Według dr. Mercoli
Badanie opublikowane w New England Journal of Medicine wykazało, że częstość zdarzeń sercowo-naczyniowych i zgonów była niższa w grupie osób, które stosowały substytut soli z dodatkiem potasu niż w grupie osób, które używały zwykłej soli. Substytutem zwykłej soli była mieszanka chlorku sodu (75%) i chlorku potasu (25%).
W powyższym wywiadzie z dr. Jamesem DiNicolantonio omawiamy, w jaki sposób sól była oczerniana w ciągu ostatnich kilku dekad i jaki wpływ miało to na rozwój chorób przewlekłych, w tym nadciśnienia i otyłości. Wywiad miał miejsce w 2017 roku, tuż po opublikowaniu książki dr. DiNicolantonio pt. „The Salt Fix: Why the Experts Got It All Wrong – and How Eating More Can Save Your Life”.
W dzisiejszej kulturze większość ludzi uważa sól za ważną przyprawę. Historycznie sól była niezbędna do przechowywania żywności i była nierozerwalnie związana z handlem. Sól była wysoko ceniona, a słowo pensja w rzeczywistości pochodzi od słowa sól.
Sól była używana jako waluta i miała kluczowe znaczenie gospodarcze dla wielu kultur. Według historyków, sól odegrała znaczącą rolę w eksploracji północno-zachodniego wybrzeża Pacyfiku w Ameryce, była wykorzystywana przez Brytyjczyków jako narzędzie dźwigni podczas rewolucji amerykańskiej i odegrała kluczową rolę w pokonaniu morale cywilów i wojska podczas wojny domowej.
Dr DiNicolantonio po raz pierwszy zainteresował się solą, gdy pracował jako farmaceuta. Jego pacjenci skarżyli się na nowe objawy po przejściu na dietę o niskiej zawartości soli z powodu nadciśnienia. Objawy te obejmowały zmęczenie mięśni, kołatanie serca i skurcze mięśni.
Radził swoim pacjentom, aby porozmawiali z lekarzami i zadawali więcej pytań o konieczność stosowania diety o niskiej zawartości soli. Zachęcił ich również, aby poprosili o badanie poziomu sodu w surowicy w celu ustalenia czy poziom tego pierwiastka nie jest zbyt niski.
Pacjenci stwierdzili, że po ponownym dodaniu soli do diety objawy ustąpiły. Dr DiNicolantonio uważa to za sygnał wskazujący, że diety o niskiej zawartości soli nie „są korzystne”.
Sól potasowa obniża ryzyko zdarzeń sercowo-naczyniowych
Artykuł „Dietary Approaches to Stop Hypertension” (DASH) został opublikowany w 1997 roku w New England Journal of Medicine. Do badania włączono 459 osoby dorosłe, których ciśnienie krwi wynosiło poniżej 160/95. Po spożywaniu diety kontrolnej o niskiej zawartości owoców i warzyw oraz produktów mlecznych przez trzy tygodnie zostali losowo przydzieleni do jednej z trzech diet.
Jedna grupa uczestników spożywała dietę bogatą w owoce i warzywa, druga dietę kontrolną, a trzecia połączenie tych dwóch. Naukowcy doszli do wniosku: „Dieta bogata w owoce, warzywa i niskotłuszczowe produkty mleczne oraz o obniżonej zawartości tłuszczów nasyconych i całkowitych może znacznie obniżyć ciśnienie krwi”. W momencie publikacji wytyczne krajowe zalecały dietę o niskiej zawartości soli.
Dieta interwencyjna zawierała około 3 gramy soli dziennie, z wyższym poziomem potasu, magnezu i wapnia. Naukowcy napisali: „Znane determinanty ciśnienia krwi związane z dietą (chlorek sodu, masa ciała i alkohol) nie mogły odpowiadać za obniżenie ciśnienia krwi, ponieważ zmiany w tych potencjalnych czynnikach zakłócających były niewielkie i podobne we wszystkich dietach”.
Innymi słowy, odkryto, że diety o niskiej zawartości soli prawdopodobnie nie są odpowiedzialne za obniżenie ciśnienia krwi, które zaobserwowano u osób stosujących dietę pełnowartościową. Jednak później dodano komentarz, że redukcja nastąpiła przy „spożyciu około 3 gramów sodu dziennie i spożyciu co najwyżej dwóch napojów alkoholowych dziennie”. Dwadzieścia lat później ta dieta nadal jest uważana za ważny postęp w naukach żywieniowych. Według naukowców:
„Ta dieta skupia się na produktach bogatych w białko, błonnik, potas, magnez i wapń, takich jak owoce i warzywa, fasola, orzechy, produkty pełnoziarniste i niskotłuszczowe produkty mleczne. Ogranicza również żywność o wysokiej zawartości tłuszczów nasyconych i cukru. DASH nie jest dietą o obniżonej zawartości sodu, ale jej działanie jest wzmacniane również poprzez zmniejszenie spożycia sodu”.
Jednak największą uwagę poświęcono spożyciu soli w diecie DASH. Najnowsze dane pochodzą z badania Salt Substitute and Stroke Study, które miało na celu ustalenie czy stosowanie substytutu soli zawierającego 75% sodu i 25% potasu może mieć wpływ na częstość poważnych incydentów sercowo-naczyniowych, udaru mózgu i zgonów.
Podczas gdy punktem końcowym diety DASH był pomiar obniżenia ciśnienia krwi u niewielkiej liczby uczestników, badanie Salt Substitute obejmowało osoby z 600 chińskich wsi i dokonywało pomiarów punktów końcowych o wyraźnym wpływie na zdrowie.
Badacze wybrali do badania osoby w wieku 60 lat i starsze, którzy miały wysokie ciśnienie krwi. Inną grupą byli pacjenci po przebytym udarze mózgu. Naukowcy losowo przypisali uczestników badania do grupy stosującej substytut soli lub zwykłą sól i prowadzili obserwację średnio przez 4,74 roku.
Osoby spożywające substytut soli miały niższy wskaźnik udarów, poważnych zdarzeń sercowo-naczyniowych i zgonów. Wskaźnik hiperkaliemii, czyli wysokiego poziomu potasu we krwi, był nieznacznie wyższy u osób stosujących substytut soli. Chociaż wyniki te są zachęcające, naukowcy nie zbadali, czy uczestnicy mieli niedobór potasu na początku badania, co również ma kluczowe znaczenie dla zdrowia układu sercowo-naczyniowego.
Zalecenia wyeliminowania soli z diety prawdopodobnie wyrządzają więcej szkód niż pożytku
Oryginalne badania łączące dietę o niskiej zawartości soli z wysokim ciśnieniem krwi rozpoczęły się w latach 40. XX wieku i były prowadzone przez dr. Lewisa Dahla. W chwili śmierci był szefem personelu Hospital of Medical Research Center, Brookhaven National Laboratory w Nowym Jorku. W 1956 doszedł do wniosku, że dieta bogata w sól jest ważnym czynnikiem ryzyka rozwoju nadciśnienia krwi.
W moim wywiadzie z dr. DiNicolantonio, mój gość odniósł się do Dahla jako „Ancel Keys of salt”, w odniesieniu do sposobu, w jaki zorganizowane zostały badania Keysa i Dahla. Metoda badania Keysa była błędna, a największą wadą było to, że Keys wybrał dane z określonych krajów do poparcia swojej hipotezy.
Według dr. DiNicolantonio, Dahl zrobił praktycznie to samo wybierając pięć populacji, w których wykazał związek między dużym spożyciem soli a nadciśnieniem. Dr DiNicolantonio skomentował:
„Nie wiem, co było w wodzie w latach pięćdziesiątych, ale do badania wybrano pięć lub sześć populacji, które pasowały do hipotezy, pomijając szerszą i bardziej kompleksową analizę i znajdując to, co chcieli znaleźć”.
Dr DiNicolantonio kontynuował, opisując badanie Intersalt z 1988 roku, w którym 52 populacje oceniono pod kątem związku między wydalaniem elektrolitów z moczem a pomiarami ciśnienia krwi. W 52 populacjach znalazły się cztery prymitywne kultury, które nie spożywały soli.
Analiza danych wykazała, że gdy uwzględni się cztery populacje plemienne, ogólne wyniki pokazują, że redukcja soli może pomóc obniżyć ciśnienie krwi. Należy jednak zauważyć, że chociaż te populacje nie spożywały soli, stosowały dietę z wysokim poziomem potasu i magnezu. Ponadto ta grupa ludzi ćwiczyła więcej, nie piła alkoholu i nie spożywała przetworzonej żywności z dodatkiem cukru.
Gdy ta grupa została usunięta z analizy danych, okazało się, że niższy poziom soli nie miał pozytywnego wpływu na ciśnienie krwi. Jednym z powodów może być fakt, że po wyeliminowaniu soli z organizmu wzrasta insulinooporność.
Badania Dahla i DASH przypisują winę za wysokie ciśnienie krwi, cukrzycę i choroby nerek spożyciu soli. Dr DiNicolantonio skomentował związek między źródłami finansowania tych badań a wynikami:
„Kiedy spojrzysz na dane i na badania, które nie miały żadnych konfliktów interesów z przemysłem spożywczym… Kilka lat temu opublikowano systematyczny przegląd, który dosłownie wykazał przeciwne wyniki.
Jeśli weźmiemy pod uwagę badania, które nie miały żadnych konfliktów interesów, w zasadzie 80% z nich wykazało, że cukier jest powiązany z otyłością i przybieraniem na wadze. Oczywiście 80% badań, które miały konflikt interesów z przemysłem, wykazało dokładnie coś przeciwnego, co dosłownie pokazuje, że konflikty z przemysłem cukrowniczym i spożywczym mogą wpływać na wyniki badań naukowych”.
Choroby, w których należy zwrócić większą uwagę na poziom sodu
Jednym z najlepszych sposobów poprawy zdrowia mitochondriów, jaki odkryłem, jest cykliczna dieta ketogeniczna. Kiedy niektórzy ludzie po raz pierwszy zaczną przechodzić w ketozę, może u nich pojawić się stan nazywany „keto grypą”. Często jest to przejściowa kombinacja objawów, które obejmują nudności, zmęczenie i bóle głowy.
Dr DiNicolantonio opisuje proces, w jaki wchodzenie w ketozę może pozbawić organizm soli, a tym samym spowodować niektóre z tych objawów. Wyjaśnia, że poziom soli bezpośrednio kontroluje poziom magnezu i wapnia.
Ponieważ węglowodany są usuwane z diety, zmniejsza się ilość insuliny w organizmie, podnosi poziom glukagonu i powstają ujemnie naładowane ciała ketonowe. Każdy z tych procesów odgrywa ważną rolę w obniżaniu poziomu sodu. Dr DiNicolantonio wskazuje również, że istnieją pewne subpopulacje bardziej wrażliwe na sól, takie jak osoby z:
- Wysokim poziomem aldosteronu — Hormon ten pomaga organizmowi zatrzymywać sól, zmniejszając jej wydalanie przez nerki. Jednocześnie powoduje, że organizm usuwa więcej magnezu. Zbyt wysoki poziom aldosteronu może występować w przypadku niektórych nowotworów.
- Zespołem Cushinga — W tym zaburzeniu organizm wytwarza zbyt dużo kortyzolu, który może naśladować działanie aldosteronu i powodować zatrzymywanie zbyt dużych ilości sodu i wydalanie nadmiernych ilości potasu.
- Zespołem Liddle'a — W tym rzadkim schorzeniu organizm zatrzymuje zbyt duże ilości soli.
Zdrowy organizm ma „termostat solny”, który pomaga kontrolować, ile soli należy spożywać. Zasadniczo chodzi o słuchanie własnego ciała. Jednak, jak opisuje dr DiNicolantonio, istnieją choroby, które przyczyniają się do słabego wchłaniania sodu lub utraty sodu. Należą do nich:
- Choroby jelit — Osoby z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego, celiakią i zespołem jelita drażliwego nie wchłaniają dobrze soli. Osoby, które przeszły operację jelit również mogą mieć słabą absorpcję soli. Może to obejmować osoby, które przeszły operację bariatryczną lub usunięto im część jelita z powodu nowotworu.
- Niewydolność nadnerczy — Nazywana również chorobą Addisona. Pojawia się, gdy nadnercza nie wytwarzają wystarczającej ilości kortyzolu. Dr DiNicolantonio wspomniał o artykule opublikowanym w JAMA w latach 40. opisującym przypadek dziecka, które jadło tak duże ilości soli, że zostało hospitalizowane z tego powodu. Dziecko zmarło kilka dni później z powodu utraty soli. Osoby z niedoczynnością nadnerczy nie wchłaniają dobrze sodu.
- Niedoczynność tarczycy — Hormony tarczycy pomagają kontrolować metabolizm i zdolność nerek do wchłaniania soli. Osoby z dysfunkcją tarczycy mogą potrzebować większych ilości soli.
- Bezdech senny — Osoby cierpiące na bezdech senny mogą w nocy tracić dwukrotnie więcej soli, ponieważ często oddają mocz w nocy. Przerwa w oddychaniu może spowodować dostanie się krwi do klatki piersiowej, co zwiększa ciśnienie krwi. To fałszywie sygnalizuje organizmowi stan przeciążenia solą i powoduje, że nerki wydalają więcej soli, a tym samym więcej moczu w nocy.
- Choroby nerek — Osoby ze zwyrodnieniem wielotorbielowatym nerek, kłębuszkowym zapaleniem nerek i śródmiąższowym zapaleniem nerek mogą mieć upośledzone wydalanie soli, co zwiększa poziom sodu w organizmie.
Niski poziom sodu wpływa na wydajność ćwiczeń
DiNicolantonio nazywa sól „szóstym czynnikiem sprawności”. Opisał, jak Ancel Keys odkrył korzyści płynące z soli dla osób ćwiczących. W latach czterdziestych Keys wykazał, że osoby, które ćwiczą w upale bez odpowiedniej ilości soli, mają 10-krotny wzrost potencjalnego ryzyka udaru cieplnego.
Ponieważ ludzie szukają sposobów na poprawę krążenia krwi, DiNicolantonio uważa, że spożywanie odrobiny soli przed ćwiczeniami jest jednym z najlepszych sposobów na poprawę wydajności i zmniejszenie ryzyka odwodnienia. Przed treningiem bierze pół łyżeczki soli z wystarczającą ilością soku z cytryny, aby pokryć smak soli i 2 uncje wody. Używa tego około 20 minut przed treningiem.
Korzyści są takie, że natychmiast zaczynasz zwiększać objętość krwi, krążenie i zmniejszać tętno. Ludzie, którzy mają odpowiedni poziom sodu, również uwalniają więcej ciepła, ponieważ sól jest dobrym środkiem rozszerzającym naczynia krwionośne i umożliwia ucieczkę ciepła z organizmu. Gdy ciepło rozprasza się podczas ćwiczeń, obniża temperaturę ciała.
Zespół przetrenowania to wyzwanie, z którym boryka się wielu sportowców. Literatura opisuje to jako „niedostosowaną reakcję na nadmierne ćwiczenia bez odpowiedniego odpoczynku, co skutkuje zaburzeniami wielu układów ciała w połączeniu ze zmianami nastroju”. DiNicolantonio opisuje wpływ soli na zespół przetrenowania:
„Zespół przetrenowania to dosłownie niedobór soli w tkankach. Kiedy twoje mięśnie tracą sól, to dlatego dostają skurcze i drgania mięśni, a jeśli po prostu dodasz sól z powrotem do diety, możesz całkowicie wyeliminować syndrom przetrenowania.”
Rozważ spożycie soli
Jak wskazuje DiNicolantonio, nasi przodkowie jedli znacznie więcej soli niż my, potencjalnie nawet 10 razy więcej niż spożywamy dzisiaj. Z historycznego punktu widzenia ważne jest, aby zauważyć, że społeczeństwo nie cierpiało na choroby przewlekłe, które są powszechne również dzisiaj. Uważa, że wzrost wysokiego ciśnienia krwi, cukrzycy i otyłości jest odpowiednikiem diety o obniżonej zawartości soli i mógł przyczynić się do rozwoju tych chorób.
W swoich badaniach DiNicolantonio stwierdza, że przeciętny Amerykanin spożywa dziennie około 3400 miligramów sodu. Nie wierzy, że osoba ze zdrowymi nerkami może spożywać zbyt dużo soli, ponieważ nerki wypłukują jej nadmiar.
Ważne jest, aby wziąć pod uwagę źródło sodu, ponieważ sól morska ze współczesnych oceanów zawiera współczesne zanieczyszczenia, takie jak tworzywa sztuczne i śladowe ilości metali ciężkich w porównaniu z solą z Morza Himalajów lub solą z Redmond ze starożytnych oceanów.
DiNicolantonio wskazuje również, że ważne jest, aby codziennie dostarczać wystarczającą ilość soli, ponieważ niedobór sodu może zmniejszyć wchłanianie witaminy C, co pośrednio wpływa na zdrowie i siłę kości z powodu wynikającego z tego niedoboru witaminy C. Chlorek w soli jest również niezbędną częścią kwasu solnego, który jest składnikiem rozkładu pokarmu w żołądku.
Jednym z czynników zmniejszających ilość kwasu chlorowodorowego w jelitach, który przyczynia się do refluksu żołądkowo-przełykowego, jest to, że może nie być wystarczającej ilości soli do wytworzenia wystarczającej ilości kwasu chlorowodorowego. Po prostu normalizacja spożycia soli jest klasycznym przykładem tego, jak proste strategie mają znaczący wpływ na zdrowie i dobre samopoczucie.