Według dr. Mercoli
Naukowcy ostrzegają, że zanieczyszczenia powietrza zwane „drobnymi cząstkami stałymi” – mikroskopijnie małe cząsteczki pochodzące z ognia, dymu papierosowego, spalania paliw kopalnych i pojazdów – zwiększają ryzyko poważnych dolegliwości fizycznych, w szczególności chorób układu krążenia.
Profesor Robert Brook - specjalista chorób sercowo-naczyniowych i chorób wewnętrznych w Frankel Cardiovascular Center Uniwersytetu Michigan, twierdzi, że ponad 88 000 osób umiera co roku w Stanach Zjednoczonych w wyniku chorób powodowanych przez ten rodzaj zanieczyszczenia powietrza – i to pomimo poprawy jakości powietrza w ciągu ostatnich kilku dekad.
Na szczęście, w niedawno opublikowanym badaniu stwierdzono, że nawet niedrogie przenośne oczyszczacze powietrza przeznaczone do użytku domowego są wystarczająco skuteczne, aby znacznie zmniejszyć ilość małych cząsteczek zanieczyszczających powietrze, a także potencjalne szkody, jakie mogą one powodować w układzie sercowo-naczyniowym.
Badanie opublikowane w JAMA Internal Medicine wykazało, że stosowanie niedrogich, przenośnych oczyszczaczy powietrza w domach seniorów znacznie obniżyło poziom drobnego pyłu w powietrzu oraz ciśnienie krwi.
Według badania, „zanieczyszczenie powietrza drobnymi cząstkami stałymi (mniejszymi niż 2,5 μm) (PM2,5) jest głównym globalnym czynnikiem ryzyka zachorowalności i śmiertelności z przyczyn sercowo-naczyniowych”. Symbol μm oznacza mikrometr. W celu nabrania perspektywy: 3 do 8 μm to przybliżona szerokość nitki pajęczyny. Według News Medical:
„Wyniki pokazują, że prosta interwencja polegająca na użyciu niedrogich jednostek filtrujących powietrze w pomieszczeniach może pomóc w ochronie zdrowia ludzi przed niekorzystnymi skutkami zanieczyszczenia powietrza”.
Zanieczyszczenie powietrza w pomieszczeniach - zaskakująca przyczyna zwiększonego ryzyka sercowo-naczyniowego
Obywatele USA spędzają średnio około 90% czasu w pomieszczeniach. Mając to na uwadze, zamiast badać teorię zanieczyszczenia powietrza powodowanego przez fabryki lub w pobliżu ruchliwych autostrad, naukowcy skupili się na pokojach dziennych i sypialniach 40 uczestników badania.
Randomizowane, podwójnie zaślepione badanie, trwające od października 2014 do listopada 2016, było prowadzone przez Masako Morishita oraz jego współpracowników z Michigan State University i University of Michigan. Zaobserwowano, że 95% grupy starszych uczestników badania stanowili Afroamerykanie i żaden z nich nie palił tytoniu. Ponadto:
„Każdy uczestnik badania doświadczył trzech różnych trzydniowych scenariuszy: pozorowanej filtracji powietrza (system filtracji powietrza bez filtra), niskowydajnego systemu oczyszczania powietrza i wysokowydajnego systemu oczyszczania powietrza.
W okresie badania uczestnicy zajmowali się normalnymi sprawami, mogli otwierać okna i wychodzić na zewnątrz tak często, jak chcieli. Każdego dnia mierzono ciśnienie krwi, a uczestnicy nosili osobiste monitory powietrza, aby określić ich indywidualną ekspozycję na zanieczyszczenie powietrza”
Przez okres trzech dni naukowcy zwracali szczególną uwagę na narażenie uczestników badania na działanie drobnych cząstek stałych i ciśnienie krwi, monitorując je codziennie w celu ustalenia, czy oba typy filtrów powietrza mają podobny potencjał kardioprotekcyjny.
Warto zwrócić uwagę na dwa szczegóły związane z badaniem: prawidłowe skurczowe ciśnienie krwi jest uważane za mniejsze niż 120 mm Hg (mm Hg oznacza wysokość słupa rtęci w milimetrach; dokładniejszy opis interpretacji wyniku można znaleźć na MedicineNet). Według News Medical, nawet niskowydajny oczyszczacz powietrza przynosi wymierne korzyści:
„Ekspozycja na drobne cząstki stałe została zmniejszona o 40%, a skurczowe ciśnienie krwi spadło średnio o 3,4 mm Hg (prawidłowe skurczowe ciśnienie krwi uważa się za mniejsze niż 120 mm Hg; wysokie ciśnienie zaczyna się od 130 mm Hg, a nadciśnienie I stopnia od 140)".
W jaki sposób oczyszczacze powietrza poprawiają zdrowie?
Brook zauważył, że korzyści dla osób otyłych, u których nastąpił spadek skurczowego ciśnienia krwi o 6 do 10 mm Hg, były jeszcze większe. Naukowcy doszli do wniosku, że najprostszy oczyszczacz wystarczy, aby poprawić stan zdrowia – co oznacza, że nie trzeba wydawać dużych pieniędzy na zaawansowany oczyszczacz powietrza.
Oczywiście urządzenia o wysokiej wydajności w większym stopniu zmniejszyły indywidualną ekspozycję na zanieczyszczenie powietrza, ale obniżenie ciśnienia krwi było takie samo, niezależnie od tego czy używano drogiego czy tańszego oczyszczacza, który można kupić za jedyne 70 USD.
Chociaż polecam zakup oczyszczacza powietrza jako korzystną strategię poprawy zdrowia, naukowcy twierdzą, że jest za wcześnie, aby zalecać wszystkim ludziom stosowanie oczyszczacza powietrza w pomieszczeniach. Potrzebne są dalsze badania, ale oczyszczając powietrze w domu niewiele można stracić, a wiele zyskać.
Zespół naukowców planuje przyjrzeć się innym, bardziej „różnorodnym” populacjom, aby ustalić, czy zmniejszenie narażenia na drobne cząstki stałe może prowadzić do zmniejszenia liczby zawałów serca i innych negatywnych konsekwencji związanych ze zbyt wysokim ciśnieniem krwi. Ponadto badania powinny obejmować wyniki długoterminowe, aby sprawdzić, czy poziom ciśnienia krwi się utrzymuje oraz czy spada ryzyko zdarzeń sercowo-naczyniowych.
Środowiska medyczne wspierają takie przepisy, jak ustawodawstwo dotyczące czystego powietrza, w celu poprawy zdrowia i dobrego samopoczucia. Według Brooka, obecne obliczenia epidemiologiczne przewidują zmniejszenie liczby incydentów sercowo-naczyniowych o około 16%, jeśli długoterminowa redukcja ciśnienia skurczowego utrzyma się na poziomie 3,2 mm Hg.
Wyniki chińskiego badania dotyczącego oczyszczaczy powietrza
Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że 9 na 10 osób codziennie oddycha zanieczyszczonym powietrzem. Według Forbes, w trzecim kwartale 2018 r., Szanghaj, gdzie poziom zanieczyszczenia powietrza zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz utrzymuje się na poziomie 103 µg/m3, zajmuje siódme miejsce na globalnej liście miejsc o największym zanieczyszczeniu powietrza:
„Wydaje się, że po prostu akceptujemy to jako część życia… Około 7 milionów ludzi umiera co roku z powodu ekspozycji na drobne cząsteczki w zanieczyszczonym powietrzu, które wnikają głęboko do płuc i układu sercowo-naczyniowego, powodując choroby takie jak udar mózgu, choroby serca, rak płuc, przewlekła obturacyjna choroba płuc i infekcje dróg oddechowych, w tym zapalenie płuc…
Wysoki poziom zanieczyszczeń może mieć niszczący wpływ zarówno na samopoczucie fizyczne, jak i psychiczne, prowadząc do otyłości, bezsenności i depresji”.
W badaniu przeprowadzonym w 2015 roku w Szanghaju, naukowcy usuwali drobnocząsteczkowe zanieczyszczenia z powietrza w pomieszczeniu przez okres dwóch dni, co skutkowało poprawą zdrowia naczyniowo-oddechowego uczestników badania. W badaniu zastosowano oczyszczacze powietrza, które przez 48 godzin usuwały z powietrza cząsteczki o średnicy mniejszej niż 2,5 µm, co ograniczyło poziom zanieczyszczenia o 57%.
W badaniu opublikowanym w Journal of the American College of Cardiology udział wzięło 35 zdrowych i niepalących studentów mieszkających w akademikach. Połowa stosowała oczyszczacz powietrza umieszczony na środku pokoju, który działał przez cały okres 48 godzin, natomiast druga grupa używała urządzenia bez filtra. Wszyscy uczestnicy przebywali w pomieszczeniach z zamkniętymi drzwiami i oknami.
Według współpracowników nadzorujących badanie, osoby stosujące oczyszczacze powietrza mieli znacznie obniżone ciśnienie krwi, biomarkery stanu zapalnego i lepszą czynność płuc.
Naukowcy twierdzą, że było to pierwsze badanie, w którym oceniano, jak krótkoterminowe oczyszczanie powietrza może wpłynąć zarówno na zdrowie kliniczne, jak i fizjologiczne, zwłaszcza w odniesieniu do funkcji serca i układu oddechowego ludzi żyjących na obszarach o dużym zanieczyszczeniu powietrza.
Po dwutygodniowym okresie washoutu, grupy zamieniły się urządzeniami. Podobnie jak wcześniej pobrano krew od uczestników, w celu określenia poziomu 14 biomarkerów, w tym koagulacji, stanu zapalnego i zwężenia naczyń krwionośnych.
Według MedPage Today: „Poziom wszystkich biomarkerów zmniejszył się w odpowiedzi na interwencję polegającą na oczyszczeniu powietrza”. Jednak najbardziej istotne były trzy biomarkery stanu zapalnego i jeden biomarker koagulacji. Ponadto zarówno skurczowe, jak i rozkurczowe ciśnienie krwi spadło.
Ostrzeżenia dotyczące oczyszczania powietrza i dalsze obserwacje
Warto zauważyć, że autorzy badania z 2015 roku uważają, że w przypadku wydłużenia okresu badania efekty byłyby jeszcze lepsze. Według Renjie Chena, który kierował badaniem, można oczekiwać większych korzyści zdrowotnych w przypadku długotrwałego oczyszczania powietrza oraz w bardziej wrażliwych populacjach, takich jak pacjenci z chorobami układu krążenia.
Już wcześniej przeprowadzono badania nad wpływem zanieczyszczenia powietrza na układ sercowo-naczyniowy i metaboliczny oraz poziomem poprawy po zainstalowaniu filtrów powietrza.
Jednak Brook twierdzi, że ich badanie ujawniło coś, co należy wziąć pod uwagę: zostało przeprowadzone w znacznie czystszym środowisku, w którym już obowiązywały normy jakości powietrza dla drobnych cząstek stałych, ale nadal istniał potencjał do zmniejszenia ekspozycji. Dokładniej:
„W czasie badania poziomy drobnych cząstek stałych w Detroit wynosiły średnio 9 mikrogramów na metr sześcienny, co jest zgodne z krajowymi standardami jakości powietrza atmosferycznego. To potwierdza, że dalsza poprawa jakości powietrza może jeszcze bardziej chronić zdrowie publiczne”.
Jednak w przeciwieństwie do badania opublikowanego w JAMA, poprzednie badania nie skupiały się na populacjach osób starszych i o niskich dochodach. Celem naukowców było przyjrzenie się wpływowi profilaktycznych strategii zdrowotnych na osoby starsze i o niskich dochodach, które prawdopodobnie zmagają się z innymi problemami zdrowotnymi i/lub zażywają różne leki.
Jednak dr Darryl Zeldin, dyrektor naukowy w National Institute of Environmental Health Sciences (NIEHS), przedstawił kilka zastrzeżeń:
„Pacjentów, którzy pytają o zalety oczyszczaczy powietrza, należy poinformować, że są one skuteczne tylko w małych zamkniętych pomieszczeniach, takich jak sypialnia, i usuwają tylko drobne cząstki, takie jak dym papierosowy lub produkty spalania…
Oczyszczacze powietrza na ogół nie działają dobrze w przypadku większych cząstek, w tym powszechnych alergenów, takich jak cząstki roztoczy, pyłki i pleśń, ponieważ cząstki te szybko osadzają się na powierzchniach.
W domach osól palących oczyszczacze powietrza mogą służyć do usuwania cząsteczek dymu z dziecięcych sypialni. Można je również polecić do domów z wysokim poziomem alergenów kotów, psów lub myszy, które są stosunkowo małe i pozostają w powietrzu przez dłuższy czas”
Dodatkowe korzyści wynikające z czystego powietrza
Według badania opublikowanego w Lancet, zanieczyszczenie powietrza zostało zidentyfikowane jako wiodąca środowiskowa przyczyna śmierci i chorób – jest odpowiedzialne za więcej zgonów niż gruźlica, malaria i AIDS łącznie. Na tej podstawie nietrudno zorientować się, jak ważne jest dokładne przyjrzenie się, jak drobne cząstki stałe mogą wpływać na poziom ciśnienia krwi i podjęcie kroków w celu ograniczenia zanieczyszczenia powietrza.
Jak to zrobić? Należy również pamiętać, że różne zanieczyszczenia pogarszające jakość powietrza są powszechne zarówno na zewnątrz jak i w pomieszczeniach.
Do substancji zanieczyszczających powietrze w domu należą składniki produktów do pielęgnacji ciała, takich jak lakier do włosów, antyperspiranty; składniki materiałów budowlanych i uszczelniaczy poliuretanowych; dywanów syntetycznych; domowych środków chemicznych środków przeciw pchłom dla zwierząt domowych; środków przeciw chwastom; produktów do kuchni i łazienki.
O ile to możliwe, należy unikać stosowania produktów zawierających potencjalne szkodliwe substancje chemiczne. Czytaj etykiety, nie tylko na produktach takich jak przybory toaletowe i środki czyszczące, ale także na zabawkach i tekstyliach dla dzieci, zwracając szczególną uwagę na środki zmniejszające palność i inne toksyny, które mogą się w nich znajdować.
W zależności od wykonywanej pracy i miejsca zamieszkania, zarówno Ty, jak i Twoja rodzina, możecie być narażeni na toksyny pochodzące z obszarów przemysłowych. Na przykład, opary oleju napędowego gromadzą się w układzie nerwowym i mogą uszkadzać tkankę mózgową.
Z drugiej strony, niezależnie od tego, czy mieszkasz na obszarze, gdzie zanieczyszczenie powietrza jest wysokie czy niskie, możesz podjąć kroki, aby poprawić swoje zdrowie poprzez zastosowanie oczyszczacza powietrza do domu. Może to być sposobem na obniżenie ciśnienia krwi oraz zmniejszenie ryzyka kilku chorób, które się z tym wiążą.