Centra Kontroli i Prewencji Chorób poinformowały, że w latach 2017-2018 częstość występowania otyłości u dzieci i młodzieży w wieku od 2 do 19 lat wynosiła 19,3%. Jednak, jak wykazały dane i jeden z reporterów BBC, spożywana żywność jest kluczowym czynnikiem wpływającym na zdrowie.

Reporter BBC przez jeden miesiąc spożywał tylko wysokoprzetworzoną żywność

Prezenter telewizji BBC, dr Chris van Tulleken, był zainteresowany wynikiem zmiany diety na jeden miesiąc. Dr Tulleken, prezenter „What Are We Feeding our Kids?” był ciekawy, jak wysokoprzetworzona żywność wpływa na organizm ludzi. Według BBC, w Wielkiej Brytanii, podobnie jak w USA, ponad połowa energii pozyskiwanej z żywności w przeciętnej diecie pochodzi z produktów wysokoprzetworzonych.

W ciągu miesiąca 42-letni Tulleken zwiększył dzienne spożycie kalorii z produktów wysokoprzetworzonych z 30% do 80%, podobnie do 20% Brytyjczyków. Pod koniec miesiąca Tulleken doświadczył niezliczonych zmian w swoim zdrowiu, w tym:

„Czułem się o dziesięć lat starszy, ale nie zdawałem sobie sprawy, że to wszystko z powodu jedzenia, dopóki nie przestałem stosować tej diety” – powiedział Tulleken w wywiadzie dla BBC. To wiele mówi, ponieważ lekarz celowo zmienił dietę, a mimo to nie rozpoznał, że wystąpienie poczucia bycia starszym o 10 lat w ciągu jednego miesiąca jest związane ze stosowaną dietą.

O ile trudniej może być przekonać innych, że ich samopoczucie jest związane ze spożywanymi przez nich niezdrowymi produktami? Biorąc pod uwagę tempo przybierania na wadze, Tulleken wierzył, że gdyby kontynuował tę dietę przez sześć miesięcy, przytyłby 84 funty.

Były to skutki zdrowotne, które Tulleken mógł zidentyfikować bez przeprowadzania badań. Przeszedł również kilka badań biomarkerów ważnych dla zdrowia, których poziom znacząco się zmienił zaledwie w ciągu czterech tygodni spożywania wysokoprzetworzonej żywności.

Skany mózgu wykazały, że w wyniku stosowania tej diety powstały nowe połączenia w mózgu między obszarami układu nagrody a obszarami, które napędzają automatyczne i powtarzalne zachowania. Jest to podobna reakcja do brania klasycznych substancji uzależniających, takich jak tytoń, alkohol i narkotyki.

Zmiany w mózgu, które nastąpiły w tym krótkim czasie, gdy Tulleken spożywał duże ilości przetworzonych produktów, nie były trwałe. Nie można jednak przyjąć tego samego założenia, jeśli wysokoprzetworzona dieta jest stosowana przez wiele miesięcy lub lat. Ponadto Tulleken wskazuje, że „jeśli ta dieta może spowodować takie zmiany w 42-letnim mózgu w ciągu czterech tygodni, to co robi z delikatnymi, rozwijającymi się mózgami dzieci?”

Żywność wysokoprzetworzona wzmaga apetyt

Tulleken odkrył również, że każdego dnia spożywał około 500 kalorii więcej niż przed rozpoczęciem stosowania diety wysokoprzetworzonej. Było to zgodne z wynikami badania przeprowadzonego przez dr Kevina Halla z National Institutes of Health w ramach NIH Intramural Research Program. W badaniach dr Hall porównał dwie diety, które zostały dopasowane pod kątem zawartości makroskładników, cukru, soli i błonnika.

Pierwsza dieta składała się w około 80% z produktów wysokoprzetworzonych, a druga była dietą nieprzetworzoną. Uczestnicy badania spożywali dietę wysokoprzetworzoną przez dwa tygodnie, a następnie zaczęli stosować dietę nieprzetworzoną. Cały czas byli monitorowani w Centrum Klinicznym NIH.

Osoby biorące udział w badaniu mogły jeść tyle, ile chciały. Naukowcy odkryli, że kiedy uczestnicy badania stosowali dietę wysokoprzetworzoną, spożywali więcej węglowodanów, ale mniej białka. Podczas dwutygodniowego stosowania diety wysokoprzetworzonej uczestnicy przytyli około 0,9 kilograma (2 funty) i stracili taką samą masę ciała spożywając dietę nieprzetworzoną.

Według BBC, zespół dr. Halla zbadał u uczestników biomarkery hormonalne odpowiedzialne za uczucie głodu i sytości. Jak można się spodziewać, poziom hormonu odpowiedzialnego za głód (greliny) wzrósł, a poziom hormonu odpowiedzialnego za uczucie sytości (leptyny) spadł, gdy uczestnicy spożywali produkty wysokoprzetworzone.

Wyniki te były zgodne z doświadczeniami Tullekena, ponieważ poziom greliny u niego wzrósł o 30% w ciągu czterech tygodni spożywania produktów wysokoprzetworzonych. Tulleken stwierdził, że częściej miał ochotę na jedzenie i jadł szybciej, co prawdopodobnie przyczyniło się do spożycia większych ilości żywności. To, co jest klasyfikowane jako żywność wysokoprzetworzona, może Cię zaskoczyć.

NOVA klasyfikuje kategorie żywności według zakresu i celu przetwarzania, a nie składników odżywczych znajdujących się w żywności. Kategorie NOVA są uznawane za ważne narzędzie do badań żywieniowych i zdrowia publicznego i są wykorzystywane w raportach Organizacji Narodów Zjednoczonych i Panamerykańskiej Organizacji Zdrowia.

Według NOVA, żywność wysokoprzetworzona oraz napoje zazwyczaj zawierają co najmniej 5 składników. Poniżej znajduje się lista, która nie jest kompletna, ale daje wgląd w rodzaje produktów uważanych za wysokoprzetworzone. Jak widać, niektóre z nich to produkty reklamowane jako zdrowa żywność, takie jak płatki śniadaniowe, batony energetyczne i jogurt owocowy.

Żywność wyskoprzetworzona zwiększa ryzyko chorób

W kilku badaniach zidentyfikowano ryzyko chorób, które są związane ze spożywaniem żywności wysokoprzetworzonej. W jednym z badań naukowcy zebrali dane dotyczące diety od 105 159 uczestników. Głównym celem badania była ocena ryzyka chorób sercowo-naczyniowych i mózgowo-naczyniowych.

Średni okres obserwacji wynosił 5,2 roku. W trakcie trwania badania naukowcy odkryli, że spożywanie wysokoprzetworzonej żywności wiązało się z wyższym ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych. Wyniki były istotne statystycznie nawet po uwzględnieniu wskaźników jakości odżywczej i po szerokim zakresie analizy wrażliwości.

Według doświadczeń Tullekena i wielu badań, dieta bogata w wysokoprzetworzoną żywność zwiększa ryzyko otyłości. Z kolei, według Centrów Kontroli i Prewencji Chorób, otyłość zwiększa ryzyko poważnych chorób, w tym:

Jedną z głównych przyczyn śmierci, które naukowcy powiązali ze spożywaniem produktów wysokoprzetworzonych, jest choroba nowotworowa. Znacząca rola, jaką metabolizm odgrywa w regulacji komórek nowotworowych, jest jasna i oparta na odkryciach dr Otto Warburga – biochemika, który w 1931 roku otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny za odkrycie natury i działania metabolizmu komórek nowotworowych.

Palenie tytoniu od dziesięcioleci zajmuje pierwsze miejsce pod względem możliwych do uniknięcia przyczyn nowotworów. Wydaje się jednak, że otyłość nie jest daleko w tyle i w niedługim czasie może zająć pierwsze miejsce. Według Otisa Brawleya, profesora onkologii z Johns Hopkins University i byłego dyrektora medycznego American Cancer Society, może się to zdarzyć w ciągu najbliższych pięciu do dziesięciu lat.

W porównaniu z masą ciała w normalnym zakresie, otyłość zwiększa prawdopodobieństwo nawrotu choroby nowotworowej i wiąże się z mniejszym prawdopodobieństwem przeżycia. Chociaż dokładne mechanizmy stojące za rozwojem nowotworu nie są w pełni zrozumiałe, w tym wpływ otyłości, naukowcy koncentrują się na badaniu tłuszczu trzewnego, ponieważ jest on aktywny metabolicznie i może pobudzać wzrost komórek.

Choroby metaboliczne zwiększają ryzyko COVID-19

Według Tullekena, wysokoprzetworzona żywność została zaprojektowana tak, aby była atrakcyjna, przesmaczna i kształtowała nawyki. To wszystko dzięki dodatkom, sprytnemu opakowaniu, marketingowi oraz „wygodzie”. Niestety te wysokoprzetworzone produkty są wypełnione pustymi kaloriami. Są pozbawione witamin, minerałów, enzymów wątrobowych, mikroelementów, wysokiej jakości tłuszczów i białka.

Dr Aseem Malhotra jest kardiologiem i konsultantem w Lister Hospital w Stevenage w Anglii. Według artykułu, który napisał dla European Scientist, wysokoprzetworzona żywność powoduje:

„…Przewlekłe choroby metaboliczne, które mogą wpływać na wiele osób o „normalnej" masie ciała. Co więcej, otyłość sarkopeniczna może źle zaklasyfikować wielu starszych pacjentów z COVID-19 do grupy osób posiadających prawidłowe BMI przy przyjęciu do szpitala… Nie ma czegoś takiego jak zdrowa waga, tylko zdrowa osoba.

W komentarzu Nature stwierdzono, że „pacjenci z cukrzycą typu 2 i zespołem metabolicznym mają 10-krotnie większe ryzyko zgonu w przypadku infekcji COVID-19”. Wzywa się do obowiązkowej kontroli glikemii i metabolizmu u pacjentów z cukrzycą typu 2 w celu poprawy wyników”.

Od czasu stwierdzenia Malhotry na początku 2020 r. opublikowano wiele badań, które wykazały, że choroby współistniejące, takie jak otyłość i cukrzyca typu 2 zwiększają ryzyko ciężkiego COVID-19 i gorszych wyników leczenia. To sugeruje naukowcom, że zespół metaboliczny i jego konsekwencje mogą być „lepszym wskaźnikiem prognostycznym” dla leczenia niż poszczególne elementy zespołu.

Dieta jest kluczowym czynnikiem zapewniającym zdrowie i długie życie

Jak wykazały dane z dziesięcioleci, spożywana żywność jest kluczowym czynnikiem i wskaźnikiem prognostycznym ogólnego stanu zdrowia oraz oczekiwanej długości życia. Niewątpliwie na całym świecie panuje poważna epidemia zdrowotna i to nie jest COVID-19. Nie ma szybkich i łatwych sposobów pozwalających rozwiązać problem epidemii otyłości, a większość z nich jest związana z dietą. Konsekwencje tego stanu zdrowia są dalekosiężne i mogą się przyczyniać do przedwczesnego zgonu.

Należy pamiętać, że spożywana żywność jest podstawą dobrego stanu zdrowia. Dlatego spożywanie diety złożonej z wysokoprzetworzonej żywności to recepta na katastrofę. Jeśli masz dostęp do pełnowartościowej i ekologicznej żywności, poświęć trochę czasu, aby nauczyć się gotować od podstaw i maksymalnie wykorzystać świeże składniki.

Przy odrobinie poświęcenia i planowania można również uprawiać własne produkty w domu, nawet na małych przestrzeniach, w tym w pomieszczeniach. Spożywanie diety składającej się w co najmniej 90% z prawdziwej żywności i maksymalnie w 10% z żywności przetworzonej jest osiągalne i może mieć znaczący wpływ na kontrolę wagi i ogólny stan zdrowia.