Według dr. Mercoli
Co trzecia osoba prawdopodobnie ma poważne przeciążenie żelazem, co może być bardziej niebezpieczne dla zdrowia niż brak witaminy D.
Co gorsza, niewielu lekarzy w pełni zdaje sobie sprawę z niebezpieczeństwa nadmiaru żelaza, o czym mówi w wywiadzie Gerry Koenig, były prezes Iron Disorders Institute and the Hemochromatosis Foundation. Osobista historia Koeniga jest mocną ilustracją tego, co może się przydarzyć osobie z nadmiarem żelaza.
Zbliżając się do swoich 50. urodzin, bardzo schudł, ćwiczył i czuł się zdrowy. W wieku 55 lat był w dobrej formie, ale dużo pił. Jedno z badań wykazało podwyższony poziom enzymów wątrobowych.
„Lekarz zalecił mi przestać pić” – powiedział Koenig. „Przestałem pić. Ale znowu zachorowałem ... Okazało się, że mam anemię hemolityczną. Moje czerwone krwinki się rozpadały.
Nie wiedziałem, co to znaczy. Nigdy nie zbadano poziomu mojego żelaza... W końcu miałem epizod, po którym trafiłem do szpitala. Miałem encefalopatię, dość poważny stan ... Powiedzieli, że potrzebuję nowej wątroby.
Test na żelazo wykonałem dopiero w przeddzień przeszczepu wątroby w 2005 roku... Przez przypadek natknąłem się na artykuł w Scientific American. Opisywał coś, co nazywano hemochromatozą, o której nic nie wiedziałem. Zdecydowałem, że zrobię test.
Jak się okazuje, mam jeden gen dla jednego z wariantów hemochromatozy — C282Y. Z tego powodu postanowiłem bardziej się temu przyjrzeć i zacząłem badać poziom żelaza... Robię to od 11 lat”.
Czy masz zwiększone ryzyko przeciążenia żelazem?
Większość dorosłych mężczyzn i niemiesiączkujących kobiet ma zbyt wysoki poziom żelaza. Istnieje jednak zaburzenie genetyczne zwane hemochromatozą, które powoduje, że organizm gromadzi nadmierne poziomy żelaza, co jest szkodliwe dla organizmu.
Nieleczona hemochromatoza może uszkodzić narządy i przyczynić się do rozwoju nowotworów, chorób serca, cukrzycy, chorób neurodegeneracyjnych i wielu innych zaburzeń.
Dobrą wiadomością jest to, że przeciążenie żelazem jest łatwe i niedrogie w leczeniu. Monitorując poziom ferrytyny w surowicy i/lub transpeptydazy gamma-glutamylowej (GGT), unikając suplementów żelaza i regularnie oddając krew, możesz uniknąć poważnych problemów zdrowotnych.
Niestety, wielu lekarzy jest poważnie niedoinformowanych na temat przeładowania żelazem. Dlatego problem pozostaje niewykryty.
Jaki poziom żelaza jest zbyt wysoki?
Badanie poziomu ferrytyny w surowicy mierzy ilość przechowywanego żelaza. Gorąco polecam wszystkim dorosłym coroczne badanie poziomu żelaza (test oceniający poziom ferrytyny w surowicy). Uważam, że przeładowanie żelazem jest tak samo niebezpieczne dla zdrowia jak niedobór witaminy D.
Po prostu nie popełnij błędu, kierując się tym, co jest uważane za „normalne”. W niektórych laboratoriach poziom 395 nanogramów na mililitr (ng/ml) mieści się w zakresie normy, jednak w rzeczywistości jest ZBYT WYSOKI dla utrzymania optymalnego zdrowia. Taki poziom praktycznie daje gwarancję rozwoju choroby w przyszłości.
Prawidłowy poziom ferrytyny w surowicy powinien wynosić od 20 do 80 ng/ml, na pewno nie więcej. Zgodnie z ogólną zasadą, poziom pomiędzy 40 a 60 ng/ml jest idealny dla dorosłych mężczyzn i niemiesiączkujących kobiet.
Niestety, niewiele ludzi poza dziećmi, kobietami w wieku przedmenopauzalnym, które regularnie tracą krew w trakcie miesiączki oraz osób z ostrą utratą krwi, np. krwawiącym wrzodem, ma prawidłowy poziom ferrytyny.
„Nawet niektóre kobiety przed menopauzą (jeśli nie są pod kontrolą) mogą mieć poziom ferrytyny dochodzący do 60 lub 70 ng/ml, co jest niebezpieczne, jeśli zajdą w ciążę. Istnieje większe ryzyko wystąpienia powikłań w ciąży.
Stany Zjednoczone zajmują 35. miejsce na świecie pod względem przetrwania niemowląt. Statystyki nie są optymistyczne. Nie ma jednak powodu, abyśmy mieli populację, która jest tak niezdrowa, biorąc pod uwagę dostęp do opieki medycznej, którą mamy” – powiedział Koenig.
Ponownie, jeśli poziom żelaza jest zbyt wysoki, rozwiązaniem jest po prostu regularne oddawanie krwi. Jeśli jesteś dorosłym mężczyzną, możesz oddawać krew dwa do trzech razy w roku, dzięki czemu poziom żelaza będzie w normie. Jeśli poziom ferrytyny przekracza 200 ng/ml, zaleca się bardziej agresywny schemat oddawania krwi.
Chociaż lokalny bank krwi może nie zdawać sobie z tego sprawy, niedawne ustawodawstwo w USA zezwala wszystkim bankom krwi na wykonanie terapeutycznego upuszczania krwi z powodu hemochromatozy lub przeładowania żelazem. Potrzebne jest tylko odpowiednie skierowanie od lekarza.
Zalecane testy laboratoryjne
Chociaż pełny panel żelaza, który sprawdza poziom żelaza w surowicy oraz zdolność wiązania żelaza i ferrytyny, może być pomocny, tak naprawdę wystarczy wykonać tylko badanie poziomu ferrytyny w surowicy. Jest ono dość tanie — zwykle kosztuje mniej niż 40 USD.
Skierowanie na to badanie może wypisać lekarz rodzinny lub można je wykonać prywatnie np. zamówić na stronie internetowej Koeniga, HealtheIron.pl. Niedawno do usług dodano również test (GGT).
GGT mierzy poziom enzymów wątrobowych, na podstawie których można stwierdzić uszkodzenie wątroby. Może być również używany jako marker przesiewowy nadmiaru żelaza. Wolne żelazo mierzone przez GGT jest również doskonałym wskaźnikiem ryzyka nagłej śmierci sercowej.
„GGT odzwierciedla poziom niezwiązanego żelaza. Żelazo w surowicy jest na ogół związane przez transferynę, która przenosi dwa atomy żelaza.
Ferrytyna może przenosić od 4000 do 4500 cząsteczek żelaza i umieszczać je wewnątrz komórek. Zbyt wysoki poziom żelaza jest ryzykowny, ponieważ nie wiadomo, jak dobrze organizm zagospodaruje to żelazo, gdy komórki rozpadną się z czasem w wyniku hemolizy lub katabolizmu.
Nasza dieta jest dziś głównym czynnikiem, który naprawdę powoduje ten problem. Nie chodzi o to, że spożywamy za dużo żelaza; chodzi o to, że żelazo, które mamy w naszym ciele, może nam skutecznie zaszkodzić. Tu właśnie wkracza GGT. To zastępcza miara wolnego żelaza”.
W przypadku kobiet zdrowy poziom GGT wynosi około 9 U/L, podczas gdy górna granica „normy” wynosi zwykle od 40 do 45 U/L dla kobiet. Dla mężczyzn Koenig zaleca poziom 16 U/L (prawidłowy zakres laboratoryjny dla mężczyzn wynosi od 65 do 70 U/L).
„Kobiety z GGT powyżej 30 U/L mają wyższe ryzyko zachorowania na nowotwory – raka piersi i inne nowotwory wszelkiego rodzaju – oraz wysokie ryzyko chorób autoimmunologicznych” – ostrzega Koenig.
Co powoduje nadmierne gromadzenie się żelaza?
Oprócz posiadania jednego lub obu genów hemochromatozy, wysoki poziom żelaza może powodować zaburzone wydalania tego pierwiastka. Zatem co stoi za przeładowaniem żelazem?
Dziewięćdziesiąt procent energii wytwarzanej przez organizm człowieka pochodzi ze spalania węglowodanów lub tłuszczu z tlenem w mitochondriach, w wyniku czego powstaje trifosforan adenozyny (ATP). Spalanie paliwa zachodzi z udziałem tlenu podczas cyklu Krebsa. W 95% przypadków tlen jest przekształcany w wodę.
Jednak w 0,5-5% przypadków powstają reaktywne formy tlenu (ROS). Jedną z nich jest ponadtlenek, który następnie przekształca się w kolejny rodzaj ROS, czyli nadtlenek wodoru.
W przypadku nadmiaru żelaza we krwi zachodzi reakcja chemiczna tzw. reakcja Fentona, w wyniku której nie powstaje woda. Nadmiar żelaza katalizuje powstawanie wolnych rodników hydroksylowych, które są najsilniejszymi i najbardziej destrukcyjnymi wolnymi rodnikami znanymi człowiekowi. Niszczą one mitochondrialne DNA, mitochondrialne białka transportu elektronów i błony komórkowe.
W ten sposób przeładowanie żelazem przyspiesza rozwój chorób oraz powoduje patologie, zwłaszcza prowadzących do chorób wątroby i układu krążenia. Uwierz mi, bardzo niewielu pracowników służby zdrowia rozumie biologię molekularną stojącą za tym procesem, dlatego praktycznie nikt nie zwraca uwagi na zbyt wysoki poziom żelaza. Dlatego warto udostępnić ten artykuł znajomym i rodzinie, ponieważ możesz dosłownie uratować im życie.
Regularne badanie poziomu żelaza jest kluczowe. Należy monitorować, czy pozostaje on w bezpiecznym zakresie. Pamiętaj, że nie musisz mieć hemochromatozy, aby rozwinęła się choroba spowodowana nadmiarem żelaza. Według Koeniga, w ciągu ostatnich czterech dekad poziom żelaza w ogólnej populacji uległ PODWOJENIU.
„W pierwszym badaniu National Health and Nutrition Examination Survey (NHANES I, 1971 do 1974) nie badano poziomu ferrytyny w surowicy. Jednak podczas NHANES II (1976 do 1980) mierzono poziom ferrytyny. W tamtym okresie poziom ferrytyny w surowicy u mężczyzn wynosił poniżej 100 nanogramów na mililitr (ng/ml). Obecnie mediana jest bliska 200 ng/ml. W niektórych mniejszościach poziom jest dużo wyższy...
Jeśli spojrzysz na skalę przedwczesnej śmierci i śmiertelności niemowląt w populacjach Afroamerykanów w porównaniu z rasą kaukaską, widoczna jest duża różnica, która może być wyjaśniona następująco: Latynosi i Afroamerykanie żyją dłużej niż Amerykanie rasy kaukaskiej. Ponadto trochę lepiej radzą sobie z żelazem” – powiedział Koenig.
Uważaj na diety wysokowęglowodanowe o wysokiej zawartości żelaza
Jeśli jesz dużo węglowodanów netto (całkowita ilość węglowodanów minus błonnik), sytuacja się pogarsza. Niestety, większość ludzi spala węglowodany jako główne paliwo, co powoduje powstawanie od 30 do 40% więcej ROS, oprócz wolnych rodników hydroksylowych generowanych przez obecność dużych ilości żelaza.
„Ludzie, którzy prawidłowo się odżywiają mogą spowolnić uszkodzenia powodowane przez wolne rodniki dzięki zawartości przeciwutleniaczy w diecie”. Według Koeniga: „Najważniejszy jest glutation. Słabe zdrowie komórek, w tym brak glutationu, powoduje powstanie stanów zapalnych i reakcję łańcuchową efektów, która może doprowadzić do rozwoju choroby.
To mi się przydarzyło. Mam neuropatię obwodową. Lekarze twierdzą, że to powikłanie cukrzycy, ale ja nigdy nie chorowałem na cukrzycę. Obie nogi płonęły. Ból był niewiarygodny. Udałem się do neurologa. Jednak, kiedy błony w układzie neurologicznym ulegają uszkodzeniu, ból jest nie do zniesienia. Nikt nie łączył tego ze zbyt wysokim poziomem żelaza”.
Hemochromatoza, kolejna choroba niszcząca żelazo
Około 1 na 3,5 lub około 100 milionów ludzi w USA ma pojedynczy gen hemochromatozy. Ale nie wszyscy chorują na zespół przeciążenia żelazem. Jeśli masz oba geny hemochromatozy, ryzyko wystąpienia przeładowania żelazem i związanych z tym problemów zdrowotnych znacznie wzrasta.
Około 1 milion ludzi ma wariant podwójnego genu (C282Y/C282Y), który jest uważany za genotyp najbardziej predykcyjny powikłań choroby wątroby. Jednak staje się to poważnym problemem tylko wtedy, gdy wystąpi znaczne przeładowanie żelazem, zanim zostanie postawiona diagnoza i można zastosować odpowiednie leczenie.
Każdego roku dochodzi do około 36 000 zgonów z powodu chorób wątroby i około 6 000 przeszczepów wątroby. Na większość tych przypadków wpływa nadmiar żelaza, niezależnie od tego, czy mają genotyp hemochromatozy.
Główną przyczyną przeszczepu wątroby i śmierci wątroby jest niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby (NAFLD), stan, który może rozwinąć się w niealkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby (NASH) i marskość wątroby. Nadmiar fruktozy w diecie jest prawdopodobnie głównym czynnikiem przyczyniającym się lub inicjatorem NAFLD w dzisiejszych czasach (szczególnie u dzieci i młodych dorosłych), ale wysoki poziom żelaza jest kolejnym głównym winowajcą, który wyzwala insulinooporność i progresję choroby.
Z pewnością, jeśli połączysz dietę wysokocukrową z nadmiarem żelaza, prosisz się o kłopoty. To stworzy silnie trującą, śmiertelną synergię, która przyspieszy niemal każdą patologię. Jeśli doczytałeś tak daleko, prawdopodobnie wiesz o tym problemie więcej niż twój lekarz. O wysokim żelazie po prostu nie zwraca się uwagi w literaturze medycznej. Powodem, dla którego o tym wiem, jest to, że osobiście mnie to dotyczyło.
Mój tata ma beta-talasemię i dał mi gen, który jest formą niedokrwistości hemolitycznej (podobnej do anemii sierpowatej). W rezultacie moje czerwone krwinki umierają szybciej niż normalnie i mam skłonność do nadmiaru żelaza. Mój tata miał poziom ferrytyny 800, kiedy zdiagnozowałem go 20 lat temu.
Byłby już martwy, gdybyśmy nie podjęli kroków, aby to naprawić. Ma teraz 90 lat. Niedawno trafił do szpitala z zapaleniem płuc. Jego lekarz wykonał test na żelazo, który okazał się „niski”, mimo że znacznie przekraczał 200 ng/ml! Już mieli dać mu zastrzyk żelaza, kiedy interweniowała moja siostra i ich powstrzymała. Gdyby jej tam nie było, mógłby skończyć z kolejną statystyką błędów medycznych.
Kluczowe punkty leczenia
Powtórzmy, trzy klucze do kontrolowania tej sytuacji to:
- Zmniejsz spożycie węglowodanów netto i zwiększ spożycie zdrowych tłuszczów, w tym omega-3 pochodzenia zwierzęcego, aby przełączyć się na tryb spalania tłuszczu i chronić swoje mitochondria. Pomoże to radykalnie zredukować reaktywne formy tlenu (ROS) i wtórną produkcję wolnych rodników.
- Regularnie badaj przeciążenie żelazem za pomocą poziomu ferrytyny w surowicy lub poziomu GGT, aby potwierdzić, że nie masz nadmiaru żelaza, a jeśli to zrobisz, oddaj krew, aby obniżyć poziom.
- Jeśli jesteś dorosłym mężczyzną lub kobietą nie miesiączkującą, upewnij się, że oddajesz swoją krew co najmniej dwa razy w roku.
Poleganie na przeciwutleniaczach w celu bezkrytycznego tłumienia ROS może przynieść odwrotny skutek, ponieważ ROS działają również jako ważne cząsteczki sygnałowe. Nie wszystkie są złe. Szkodzą tylko wtedy, gdy są produkowane w nadmiarze. Lepiej jest obniżyć ich produkcję, niż zgnieść je po ich wyprodukowaniu.
Zoptymalizuj więc poziom ROS biologicznie, zamiast polegać na witaminach i suplementach. Spożywanie zdrowych tłuszczów może mieć większe znaczenie, niż mogłoby się wydawać, zwłaszcza jeśli masz dużo żelaza. Koenig wyjaśnia:
„Była bardzo interesująca grupa badań na delfinach marynarki wojennej Stanów Zjednoczonych w niewoli. Delfiny miały zespół metaboliczny. Bardzo, bardzo wysoki poziom ferrytyny (żelazo w surowicy). Były niezdrowe. Zespół metaboliczny w każdej populacji jest oznaką potencjalnego ryzyka zachorowania na cukrzycę na chorobę serca. Wyleczyli ją, dostarczając im dobre ryby, które miały dużo tłuszczów, tam gdzie otrzymywali ryby o ubogich tłuszczach...
Jeśli ktoś pamięta film „Olej Lorenzo”, to właśnie wtedy dzieci mają uszkodzenia mózgu w wyniku tego metabolizmu, który nie tworzy dobrej mieszanki kwasów tłuszczowych w wyściółce komórek. Jeśli wyściółka komórkowa ulegnie uszkodzeniu, szczególnie jeśli dzieje się to w mózgu… doznasz obrażeń.
... Jeśli masz wyciek żelaza z podkomórek, lizosomów i/lub czerwonych krwinek (hemoliza) ... podniesie to wysoki poziom ferrytyny jako wskaźnik ryzyka. Właśnie wtedy należy podjąć działania. Ale trudno znaleźć specjalistów. Potrzebujemy kilku tysięcy lekarzy ogólnych, którzy o tym wiedzą”.
Uważaj na kombinacje żywności, które promują retencję żelaza
Oto kilka innych wskazówek i sugestii dotyczących diety. Spożywanie pokarmów bogatych w witaminę C z posiłkiem zawierającym żelazo zwiększy wchłanianie żelaza. Jeśli cierpisz na anemię, może to być dobre, ale jeśli zmagasz się z wysoką zawartością żelaza, unikaj łączenia pokarmów bogatych w witaminę C i żelazo. Z drugiej strony wapń wiąże się z żelazem, ograniczając wchłanianie.
Można powiedzieć, że osłabia żelazo, więc jeśli masz dużo żelaza, rozważ spożywanie pokarmów bogatych w żelazo z pokarmami bogatymi w wapń. Co ciekawe, kurkumina (pochodząca z kurkumy) działa jako silny chelator żelaza i może być przydatnym suplementem, jeśli poziom żelaza jest podwyższony.
„Dla większości ludzi to działa dobrze. Twoje ciało jest zaprojektowane tak, aby nie wchłaniało nadmiernie żelaza niehemowego, które jest żelazem pierwiastkowym. To żelazo zawarte w warzywach i owocach. Jeśli zrobisz coś, aby zwiększyć to wchłanianie, organizm je przyjmie.
Żelazo z mięsa, którego nie możesz za bardzo kontrolować. Jesteśmy jedynym krajem w rozwiniętym świecie, razem z Kanadą, który w zbożach i mąkach zawiera 44 części na milion pierwiastkowego żelaza. Drugi to Wielka Brytania. Włożyli 16,5 części na milion. To dużo żelaza i [wielu] go nie potrzebuje” – mówi Koenig.
Więcej informacji
Aby dowiedzieć się więcej, polecam odwiedzić HealtheIron.com, gdzie można również zamówić testy ferrytyny w surowicy i GGT lub jeden z ich specjalnych paneli testowych FeGGT-LifePRO™. Jeśli poziom ferrytyny w surowicy lub GGT jest podwyższony, należy podjąć działania. Leczenie nie mogło być prostsze. Jeśli nie jesteś kobietą miesiączkującą, po prostu oddaj krew dwa do trzech razy w roku. Jeśli nie możesz oddać krwi z powodu ograniczeń związanych z hemochromatozą, poproś swojego lekarza o wypisanie recepty na terapeutyczną flebotomię.
Każdy bank krwi może to zrobić za Ciebie, a wiele z nich zrobi to za darmo, więc rozejrzyj się. W przeciwnym razie typowa opłata waha się od 30 do 90 USD, co jest nadal dość niedrogie, biorąc pod uwagę korzyści zdrowotne. Większość osób z umiarkowanym obciążeniem żelazem będzie wymagać nie więcej niż dwóch lub trzech takich zabiegów rocznie, aby utrzymać to ryzyko pod kontrolą.
Istnieje również bardzo pouczająca książka zatytułowana „Dumping Iron: Jak pozbyć się tego tajemniczego zabójcy i odzyskać zdrowie”, która jest dobrze napisanym i łatwym do zrozumienia zasobem. Pamiętaj, że wysoki poziom żelaza może być nie tylko tak powszechny lub bardziej niż niski. Jest również bardziej niebezpieczny i może być czynnikiem przyczyniającym się do znacznej liczby przypadków cukrzycy, chorób serca i raka.
Niestety, prawie każdy lekarz wciąż nie ma pojęcia o tym, więc musisz być swoim własnym adwokatem, jeśli podejrzewasz (lub wiesz), że twoje żelazo jest zbyt wysokie.
Wierzę korygowania podwyższony poziom żelaza może być równie ważne, jeśli nie bardziej, niż optymalizacji witaminę D. Jeśli masz wysokie żelazo, zdecydowanie masz pedał do dechy, jeśli chodzi o przyspieszenie choroby i starzenie się. Koenig to doskonały przykład. W wyniku przeładowania żelazem potrzebował przeszczepu wątroby. Podsumowując, Koenig zauważa:
„Jeśli twój lekarz powie ci, że masz stłuszczenie wątroby, prawdopodobnie masz wysoki poziom żelaza, wysoki poziom ferrytyny. Prawdopodobnie nie przeprowadzi cię pod kątem tego. Zrób test. Możesz zobaczyć pewne korzyści poprzez oddanie krwi lub zmianę diety. na mojej stronie, mam około 700 publikacji. Jeśli chcesz się w to zagłębić, to jest sekcja. Dowiedz się, jak zmniejszyć [żelazo] samą dietą. Zostało to zrobione i zrobione pomyślnie."