Nawet krótkoterminowe stosowanie sterydów może być niebezpieczne

Według dr. Mercoli

Pierwsze wzmianki o stosowaniu sterydów sięgają roku 1930, kiedy do przeciwdziałania niewydolności nadnerczy u ludzi użyto wyciągu ze zwierzęcej tkanki kory nadnerczy. Po ponad 10 latach testów i badań pierwszy pacjent z reumatoidalnym zapaleniem stawów był leczony sterydami.

Biorąc pod uwagę imponujące wyniki, nie minęło dużo czasu, zanim lek zaczął być przepisywany innym pacjentom z zapaleniem stawów. W 1950 roku zastosowano pierwsze preparaty doustne i dostawowe. W latach 60. lekarze zdali sobie sprawę z wielu działań niepożądanych i znaczenia prawidłowego odstawienia sterydów.

Naukowcy wciąż odkrywają efekty dodania zewnętrznego źródła sterydów do złożonej mieszanki hormonalnej organizmu. Do trzech najczęstszych skutków ubocznych sterydów, nawet przy krótkotrwałym stosowaniu, należą: osteoporoza (zmniejszona gęstość kości), zaćma i zwiększone ryzyko cukrzycy. Badania pokazują, że działania niepożądane krótkoterminowego stosowania sterydów są większe niż wcześniej sądzono.

Sepsa, złamania kości i zakrzepica to najczęstsze działania niepożądane krótkotrwałego stosowania sterydów

Prawie 1 milion osób cierpi na nieswoiste zapalenie jelit (IBD), a około 60% z nich stosuje sterydy. IBD jest tylko jedną z wielu chorób, w leczeniu których powszechnie przepisuje się sterydy.

Miliony recept na sterydy są wydawane każdego roku, ponieważ większość lekarzy uważa, że skutki uboczne po tygodniu przyjmowania tych leków są stosunkowo niegroźne. Jednak ostatnie badania z University of Michigan pokazują, że zaledwie jeden tydzień przyjmowania sterydów może mieć poważne konsekwencje.

Naukowcy przeanalizowali dane z lat 2012-2014 pochodzące od ponad 1,5 miliona osób w wieku od 18 do 64 lat, które były objęte ogólnokrajowym ubezpieczeniem zdrowotnym. Podczas trzyletniego okresu badania co piąty pacjent zgłaszał, że stosował sterydy krótkoterminowo.

Pacjenci, którzy przez krótki okres stosowali sterydy mieli większe ryzyko złamania kości, zakrzepicy lub zagrażającej życiu posocznicy. To zwiększone ryzyko utrzymywało się do 90 dni po zaprzestaniu stosowania sterydów.

Naukowcy wykluczyli z analizy każdą osobę, której przepisano sterydy w ciągu ostatniego roku, osoby przyjmujące sterydy doustne lub w zastrzykach, osoby z chorobami nowotworowymi lub po przeszczepie. Wyniki skłoniły naukowców do zwiększenia świadomości lekarzy i pacjentów na temat potencjalnych zagrożeń stosowania sterydów. Główny autor badania, dr Akbar Waljee powiedział:

„Chociaż lekarze koncentrują się na długoterminowych konsekwencjach stosowania sterydów, nie myślą o potencjalnym ryzyku związanym z ich krótkotrwałym stosowaniem. Widzimy wyraźny sygnał o występowaniu wyższego ryzyka tych trzech poważnych zdarzeń w ciągu 30 dni od zrealizowania recepty. Musimy zrozumieć, że sterydy niosą ze sobą realne ryzyko i że są używane częściej, niż naprawdę potrzeba. Jest to ważne ze względu na to, jak często stosuje się te leki”.

Niemal połowa osób, które stosowały sterydy, przyjmowała dawki zgodne z informacją na opakowaniu, przeznaczone do codziennego użytku. Te „dawki” mają na celu dostarczanie najwyższej dawki pierwszego dnia i stopniowe zmniejszanie dawki w ciągu kolejnych pięciu dni.

Bardziej znaczące są zagrożenia związane z długoterminowym stosowaniem sterydów

Zagrożenia związane z długotrwałym stosowaniem sterydów zostały dobrze udokumentowane. Niestety, czasami lekarze i pacjenci uważają, że sterydy są jedyną dostępną opcją zmniejszenia bolesnych i nieprzyjemnych objawów różnych chorób. Jednak długoterminowe działania niepożądane leku mogą przewyższać korzyści z leczenia, w zależności od rodzaju choroby.

Spośród osób, którym przepisano sterydy w wyżej opisanym badaniu, prawie połowa badanych otrzymała lek z powodu jednej z sześciu następujących diagnoz związanych z bólem pleców, alergiami lub infekcjami dróg oddechowych. Sterydy są również powszechnie przepisywane w leczeniu innych chorób, w tym zapalenia stawów, tocznia, zapalenia naczyń, zapalenia mięśni i dny moczanowej.

Wspólnym czynnikiem leżącym u podstaw większości chorób, w których przepisywane są sterydy, jest proces zapalny. Niezależnie od tego, czy jest to choroba czy uraz, intencją stosowania kortykosteroidów jest pomoc organizmowi w radzeniu sobie ze stanem zapalnym i łagodzeniu objawów tego stanu.

Jednak sterydy nie są jedyną opcją i mogą nie być najlepszą opcją złagodzenia stanu zapalnego. Ponieważ przyjmowanie hormonów (steroidów) zmienia delikatną równowagę naturalnych hormonów w organizmie, może spowodować długą listę odwracalnych lub nieodwracalnych zmian. Działania niepożądane stosowania sterydów mogą obejmować:

Odstawienie sterydów

Jeśli zdecydujesz się na stosowanie sterydów, pamiętaj, że nagłe odstawienie tego leku może wywołać działania niepożądane, które mogą nawet zagrażać życiu, w zależności od tego, jak długo lek był przyjmowany. Kortykosteroidy symulują uwalnianie przez nadnercza naturalnego hormonu – kortyzolu.

Podanie kortykosteroidów, których organizm nie produkuje, może zatrzymać produkcję własnych hormonów. Zmiany w równowadze naturalnego wydzielania hormonów mogą być wynikiem przyjmowania dawek większych niż wynosi naturalna produkcja. W przypadku zmniejszenia dawki lub odstawienia sterydów, mogą wystąpić objawy odstawienia.

Objawom tym można zaradzić dzięki ustrukturyzowanemu i skoordynowanemu programowi odstawienia sterydów, który ma na celu pomóc zmniejszyć objawy odstawienia. Nasilenie objawów będzie zależało od czasu przyjmowania sterydów, stosowanej dawki i schematu leczenia. Nagłe i całkowite odstawienie sterydów wywoła cięższe objawy i może zagrażać życiu. Objawy te mogą obejmować:

Zatrucie sterydami może być niezamierzone

55 Centrów Kontroli Zatruć w Stanach Zjednoczonych odebrało w 2014 r. prawie 2,2 miliona telefonów w sprawie przypadkowego narażenia na trucizny, z czego nieproporcjonalna liczba dotyczyła dzieci poniżej 6. roku życia. Centra Kontroli Zatruć odbierają około jeden telefon na minutę każdego dnia dotyczący dzieci, które przypadkowo zażywają leki, a 60 000 dzieci wymagało w 2014 r. pomocy w nagłych wypadkach z powodu przypadkowego zatrucia lekami.

Obecnie lekarze wypisują trzykrotnie więcej recept, a ludzie wydają pięć razy więcej pieniędzy na leki dostępne bez recepty niż w 1980 roku. Największe ryzyko dotyczy małych dzieci, które często połykają leki przypadkowo upuszczone na podłogę lub przechowywane w łatwo dostępnych miejscach.

Przegląd danych z oddziałów ratunkowych pokazuje, że w połowie przypadków dzieci znajdują leki należące do ich dziadków, a w 38% przypadków leki należące do ich rodziców. Do wystąpienia poważnego zatrucia u dziecka wystarczy jedna tabletka, co może spowodować trwałe lub zagrażające życiu szkody. Dawkowanie sterydów zależy od wieku i wagi, więc dawka kortykosteroidu dla osób dorosłych poważnie wpłynie na wydzielanie kortyzolu przez nadnercza w organizmie dziecka.

Jeśli podejrzewasz, że Twoje dziecko przypadkowo wzięło choćby jedną tabletkę zawierającą sterydy, zadzwoń do swojego lekarza lub Centrum Kontroli Zatruć (w USA pod numerem (800) 222-1222). Jeśli Twoje dziecko ma objawy nagłego zatrucia lub upadło, zadzwoń pod numer alarmowy 112 (w USA jest to numer 911). Oznaki i objawy, które mogą wskazywać, że Twoje dziecko przypadkowo zażyło leki, obejmują mniejszą liczbę tabletek w butelce lub opakowaniu dozującym niż oczekiwałeś, drgawki, pobudzenie, trudności w oddychaniu, nudności/wymioty lub niskie tętno u dziecka.

Koszt życia sportowca

Sportowcy historycznie stosowali sterydy anaboliczne w celu poprawy siły i wydajności mięśni. Kortykosteroidy są tworzone w laboratorium w celu naśladowania kortyzolu wydzielanego z nadnerczy i zmniejszania stanu zapalnego, natomiast sterydy anaboliczne to wytworzone przez człowieka wersje testosteronu. Chociaż oba rodzaje leków są określane terminem sterydy, są to dwa wyraźnie różne typy i nie można ich używać zamiennie.

Nowe związki stosowane do naśladowania sterydów anabolicznych to selektywne modulatory receptora androgenowego (SARM), które podobno mają mniej właściwości androgennych i powodują mniej negatywnych skutków ubocznych. Jednak SARM zawierają androgeny, o takim samym działaniu jak sterydy anaboliczne, ale bardziej selektywnym działaniu.

Działania niepożądane używania sterydów anabolicznych, które są zabronione w sportach wyczynowych, są poważne. Należą do nich choroby serca, wątroby i nerek, wypadanie włosów, trądzik i wysokie ciśnienie krwi. Długotrwałe stosowanie sterydów anabolicznych może również powodować wzrost tkanki piersi u mężczyzn (ginekomastia), kurczenie się jąder i brak plemników, bezpłodność i narastające problemy z gniewem, zwane również „szałem sterydowym” lub „agresją sterydową”.

Sterydy anaboliczne powodują nieprawidłowy wzrost tkanki mięśniowej, ale także długotrwałe skutki uboczne, które mogą ostatecznie prowadzić do przedwczesnej śmierci. Istnieją znacznie bezpieczniejsze opcje, które pomagają zwiększyć masę mięśniową.