Zioła poprawiające pracę mózgu

Według dr. Mercoli

Dodawanie ziół do diety, takich jak pietruszka oraz tymianek może pomóc poprawić pracę mózgu, dzięki działaniu apigeniny. Apigenina jest flawonoidem występującym w wielu ziołach, w tym w pietruszce, tymianku i rumianku oraz w niektórych innych roślinach, takich jak seler i inne warzywa.

Kiedy naukowcy zaaplikowali apigeninę ludzkim komórkom macierzystym na płytce Petriego, wydarzyło się coś niezwykłego – 25 dni później komórki macierzyste zamieniły się w neurony (efekt, który nie wystąpił bez apigeniny).

Ponadto synapsy lub połączenia między neuronami były „silne i bardziej wyrafinowane”, co ma kluczowe znaczenie dla konsolidacji pamięci, uczenia się i ogólnego funkcjonowania mózgu.

Naukowcy zauważyli, że apigenina wiąże się z receptorami estrogenowymi, które wpływają na rozwój, dojrzewanie, funkcje i plastyczność układu nerwowego. Według artykułu opublikowanego w czasopiśmie Advances in Regenerative Biology:

„…Wystarczy dodać związek roślinny zwany apigeniną do ludzkich pluripotencjalnych komórek macierzystych, aby po kilku dniach stały się one neuronami. Zaobserwowaliśmy również, że neurony mogą tworzyć między sobą bardziej wyrafinowane połączenia po zastosowaniu tego naturalnego związku.

Ta obserwacja sugeruje, że flawonoidy pochodzące z roślin mogą być wykorzystywane jako narzędzie do produkcji neuronów in vitro.

Co więcej, ponieważ flawonoidy są obecne w dużych ilościach w niektórych produktach spożywczych, możemy spekulować, że dieta bogata we flawonoidy może wpływać na tworzenie neuronów i sposób, w jaki komunikują się one w mózgu”.

W jaki sposób apigenina pomaga w rozwoju nowych komórek mózgowych?

Fakt, że apigenina powoduje zmianę komórek macierzystych w neurony jest dość niezwykły. Wiadomo, że na neurogenezę, czyli zdolność mózgu do adaptacji i wzrostu nowych komórek mózgowych, mają wpływ czynniki związane ze stylem życia, w tym aktywność fizyczna i dieta.

Apigenina może być jednym z czynników promujących neurogenezę, co może wyjaśniać, dlaczego żywność bogata we flawonoidy jest korzystna dla zdrowia mózgu. Według Uniwersytetu Stanforda, antyoksydanty, takie jak flawonoidy, promują neurogenezę nie tylko na szalce Petriego, ale także w mózgach gryzoni.

Wykazano, że flawonoidy zwiększają neurogenezę w hipokampie zestresowanych szczurów, prawdopodobnie poprzez zwiększenie przepływu krwi do mózgu i/lub zwiększenie poziomu neurotroficznego czynnika pochodzenia mózgowego (BDNF). BDNF jest niezwykłym środkiem odmładzającym pod kilkoma względami.

BDNF nie tylko zachowuje istniejące komórki mózgowe w mózgu, ale także aktywuje komórki macierzyste mózgu do przekształcenia się w nowe neurony i skutecznie powiększa mózg.

Apigenina ma również potencjał przeciwnowotworowy

Zdrowie mózgu nie jest jedynym powodem, aby włączyć do diety więcej pokarmów bogatych w apigeninę; wydaje się, że ten związek ma również silne działanie przeciwnowotworowe. Kiedy myszy, którym wszczepiono komórki szczególnie śmiertelnego, szybko rozwijającego się ludzkiego raka piersi, były leczone apigeniną, zaobserwowano zahamowanie wzrosty nowotworu, a nawet regresję guzów.

Ponadto zaobserwowano skurczenie naczyń krwionośnych odżywiających guzy i ograniczenie przepływu składników odżywczych do komórek nowotworowych, co pozbawiło je składników odżywczych potrzebnych do rozprzestrzeniania się. W 2013 roku ponownie wykazano, że apigenina blokuje zdolność komórek raka piersi do hamowania własnej śmierci.

Co ciekawe, stwierdzono również, że związek ten wiąże się ze 160 białkami w ludzkim ciele, co sugeruje, że ma dalekosiężne skutki zdrowotne (w przeciwieństwie do leków farmaceutycznych, które zazwyczaj mają tylko jeden konkretny cel). Naukowcy wyjaśnili:

„…W przeciwieństwie do małocząsteczkowych o specyficznym celu, fitozwiązki wpływają na dużą liczbę celów komórkowych z różnym powinowactwem, co łącznie przynosi wiele korzyści zdrowotnych.”

Stwierdzono, że apigenina zwiększa skuteczność paklitakselu – leku stosowanego w leczeniu raka piersi. Według International Journal of Oncology:

„Wykazano, że apigenina ma niezwykłe właściwości przeciwzapalne, przeciwutleniające i przeciwnowotworowe. W ciągu ostatnich kilku lat poczyniono znaczne postępy w badaniu biologicznych skutków apigeniny na poziomie komórkowym i molekularnym”.

Można zwiększyć spożycie apigeniny, jedząc seler, pietruszkę i inne warzywa

Najbogatszymi źródłami apigeniny są seler i pietruszka, ale można ją również znaleźć w wielu innych roślinach. Niektóre z nich wymieniono poniżej:

Apigenina może być jednym z powodów wyjaśniających, dlaczego picie herbaty rumiankowej zmniejsza ryzyko raka tarczycy nawet o 80%.

Ekspozycja człowieka na apigeninę następuje głównie poprzez spożywanie owoców i warzyw zawierających ten związek, chociaż naukowcy nie są pewni, jaka ilość jest wchłaniana do krwiobiegu.

W niektórych badaniach naukowych stosowano zastrzyk apigeniny, ale dzięki zdrowej diecie również można uzyskać biologicznie znaczące ilości. W badania z 2011 r. zauważono:

„…Wydaje się, że utrzymanie minimalnego poziomu apigeniny we krwi jest ważne, aby opóźnić wystąpienie raka piersi…

Dobrym pomysłem jest codzienne spożywanie odrobiny pietruszki, aby uzyskać minimalną ilość apigeniny. Jednak ten związek można również znaleźć w suplementach…”

Kurkuma: przyprawa o działaniu wzmacniającym mózg i zwalczającym nowotwory

Świat roślin obfituje w składniki, które mogą wspierać zdrowie. Innym produktem spożywczym, o którym warto wspomnieć, jest kurkuma, której aktywny składnik – kurkumina – jest promuje zarówno zdrowie mózgu, jak i wykazuje właściwości przeciwnowotworowe, podobnie jak apigenina.

Kurkumina ma silne właściwości przeciwnowotworowe, a ponadto jest zdolna do przekraczania bariery krew-mózg, co jest jednym z powodów, dla których jest obiecującym środkiem neuroprotekcyjnym w szerokim zakresie zaburzeń neurologicznych.

Naukowcy badali kurkuminę pod kątem jej potencjalnej roli w leczeniu choroby Parkinsona, choroby Alzheimera i udaru mózgu. Ponadto może ona również promować zdrowie mózgu dzięki silnym właściwościom przeciwutleniającym i przeciwzapalnym.

Jednym ze sposobów jej działania, podobnym do działania witaminy D, jest regulowanie dużej liczby genów. Jednak w przeciwieństwie do witaminy D, która wpływa na tysiące genów, kurkumina ma wpływ na około 700 genów.

Innym bioaktywnym związkiem w kurkumie jest turmeron, który w pewnych stężeniach zwiększa wzrost nerwowych komórek macierzystych w mózgu nawet o 80%. Nerwowe komórki macierzyste różnicują się w neurony i odgrywają ważną rolę w samonaprawie mózgu.

Odkrycia sugerują, że turmeron może pomóc w przywróceniu funkcji mózgu w chorobach neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Alzheimera i udar mózgu – pod warunkiem, że efekt ten dotyczy również ludzi.

Ponadto wcześniejsze badania wykazały, że kurkumina może pomóc w hamowaniu gromadzenia się destrukcyjnych blaszek beta-amyloidu w mózgu pacjentów z chorobą Alzheimera, a także w rozbijaniu już istniejących blaszek amyloidowych.

Ashwagandha dla zdrowia mózgu

Innym mniej znanym ziołem (przynajmniej w USA) jest ashwagandha – małe, wiecznie zielone, wieloletnie zioło, które od tysięcy lat jest częścią indyjskiej ajurwedyjskiej medycyny tradycyjnej.

Chociaż jest uważana za zioło redukujące stres oraz poprawiające energię i witalność, badania na myszach przeprowadzone przez naukowców z Narodowego Centrum Badań Mózgu (NBRC) wykazało, że ekstrakt z ashwagandhy może odwrócić utratę pamięci i poprawić zdolności poznawcze u osób z chorobą Alzheimera.

Początkowo myszy z chorobą Alzheimera nie były w stanie nauczyć się ani zachować tego, czego się nauczyły, ale po 20 dniach otrzymywania ashwagandhy sytuacja uległa znacznej poprawie. Po 30 dniach zachowanie myszy wróciło do normy. Naukowcy zaobserwowali zmniejszenie liczby płytek amyloidowych (płytki amyloidowe wraz ze splątkami neurofibrylarnymi przyczyniają się do degradacji nerwów w mózgu) i poprawę zdolności poznawczych.

Naukowcy odkryli, że zioło nie wpływa bezpośrednio na mózg, tylko działa poprzez zwiększenie ilości białka w wątrobie, które dostaje się do krwiobiegu i pomaga usunąć amyloid z mózgu. Naukowcy doszli do następującego wniosku: „Niezwykły efekt terapeutyczny W. somnifera [ashwagandhy]... odwraca deficyty behawioralne i patologię obserwowaną w modelach choroby Alzheimera”.

Żeń-szeń i zielona herbata: dwa kolejne związki wzmacniające funkcje mózgu

Żeń-szeń amerykański to kolejne zioło, które wiąże się z poprawą sprawności umysłowej. Stwierdzono, że żeń-szeń amerykański poprawia pamięć roboczą i nastrój zarówno u młodych osób, jak i osób dorosłych w średnim wieku. Inne badanie ujawniło „silne wzmocnienie pamięci roboczej po podaniu żeń-szenia amerykańskiego”. Zielona herbata również okazuje się być obiecującym środkiem chroniącym zdrowie mózgu.

W badaniu przedstawionym na International Conference on Alzheimer's and Parkinson's Diseases w 2015 r. osoby, które piły zieloną herbatę od jednego do sześciu dni w tygodniu, miały mniejszy spadek sprawności umysłowej niż osoby nie pijące tego napoju. Zielona herbata nie jest w rzeczywistości ziołem, ponieważ (podobnie jak inne herbaty: czarna, oolong i biała) powstaje z wiecznie zielonej rośliny Camellia sinensis.

Jakie inne produkty są najlepsze dla zdrowia mózgu?

Jeśli chcesz wzmocnić swój umysł, jedną z najlepszych rzeczy, którą możesz zrobić, jest stosowanie pełnowartościowej i naturalnej diety. W zdrowej żywności znajdują się witaminy, minerały, przeciwutleniacze i niezliczone inne fitozwiązki, które odżywiają komórki mózgowe (a nawet promują powstawanie nowych).

Zastanów się nad tym: osoby, które codziennie jedzą dużo warzyw i owoców (około 1,6 filiżanki lub 400 gramów) osiągają lepsze wyniki w testach poznawczych, podczas gdy osoby, które spożywają dużo cukru, są 1,5 raza bardziej podatne na łagodne zaburzenia poznawcze.

Seler może być szczególnie korzystny, ponieważ oprócz apigeniny zawiera również duże ilości luteoliny – związku roślinnego mogącego łagodzić stany zapalne w mózgu, które są główną przyczyną neurodegeneracji. Luteolina została również powiązana z niższymi wskaźnikami utraty pamięci związanej z wiekiem u myszy. Starsze myszy karmione dietą z dodatkiem luteoliny osiągały lepsze wyniki w zadaniach związanych z uczeniem się i pamięcią. Oprócz selera, dobrym źródłem luteoliny są papryka i marchew.

Kwasy tłuszczowe omega-3 znajdujące się w dzikim łososiu alaskańskim również są ważne dla zdrowia, ponieważ pomagają zwalczać stany zapalne w całym ciele, w tym w mózgu, i stanowią ochronę dla komórek mózgowych.

Na przykład, badanie opublikowane w czasopiśmie Neurology wykazało, że „starsze kobiety z najwyższym poziomem kwasów tłuszczowych omega-3… miały mniejszy stopień atrofii mózgu w miarę starzenia się niż osoby z najniższymi poziomami tych tłuszczy, co może oznaczać, że utrzymają lepsze funkcjonowanie mózgu przez dodatkowy rok lub dwa”.

W oddzielnych badaniach wykazano, że gdy chłopcom podawano suplement zawierający kwasy tłuszczowe omega-3, nastąpił u nich znaczny wzrost aktywacji grzbietowo-bocznej części kory przedczołowej mózgu. Jest to obszar mózgu związany z pamięcią roboczą. Zauważono również zmiany w innych częściach mózgu, w tym w korze potylicznej (ośrodku przetwarzania wzrokowego) i korze móżdżku (która odgrywa istotną rolę w kontroli motorycznej).

Można uzyskać dawki terapeutyczne kwasów tłuszczowych omega-3 przyjmując odpowiedni suplement, taki jak olej z kryla. Jeśli szukasz źródeł dietetycznych, najwięcej omega-3 zawierają ryby, takie jak dziki łosoś alaskański, sardynki i sardele. Pamiętaj, że mózg nie musi kurczyć się i zawodzić wraz z wiekiem. W rzeczywistości można wesprzeć strukturę i funkcje mózgu dokonując mądrych wyborów stylu życia, w tym wzbogacając swoją dietę ziołami, warzywami i zdrowymi tłuszczami.