Produkty konsumenckie gospodarstwa domowego co roku wyrządzają szkodę 33,1 milionom ludzi w Stanach Zjednoczonych. Incydenty te kosztują 800 miliardów dolarów na wydatki związane ze zgonem, obrażeniami lub uszkodzeniem mienia. Wielu naukowców zaczyna wierzyć, że substancje chemiczne znajdujące się w wielu różnych produktach, których używamy na co dzień, mogą być bardziej toksyczne niż wcześniej sądzono. Oto 10 najbardziej powszechnych produktów, które mogą być niebezpieczne dla zdrowia:
10. Kulki na mole — Ponieważ mole wygryzają dziury w ubraniach i innych tekstyliach, ludzie używają śmierdzących repelentów, aby je zabić. Jednak badania nad jednym z aktywnych składników niektórych repelentów – paradichlorobenzenem - wykazały, że może on powodować nowotwory u zwierząt. Inne rodzaje kulek na mole wykorzystują naftalen, który w przypadku dłuższej ekspozycji może uszkadzać lub niszczyć czerwone krwinki, a także wywoływać nudności, wymioty i biegunkę.
9. Pestycydy — Dziewięćdziesiąt procent gospodarstw domowych w Stanach Zjednoczonych używa jakiejś formy pestycydu. Ten szeroki termin obejmuje różne związki chemiczne, które zabijają wszystko – od maleńkich mikroorganizmów po gryzonie. W 2006 roku American Association of Poison Control Centers otrzymało prawie 46 000 zgłoszeń dotyczących dzieci poniżej 5 roku życia, które były narażone na potencjalnie toksyczne poziomy pestycydów.
8. Produkty z prasowanego drewna — To sztuczne drewno łączy kawałki kłód i resztki drewna. Wśród produktów z prasowanego drewna znajdują się panele, płyty wiórowe, płyty pilśniowe i izolacje - wszystkie były szczególnie popularne w budownictwie mieszkaniowym w latach 70. XX wieku. Jednak klej, który utrzymuje cząstki drewna na miejscu, może wykorzystywać jako żywicę zawierającą mocznik i formaldehyd. Amerykańska Agencja Ochrony Środowiska szacuje, że jest to największe źródło emisji formaldehydu w pomieszczeniach. Narażenie na formaldehyd może wywołać łzawienie i pieczenie oczu, podrażnienie gardła, trudności w oddychaniu i ataki astmy. Naukowcy zaobserwowali również, że związek ten może powodować nowotwory u zwierząt. Ryzyko jest większe w przypadku starszych produktów z prasowanego drewna, ponieważ nowsze są mniej szkodliwe.
7. Substancje chemiczne w dywanach — Wykładziny do wnętrz zostały ostatnio poddane większej analizie ze względu na lotne związki organiczne (LZO) uwalniane podczas montażu nowych wykładzin. Wiadomo, że klej i barwniki stosowane do wykładzin dywanowych emitują lotne związki organiczne, które w wysokich stężeniach mogą być szkodliwe dla zdrowia. Jednak początkowe emisje LZO spadają po kilku pierwszych dniach.
6. Substancje chemiczne z drukarek laserowych — Badanie z 2007 roku wykazało, że niektóre drukarki laserowe wydzielają bardzo drobne cząsteczki, które mogą powodować poważne problemy zdrowotne. Inne badanie potwierdziło, że drukarki laserowe i atramentowe mogą uwalniać lotne związki organiczne (LZO) i cząstki ozonu. Zostały one powiązane z chorobami serca i płuc.
5. Farba z ołowiem — W 1991 roku rząd USA ogłosił, że ołów stanowi największe zagrożenie środowiskowe dla dzieci. Nawet niskie stężenia ołowiu mogą powodować problemy z ośrodkowym układem nerwowym, mózgiem, komórkami krwi i nerkami. Jest szczególnie groźny dla płodów, niemowląt i dzieci z powodu ryzyka potencjalnych zaburzeń rozwojowych. Wiele domów wybudowanych przed 1978 r. zawiera farbę ołowiową. Gdy ta farba zacznie się łuszczyć, dochodzi do uwalniania szkodliwych cząsteczek ołowiu, które mogą być wdychane przez ludzi.
4. Odświeżacze powietrza i roztwory czyszczące — Odświeżacze powietrza i roztwory czyszczące używane w nadmiernych ilościach lub w małym, niewentylowanym miejscu mogą uwalniać toksyczne poziomy zanieczyszczeń. Zanieczyszczenie pochodzi z dwóch głównych substancji chemicznych zwanych eterami glikolu na bazie etylenu i terpenami. Podczas gdy EPA uważa etery za toksyczne same w sobie, nietoksyczne terpeny mogą reagować z ozonem w powietrzu, tworząc trującą kombinację. W szczególności odświeżacze powietrza są powiązane z wieloma lotnymi związkami organicznymi, takimi jak dwutlenek azotu, a niektóre odświeżacze zawierają również paradichlorobenzen - ten sam związek chemiczny, który jest emitowany przez preparaty na mole.
3. Butelki dla niemowląt i BPA — Kanada podjęła pierwsze kroki w celu zakazania sprzedaży butelek dla niemowląt wykonanych z tworzyw poliwęglanowych, które są najpowszechniejszym rodzajem butelek na rynku. Te tworzywa sztuczne są wykonane z substancji chemicznej zwanej bisfenolem A (BPA). BPA ma strukturę bardzo podobną do estrogenu i z tego powodu jest określany jako „środek zaburzający układ hormonalny”. Substancje zaburzające funkcje układu hormonalnego mogą zakłócać poziom naturalnych hormonów ludzkich, szczególnie u małych dzieci.
2. Środki zmniejszające palność — Powszechnie stosowane w materacach, tapicerce, obudowach telewizorów i komputerów oraz w płytkach obwodu drukowanego, środki zmniejszające palność zawierają polibromowane etery difenylowe, w skrócie PBDE. Dwie formy PBDE zostały wycofane z produkcji w Stanach Zjednoczonych w 2004 r. z powodu zagrożeń dla zdrowia, ale zawierające je produkty nadal pozostają dostępne na rynku. Badania powiązały PBDE z problemami z uczeniem się i pamięcią, obniżoną liczbą plemników i słabym funkcjonowaniem tarczycy u szczurów i myszy. Inne badania na zwierzętach wykazały, że PBDE mogą być rakotwórcze u ludzi, chociaż nie zostało to jeszcze ostatecznie potwierdzone.
1. Ftalany w kosmetykach — Ftalany, zwane również plastyfikatorami, wchodzą w skład wielu produktów, w tym lakierów do włosów, szamponów, zapachów i dezodorantów. Ftalany wiążą kolor i zapach w produktach kosmetycznych, a także służą do zwiększania trwałości i elastyczności tworzyw sztucznych. Podobnie jak BPA, te podobne do hormonów substancje chemiczne zostały powiązane z problemami reprodukcyjnymi i rozwojowymi u zwierząt. Z powodu tych ustaleń stan Kalifornia i Waszyngton zakazały stosowania ftalanów w zabawkach dla młodszych dzieci.
Komentarz dr. Mercoli:
Nawet jeśli uważnie monitorujesz to, co jesz i zwracasz szczególną uwagę na produkty gospodarstwa domowego i przedmioty, które kupujesz, ryzyko narażenia na niebezpieczne toksyny jest nadal dość wysokie. Ołów, arsen, rtęć, PCB, środki zmniejszające palność i szereg innych substancji chemicznych powiązanych z ryzykiem rozwoju nowotworów, wad wrodzonych i chorób neurologicznych zostały wykryte we krwi większości badanych ludzi.
Te niebezpieczne substancje i toksyny znajdują się w powietrzu, którym oddychasz, wodzie, którą pijesz, spożywanej żywności i w produktach, których używasz. W ciągu ostatnich 50 lat na światowe rynki wprowadzono od 70 000 do 100 000 różnych substancji chemicznych, a każdego roku dodawanych jest około 1500 nowych.
Dopiero teraz rządy zaczynają analizować zagrożenia dla zdrowia ludzkiego i światowych ekosystemów związane z tymi substancjami.
Wiele zachodnich rządów w końcu wprowadziło kontrole substancji chemicznych w ramach umowy z 2006 r. Strategic Approach to International Chemical Management. Liderem jest Unia Europejska z nowym programem o nazwie REACH (Regulation on Registration, Evaluation, Authorization and Restriction of Chemicals), który wymaga od przemysłu udowodnienia bezpieczeństwa stosowanych przez nich substancji chemicznych i produktów konsumenckich, zanim trafią one na rynek.
Jednak biorąc pod uwagę ogromną liczbę toksycznych substancji już dostępnych na rynku – a wszystko to bez większego nadzoru i testów bezpieczeństwa aż do momentu pojawienia się problemów zdrowotnych – nic dziwnego, że zdrowie ludzi ulega pogorszeniu.
Inne mniej znane źródła toksycznych substancji
Chociaż zmniejszenie narażenia na substancje toksyczne do zera jest prawie niewykonalnym zadaniem, uważam, że będąc świadomym i czujnym konsumentem można znacznie obniżyć i utrzymać ładunek toksyczny na jak najniższym poziomie.
Niestety, wiele toksyn, na które jesteśmy narażeni, pochodzi ze środowiska, nad którym mamy niewielką lub żadną kontrolę. Jednak nadal można mieć pozytywny wpływ na swoje zdrowie, unikając zanieczyszczonych toksynami produktów i zastępując je zdrowszymi alternatywami. Do produktów, których należy unikać należą:
• Łosoś hodowlany — Ma wysoką zawartość PCB (polichlorowanych bifenyli): Ta przemysłowa substancja chemiczna jest zakazana w Stanach Zjednoczonych od dziesięcioleci, ale jest trwałym zanieczyszczeniem organicznym, które wciąż jest obecne w środowisku. PCB zostały powiązane z nowotworami i upośledzeniem rozwoju mózgu płodu. Niestety, większość łososi hodowlanych, które stanowią większość ryb dostępnych na rynku w Stanach Zjednoczonych, jest karmiona paszą ze zmielonych ryb, które wcześniej wchłonęły PCB w środowisku. Z tego powodu należy unikać spożywania łososia hodowlanego – dotyczy to zwłaszcza kobiet w ciąży lub karmiących piersią.
• Handlowe tłuszcze zwierzęce — Ze względu na wysoką zawartość dioksyn: Dioksyny to związki chemiczne powstające w wyniku procesów spalania, takich jak spalanie odpadów handlowych lub komunalnych, oraz ze spalania paliw (takich jak drewno, węgiel czy olej). Te wysoce toksyczne związki zanieczyszczają nasze środowisko, wchodząc do łańcucha pokarmowego. Ponad 95% ekspozycji ludzi na dioksyny pochodzi ze spożywania komercyjnych tłuszczów zwierzęcych. Zagrożenia dla zdrowia obejmują: nowotwory, zaburzenia rozrodcze i rozwojowe, wysypki skórne, przebarwienia skóry, nadmierne owłosienie ciała i łagodne uszkodzenia wątroby. Ekologiczne mięso z krów karmionych trawą to najzdrowsza opcja.
• Woda z kranu — Wysoka zawartość produktów ubocznych dezynfekcji (DBP), chloroformu i fluoru: Chloroform i inne DBP powstają po dodaniu chloru do wody. Jest to najczęstsza forma dezynfekcji wody w USA. Niestety chloroform może powodować nowotwory, potencjalne uszkodzenia układu rozrodczego, wady wrodzone, zawroty głowy, zmęczenie, bóle głowy, uszkodzenia wątroby i nerek.
Innym produktem ubocznym chlorowania wody są trihalometany (THM), które są czynnikami rakotwórczymi grupy B. Oznacza to, że powodują nowotwory u zwierząt laboratoryjnych. Powiązano je również z problemami reprodukcyjnymi zarówno u zwierząt, jak i ludzi.
Fluor to kolejne poważne niebezpieczeństwo, które czai się w wodzie z kranu. Fluor zmienia funkcje endokrynologiczne, zwłaszcza tarczycy, zwiększa ryzyko złamań kości i może obniżyć IQ.
Filtrowanie wody w domu (w tym wody pod prysznicem) za pomocą filtra odwróconej osmozy jest najlepszym rozwiązaniem tego problemu.
• Materace — Zawierają PBDE, antymon i formaldehyd: PBDE, które zostały zakazane w Kanadzie, Europie i kilku stanach USA, z czasem kumulują się w organizmie człowieka, czyli to wchłoniesz lub wdychasz, nie zostanie wydalone. Jest to bardzo niepokojące, ponieważ człowiek nawet jedną trzecią życia spędza w łóżku, na potencjalnie toksycznym materacu!
Problemy zdrowotne związane z ekspozycją na PBDE obejmują uszkodzenia mózgu, zaburzenia reprodukcji, obniżoną jakość nasienia, problemy z tarczycą, a nawet ryzyko rozwoju nowotworów. Kwas borowy – inny związek znajdujący się w wielu materacach – jest toksycznym środkiem drażniącym drogi oddechowe, stosowanym do zabijania karaluchów. Antymon to metal, który jest bardziej toksyczny niż rtęć oraz rakotwórczy formaldehyd są używane w materacach w celu zmniejszania palności.
Osoba śpiąca na materacu poddanym obróbce chemicznej wchłania co noc 0,8 mg antymonu; według amerykańskiej Agencji Ochrony Środowiska, jest to ilość 27 razy przekraczająca limit bezpieczeństwa. Tymczasem według CPSC, pięcioletnie dzieci wchłaniają co noc 0,5 mg antymonu, czyli 63 razy więcej niż wynosi limit bezpieczeństwa EPA.
Zakup bezpiecznego materaca nie jest łatwym zadaniem. Producenci materacy nie muszą oznaczać ani ujawniać, jakie substancje chemiczne zawierają ich materace. Jednak obecnie jest kilku producentów, którzy wytwarzają materace w 100% z wełny, wolne od toksyn. Inną opcją, która wydaje się niezawodna, jest znalezienie materaca, który zamiast substancji zmniejszających palność wykorzystuje kevlar –rodzaj kuloodpornego materiału. Są one dostępne w większości dużych sklepów i pomogą uniknąć ekspozycji na niektóre toksyny.
Niedawno kupiłem materac Stearns and Foster z włóknami kevlarowymi wplecionymi w pokrycie materaca. Jestem bardzo zadowolony z tego materaca; jest DUŻO wygodniejszy niż wiele materacy organicznych, których używałem w przeszłości.
• Odzież — Może zawierać formaldehyd: Odzież wykonana ze sztucznego jedwabiu, bawełnianych włókien mieszanych, sztruksu, odpornej na zagniecenia 100% bawełny i dowolnego syntetycznego polimeru prawdopodobnie została poddana działaniu żywic formaldehydowych, które są „prawdopodobnym czynnikiem rakotwórczym”. Ekspozycja na działanie tej toksycznej substancji chemicznej zachodzi zarówno poprzez ulatnianie się związku z ubrań, jak i bezpośredni kontakt ze skórą. Jak pokazują niedawne procesy sądowe przeciwko firmie Victoria’s Secret, bielizna zawierająca formaldehyd może powodować dokuczliwe problemy zdrowotne.
Wykazano, że formaldehyd powoduje nowotwory u zwierząt i może powodować nowotwory u ludzi. Do innych szkodliwych działań formaldehydu należą zmęczenie, wysypki skórne i reakcje alergiczne.