Do czego służy aloes?

Większość osób kojarzy aloes jako kolczastą roślinę z maleńkimi kolcami po obu stronach grubych, pstrokatych liści, które rozchodzą się od podstawy. Aloes to roślina o soczystych liściach, która rośnie dziko w regionach tropikalnych, w tym w najcieplejszych obszarach i prawdopodobnie w tysiącach gospodarstw domowych w całych Stanach Zjednoczonych. Aloes był stosowany od tysięcy lat, zarówno w celach leczniczych, jak i odżywczych. Według Biomed Central - strony internetowej recenzowanych czasopism i blogów:

„Tak szerokie zastosowanie aloesu przez ludzi nie jest niczym nowym; źródła historyczne sugerują, że szlaki handlowe aloesu były dobrze ugruntowane w rejonach Morza Czerwonego i Morza Śródziemnego już w IV wieku p.n.e… Istnieje ponad 500 gatunków aloesu występujących w Afryce, na Bliskim Wschodzie i na różnych wyspach Oceanu Indyjskiego”.

Swoją popularność aloes zawdzięcza żelowi znajdującemu się w liściach, który ma silne właściwości lecznicze. Żel aloesowy może z łatwością rozwiązać wiele problemów zdrowotnych, w przypadku których tysiące ludzi kupuje kremy i balsamy, rzekomo zawierające ekstrakty z aloesu. Często te produkty zawierają tylko ułamek mocy leczniczej zapewnianej przez aloes.

Szacuje się, że komercyjny sukces aloesu w kosmetyce, farmacji i żywności na całym świecie jest wart około 13 miliardów dolarów rocznie. Według Medical News Today:

„Aloes zawiera różne silne związki przeciwutleniające. Niektóre z tych związków mogą pomóc w hamowaniu rozwoju szkodliwych bakterii… Aloes z pewnością ma wyjątkowe właściwości terapeutyczne, zwłaszcza gdy jest stosowany jako maść na skórę i dziąsła.”

Z czego wynikają właściwości prozdrowotne aloesu?

Żel aloesowy znajdujący się wewnątrz liści cechuje bardzo wysoki poziom bioaktywności. Według holistycznej dietetyk Laury Dawn, autorki Happy and Raw, aloes wykazuje co najmniej osiem różnych właściwości:

Te właściwości aloesu wynikają z zawartości wielu związków i składników odżywczych, takich jak witaminy A, C i E, cholina, kwas foliowy oraz witaminy B1, B2, B12 i B3 (niacyna). Aloes jest również bogaty w minerały takie jak selen, cynk, wapń, żelazo, miedź, mangan, potas, magnez i chrom. Ponadto aloes zawiera również duże ilości następujących związków:

•  Przeciwutleniacze polifenolowe — Pomagają neutralizować wolne rodniki, które przyczyniają się do chorób, infekcji i przyspieszają procesy starzenia.
•  Kwasy tłuszczowe — Aloes zawiera sterole roślinne, które są cennymi kwasami tłuszczowymi, w tym kampesterol i B-sitosterol, a także kwas linolowy, linolenowy, mirystynowy, kaprylowy, oleinowy, palmitynowy i stearynowy.
•  Aminokwasy — Istnieje około 22 aminokwasów będących „elementami budulcowymi białka”, które są niezbędne dla organizmu. Aloes zawiera od 18 do 20 z nich, w tym osiem aminokwasów uważanych za niezbędne dla ludzkiego zdrowia.

Jedno z badań wykazało, że aloes zawiera 75 potencjalnie aktywnych związków, w tym ligninę, saponiny, kwas salicylowy oraz aminokwasy, a także 12 antrachinonów, które są związkami fenolowymi o właściwościach przeczyszczających. Aloes zawiera również kampesterol, β-sizosterol i lupeol oraz hormony - auksyny i gibereliny, które pomagają w gojeniu się ran i działają przeciwzapalnie.

Jako adaptogen, aloes zwiększa zdolność organizmu do przystosowania się do zmian środowiskowych i zwiększa zdolność radzenia sobie ze stresem, zarówno fizycznym, emocjonalnym, jak i środowiskowym. Naukowcy uważają, że adaptogeny równoważą pracę organizmu i stymulują naturalne mechanizmy obronne i adaptacyjne, dodatkowo pomagając w walce z chorobami. Ponadto:

„Aloes alkalizuje organizm. Choroba nie może rozwijać się w środowisku zasadowym. Większość ludzi żywi się głównie kwaśnymi pokarmami. Aby zachować dobry stan zdrowia, należy pamiętać o zasadzie 80/20 — 80% pokarmów zasadowych i 20% kwaśnych. Aloes jest produktem zasadowym. Alkalizuje organizm, pomagając zrównoważyć wpływ produktów o odczynie kwaśnym”.

Korzyści z miejscowego i wewnętrznego stosowania aloesu

Pierwsza maść na bazie aloesu na oparzenie słoneczne weszła na rynek w 1959 roku. Badania pokazują, że aloes jest skuteczny w przypadku oparzeń pierwszego i drugiego stopnia. Niezależnie od tego, czy jest to oparzenie, rana kłuta, skaleczenie, łuszczyca czy ukąszenia owadów, miejscowo stosowany aloes ma silne właściwości lecznicze.

Właściwości przeciwbólowe aloesu pomagają złagodzić ból, jednocześnie zapobiegając i łagodząc swędzenie, ponieważ niektóre związki zawarte w roślinie działają przeciwświądowo. Żel z aloesu ma właściwości ściągające, co powoduje kurczenie się tkanek ciała i pomaga zmniejszyć krwawienie z drobnych otarć. Jako środek przeciwgorączkowy aloes służy do zmniejszania lub zapobiegania gorączce, a ponieważ zawiera 99% wody, doskonale nawilża skórę. Według Happy and Raw:

„Aloes zwiększa elastyczność skóry poprzez naprawę kolagenu i elastyny. Aloes to emolient, który pomaga zmiękczyć i ukoić skórę. Pomaga w dostarczaniu tlenu do komórek skóry, zwiększa syntezę tkanki skórnej oraz indukuje poprawę przepływu krwi do skóry poprzez rozszerzenie naczyń włosowatych”.

Według Journal of Pharmacognosy and Phytochemistry, aloes pomaga organizmowi w detoksykacji. Przegląd czterech badań potwierdził, że aloes skraca czas gojenia oparzeń nawet o dziewięć dni w porównaniu ze środkami medycyny konwencjonalnej. Ponadto aloes:

Ze wszystkich powyższych korzyści wynikających ze stosowania aloesu, utrata masy ciała jest uważana za korzyść drugorzędną. Aloes poprawia trawienie i zmniejsza zaparcia (czyli poprawia regularność wypróżnień). Detoksykacja i obniżony poziom glukozy we krwi są ze sobą powiązane i mają zróżnicowany, ale bezpośredni wpływ na wagę.

Uprawa aloesu do celów leczniczych (i innych)

Pochodzący z regionów tropikalnych aloes może rosnąć na zewnątrz nawet w klimacie północnym, ale w okresie letnim. Uprawa aloesu jest bardzo prosta. Zamiast zwykłej gleby, gorąco polecam dodanie kompostu i warstwy zrębków, które poprawiają jakość gleby i dostarczają cennych składników odżywczych dla roślin.

Uprawa aloesu jest niezwykle łatwa. Rośliny produkują dużo sadzonek, dlatego można dość regularnie usuwać nowe pędy i sadzić je w oddzielnych doniczkach, aby dać je znajomym lub wypełnić kilka parapetów tymi kolczastymi sukulentami.

Aloes rośnie szybciej, gdy korzenie mają dużo miejsca, dlatego warto zostawić kilka centymetrów przestrzeni pomiędzy roślinami, aby rosły szybciej. Prawdopodobnie nie jest niespodzianką, że te rośliny uwielbiają jasne światło. Jednak, jeśli rosną w doniczce, ekspozycja na gorące słońce i wysokie temperatury przez cały dzień może je przypalić i zabić. Najlepsze jest średnie nasłonecznienie. Aloes można kupić w wielu sklepach, w tym w sklepach ze zdrową żywnością lub spożywczych.

Aloes należy odpowiednio podlewać. Należy zapobiec gniciu, dlatego trzeba pozwolić, aby między podlewaniami co najmniej 1 lub 2 cale wierzchniej gleby całkowicie wyschły. Częstość podlewania należy zmniejszyć zimą. Dodatkowo przy umieszczaniu roślin aloesu w doniczkach, nawet niewielkich roślin, doniczki muszą mieć na dnie otwory drenażowe. W przeciwnym razie w końcu gleba w doniczce nasiąknie wodą, a rośliny umrą, chyba że zostaną wyjęte z gleby na kilka dni, korzenie wysuszone, a następnie ponownie umieszczone w ziemi.

Kiedy roślina stanie się wystarczająco duża, można odciąć pojedyncze liście – najlepiej te, które znajdują się jak najbliżej ziemi (lub tuż pod poziomem gleby). Należy ostrożnie odciąć małe kolce z każdej strony. Można odciąć 2 lub 3 cale (lub tyle, ile potrzeba), a następnie przeciąć płaską stronę liścia, aby odsłonić i zeskrobać żel do użycia jako chłodzący balsam po goleniu lub środek na oparzenia słoneczne.

Świeży żel z rośliny aloesu (zamiast produktu zawierających aloes) jest jednym z najlepszych lekarstw na oparzenia słoneczne. Można nawet rozciąć liście i otworzyć je jak książkę, a następnie położyć w ten sposób odsłonięty żel bezpośrednio na skórze w miejscu, które tego potrzebuje. W celu przygotowania napoju orzeźwiającego należy umieść kilka łyżeczek żelu aloesu (nie skórkę) w małej szklanej misce i użyć miksera ręcznego lub blendera szybkoobrotowego przez kilka sekund, a następnie dodać odrobinę świeżego soku z limonki.

Produkty deklarujące zawartość aloesu nie zawsze są bogate w ten składnik

Wspominałem już, że najskuteczniejszym sposobem na uzyskanie korzyści ze stosowania aloesu jest użycie samej rośliny, a nie jakiegoś produktu zawierającego jakieś stężenie aloesu wraz z wieloma innymi substancjami, w tym potencjalnymi toksynami. Istnieje coś takiego jak certyfikacja Międzynarodowej Rady Nauki o Aloesie (IASC), która została utworzona na początku lat 80. ze względu na szerzące się nadużycia w reprezentacji wielu różnych produktów konsumenckich, które twierdzą, że zawierają co najmniej pewien procent aloesu, gdy tak naprawdę większość z nich w ogóle nie zawierała tego składnika.

Nadal istnieją „wannabe” (aka oszustwo) - produkty z zerową zawartością aloesu pomimo deklaracji na liście składników. Ponadto Happy and Raw zawiera akapit dotyczący środków ostrożności dotyczących spożycia aloesu:

„Ta roślina ma niezwykłe właściwości lecznicze, ale istnieją pewne ostrzeżenia przed długotrwałym stosowaniem. Tylko dlatego, że jest trochę korzystna, nie oznacza to, że większe ilości są bardziej korzystne. Jest to niesamowicie silna roślina i powinna być używana z szacunkiem dla jej mocy.”

„Długotrwałe stosowanie może prowadzić do utraty elektrolitów, zwłaszcza potasu. Wskazówka: unikaj przyjmowania aloesu wewnętrznie podczas ciąży, menstruacji, występowania hemoroidów, zwyrodnienia wątroby i pęcherzyka żółciowego”.

Aloes jest pomocny w wielu problemach zdrowotnych wymienionych powyżej, dlatego warto go uprawiać w domu i w razie potrzeby stosować miejscowo lub wewnętrznie jako świeży i zdrowy napój.