Według dr. Mercoli
Koronawirusy zostały zidentyfikowane w połowie lat 60. Ich nazwa pochodzi od przypominających koronę kolców znajdujących się na ich powierzchni. Do czasu pojawienia się pierwszego SARS-CoV w 2003 r. istniały cztery powszechnie występujące koronawirusy. Według CDC, lista objawów powodowanych przez te wirusy jest taka sama jak objawy przeziębienia. Obejmują one katar, ból gardła, ból głowy, gorączkę i kaszel.
Jednak biorąc pod uwagę to, co naukowcy odkryli od początku pandemii, niektóre objawy i długoterminowe skutki SARS-CoV-2 znacznie różnią się od przeziębienia. Początkowe objawy COVID-19 to gorączka, kaszel, duszność, zmęczenie oraz utrata smaku lub węchu. Jednak w przeciwieństwie do przeziębienia powodowanego przez naturalnie występujące koronawirusy, dodatkowe powikłania mogą mieć wpływ na układ krążenia, nerki, wątrobę i płuca.
Jedną ze zidentyfikowanych dysfunkcji leżących u podstaw ciężkiego przebiegu choroby, która powoduje duszność i poważne powikłania płucne, jest nadkrzepliwość. W jednym z badań pacjenci, którzy zostali przyjęci do Szpitala Uniwersyteckiego w Padwie we Włoszech z powodu ostrej niewydolności oddechowej, mieli „znaczącą nadkrzepliwość wykazaną podczas tromboelastometrii”. Naukowcy stwierdzili:
„Podsumowując, pacjenci z COVID-19 i ostrą niewydolnością oddechową wykazują raczej silną nadkrzepliwość niż koagulopatię konsumpcyjną. Tworzenie i polimeryzacja fibryny mogą predysponować do zakrzepicy i korelować z gorszym przebiegiem choroby”.
Tworzenie się skrzepów w organizmie może wiązać się z innymi powikłaniami pojawiającymi się po ustąpieniu choroby. Wydaje się, że różnica między osobami z łagodnym lub ciężkim przebiegiem choroby może być związana ze zdolnością organizmu do zmniejszania nadkrzepliwości i odpowiedzi hiperimmunologicznej, która prowadzi do wystąpienia burzy cytokin.
Jak działa glutation — „główny przeciwutleniacz”?
Przeciwutleniacz to cząsteczka, która zapobiega utlenianiu innych cząsteczek. Glutation jest silnym przeciwutleniaczem, który może odgrywać znaczącą rolę w patologii COVID-19. Istnieje 20 aminokwasów, które mogą łączyć się w różnych konfiguracjach, tworząc cząsteczki białek.
Glutation jest tripeptydem, co oznacza, że jest zbudowany z trzech aminokwasów. Są to cystyna, glicyna i glutaminian. Glutation pomaga wykorzystywać i przetwarzać inne przeciwutleniacze, takie jak witamina C i CoQ10.
Oznacza to, że organizm używa glutationu, aby zwiększyć skuteczność innych przeciwutleniaczy i w recyklingu cząsteczek. Bez glutationu zdolność antyoksydacyjna organizmu jest znacznie zmniejszona. Ta funkcja sprawiła, że glutation uzyskał przydomek „głównego przeciwutleniacza”.
N-acetylocysteina (NAC) jest prekursorem glutationu. Dowody kliniczne wykazały działanie NAC, niezależnie od glutationu, w tym właściwości trombolityczne. Ponadto NAC łagodzi również stres oksydacyjny i reakcję zapalną.
Pod koniec marca 2020 r. jeden ze studentów medycyny sprawdził tę teorię, kiedy u jego matki, 48-letniej Josephine Bruzzese, zdiagnozowano zapalenie płuc w NYU Langone Hospital-Brooklyn. Z powodu braku dostępności testu na COVID-19 odesłano ją do domu z podejrzeniem COVID-19. Przepisano jej hydroksychlorochinę i azytromycynę, które pomogły złagodzić niektóre objawy choroby, ale nie złagodziły dolegliwości ze strony układu oddechowego.
Kiedy Josephine Bruzzese nie była już w stanie wstać i miała poważne problemy z oddychaniem, jej syn skontaktował się z dr Richardem Horowitzem – specjalistą, który leczył jego siostrę z powodu boreliozy. Dr◊Horowitz zasugerował użycie glutationu w celu zmniejszenia stanu zapalnego i ochrony tkanki płucnej. Wyniki były bardziej niż zadowalające.
W ciągu godziny po otrzymaniu 2000 mg glutationu funkcje oddechowe pacjentki uległy poprawie. Była również w stanie samodzielnie stać. Pacjentka kontynuowała przyjmowanie glutationu przez pięć dni. Nie doświadczyła nawrotu choroby. W rozmowie z reporterem New York Post, dr Horowitz powiedział, że pracuje nad zaprojektowaniem szeroko zakrojonego badania klinicznego, aby udowodnić skuteczność glutationu, który nazwał „łatwym i niedrogim leczeniem”.
5 maja 2020 r. Memorial Sloan Kettering Cancer Center opublikowało badanie na Clinicaltrials.gov dotyczące stosowania NAC u pacjentów z COVID-19. Do tego pierwszego w swoim rodzaju badania zespół badawczy planuje włączyć pacjentów z ciężkim przebiegiem COVID-19: oprócz innych terapii, jedna grupa pacjentów otrzyma 6 gramów NAC dożylnie każdego dnia.
Naukowcy twierdzą, że niedobór glutationu jest powiązany z ciężkim przebiegiem COVID-19
Mniej więcej w tym samym czasie, gdy Memorial Sloan Kettering ogłosił rozpoczęcie badania, rosyjski naukowiec opublikował artykuł sugerujący, że glutation odgrywa kluczową rolę w zdolności człowieka do reagowania na zakażenie COVID-19 i ciężkość przebiegu choroby. W tym krótkim filmie dr Roger Seheult wyjaśnił dowody stojące za powyższymi twierdzeniami.
Ponadto dr Alexey Polonikov z Kurska State Medical University postawił hipotezę, że glutation może być stosowany w profilaktyce i leczeniu niektórych chorób. Dr Polonikow prowadzi badania z zakresu genetyki molekularnej człowieka i stresu oksydacyjnego.
Na podstawie przeprowadzonej przez niego wyczerpującej analizy literatury, stwierdził, że niedobór glutationu jest prawdopodobną przyczyną ciężkiego przebiegu COVID-19:
„(1) stres oksydacyjny przyczynia się do nadmiernego stanu zapalnego płuc, prowadzącego do powikłań, takich jak zespół ostrej niewydolności oddechowej, niewydolność wielonarządowa i śmierć;
(2) słaba obrona antyoksydacyjna spowodowana endogennym niedoborem glutationu wynikającym ze zmniejszonej biosyntezy i/lub zwiększonego wyczerpywania GSH jest najbardziej prawdopodobną przyczyną zwiększonego uszkodzenia oksydacyjnego płuc, niezależnie od czynników odpowiedzialnych za ten deficyt, takich jak: starzenia się, współwystępowanie chorób przewlekłych oraz palenie tytoniu”.
Według dr Polonikova, uszkodzenia oksydacyjne spowodowane reaktywnymi formami tlenu (ROS) odgrywają znaczącą rolę w ciężkim przebiegu COVID-19. W innym filmie Seheult wyjaśnił, w jaki sposób koronawirus przygotowuje grunt pod znaczne zwiększenie stresu oksydacyjnego poprzez zwiększenie ilości nadtlenku – szkodliwego ROS.
Co ważne, dodatkowo podnosi to poziom ponadtlenku u osób, które z powodu chorób przewlekłych, takich jak choroby serca, cukrzyca i nadciśnienie, już mają podwyższony poziom tego wolnego rodnika. Ponieważ koronawirus wykorzystuje enzym ACE2, powstaje angiotensyna II, która z kolei generuje powstawanie jeszcze większych ilości ponadtlenku.
Wirus przyciąga również pewien rodzaj neutrofili (leukocytów wielojądrzastych), które również mogą zwiększać produkcję ponadtlenku. Następnie nadtlenek powoduje zwiększenie produkcji rodników hydroksylowych, w tym nadtlenku wodoru (H2O2).
Wyżej wspomniane ROS powodują uszkodzenia komórek. Ich poziom można zredukować za pomocą peroksydazy glutationowej, ponieważ utlenia ona glutation w procesie redukcji H2O2 do wody. Jak widać, niedobór glutationu powoduje nagromadzenie ROS, co opisał dr Połonikow.
Współistniejące czynniki ryzyka związane z niedoborem glutationu
Obrona antyoksydacyjna chroniąca przed uszkodzeniem komórek przez ROS jest kluczowa dla homeostazy całego organizmu. Dr Połonikow uważa, że wyższy wskaźnik ciężkiego przebiegu COVID-19 u osób starszych i osób z chorobami współistniejącymi sugeruje, że istnieją powiązane procesy biologiczne, które sprawiają, że te konkretne grupy pacjentów są bardziej podatne. Napisał:
„W szczególności zaburzona homeostaza redoks i związany z nią stres oksydacyjny wydają się być ważnymi procesami biologicznymi, które mogą odpowiadać za zwiększoną podatność jednostki na różne urazy środowiskowe”.
Podczas analizy danych pacjentów z COVID-19 z sześciu szpitali w Atlancie naukowcy odkryli niezależne czynniki, które zwiększają ryzyko hospitalizacji. Obejmowały one palenie tytoniu, cukrzycę typu 2, płeć męską, pochodzenie afroamerykańskie, starszy wiek i otyłość. Dr Połonikow znalazł dowody na to, że niedobór glutationu może mieć związek z chorobami współistniejącymi zwiększającymi ryzyko ciężkiego przebiegu COVID-19.
W swojej pracy zidentyfikował postępującą redukcję endogennego glutationu wraz z wiekiem. Jego zdaniem sprawia to, że „osoby starsze są bardziej podatne na uszkodzenia oksydacyjne spowodowane różnymi czynnikami środowiskowymi w porównaniu z osobami młodszymi”. Dowodzi, że niedobory endogennego glutationu występują również u osób, które mają różne choroby przewlekłe.
Sugeruje, że obniżony poziom glutationu w przypadku chorób przewlekłych może zapoczątkować nasilenie stresu oksydacyjnego i zaostrzyć zapalenie płuc, prowadząc ostatecznie do rozwoju „zespołu ostrej niewydolności oddechowej (ARDS), niewydolności wielonarządowej i śmierci”. Niektórzy mężczyźni i osoby palące mają niższy poziom glutationu, co zwiększa ryzyko ciężkiego przebiegu COVID-19.
W trwającym badaniu dotyczącym genetyki homeostazy redoks i cukrzycy typu 2 cztery pacjentki z grupy kontrolnej zachorowało na COVID-19. Pobrano od nich próbki krwi w celu pomiaru poziomu ROS i glutationu.
Wspomniane cztery pacjentki nie miały chorób przewlekłych. Zakażenie koronawirusem potwierdzono za pomocą testu PCR. W przypadku pacjentek, które szybko wyzdrowiały, stosunek ROS do glutationu wynosił 2,075 do 0,712 lub mniej.
U pacjentek z ciężkim przebiegiem choroby stosunek ten wynosił 3,677 do 0,531 u jednej pacjentki oraz 2,73 do 0,079 u drugiej pacjentki. U pierwszej pacjentki z ciężkim przebiegiem COVID-19 wskaźnik ten był ponad dwukrotnie wyższy niż u pacjentek, które szybko wyzdrowiały. U drugiej pacjentki stosunek ten był ponad 11 razy większy.
Związek między glutationem i witaminą D
Dr Polonikow zasugerował, że związek między witaminą D a ciężkim przebiegiem COVID-19 może być również powiązany z niedoborem glutationu. Wskazuje na to kilka badań, w których wykazano korelację między poziomem glutationu i witaminy D. W tych badaniach naukowcy odkryli, że niższy poziom L-cysteiny – prekursora glutationu – koreluje z niższym poziomem witaminy D u osób z cukrzycą typu 2.
W badaniu na zwierzętach naukowcy przeanalizowali również, czy niedobór glutationu może wywoływać zmiany, które zaburzają metabolizm witaminy D. Odkryto, że niedobór glutationu może zmienić biosyntezę witaminy D i wyjaśniono mechanizm jej niedoboru, który występuje przy niedoborze glutationu.
Naukowcy sugerują, że suplementacja glutationu może pomóc zmniejszyć niedobór witaminy D. Dr Polonikov napisał, że to badanie dostarcza informacji na temat znaczenia glutationu w kontroli biosyntezy endogennej witaminy D i pokazuje możliwość wykorzystania suplementacji glutationu do zmniejszenia niedoboru witaminy D.
Uważam, że oba składniki odżywcze są niezbędne do ochrony przed poważnymi chorobami. Chociaż niedobór glutationu może wpływać na zdolność do syntezy witaminy D, ma to zastosowanie tylko pod warunkiem posiadania optymalnego poziomu witaminy D uzyskanego poprzez wystarczającą ekspozycję na słońce lub przyjmowanie odpowiedniego suplementu.
Wiadomo, że na półkuli północnej trudno jest uzyskać wystarczającą ekspozycję na słońce, zwłaszcza w miesiącach zimowych. Ponadto większość ludzi stosuje duże ilości kremów przeciwsłonecznych lub całkowicie unika słońca, co może pogorszyć problem niedoboru witaminy D.
Strategie optymalizacji poziomu glutationu
Poziom glutationu można zoptymalizować za pomocą diety, suplementów i ćwiczeń. Dr Polonikov uważa, że przyjmowanie suplementu NAC doustnie może być strategią zapobiegawczą pomagającą zoptymalizować poziom glutationu:
„Doustne podawanie N-acetylocysteiny jako środka zapobiegającego infekcjom wirusowym, a także dożylne wstrzyknięcie NAC lub zredukowanego glutationu (GSH jest wysoce biodostępny) pacjentom z ciężkim przebiegiem COVID-19 może stanowić skuteczną opcję leczenia zakażenia powodowanego przez nowego koronawirusa SARS-CoV-2”.
Seheult wierzy, że szkody spowodowane przez COVID-19 są czymś więcej niż samym stresem oksydacyjnym. Zauważył, że skrzepy pobrane od pacjentów z potwierdzonym COVID są bogate w płytki krwi, co wskazuje na inny mechanizm związany z wiązaniami dwusiarczkowymi:
„N-acetylocysteina i zredukowany glutation rozrywają wiązania dwusiarczkowe i powodują ich lizę, co potencjalnie może złagodzić niedrożność i hipoksemię występującą w przebiegu COVID-19. To jest hipoteza, ale wszystko wydaje się do siebie logicznie pasować”.
Do produktów, które mają pozytywny wpływ na produkcję glutationu, należą warzywa kapustne, takie jak brokuły, zielona herbata, kurkumina, rozmaryn i ostropest plamisty. Pomocny może być również dobrej jakości sen.
Ponadto regularna aktywność fizyczna również zwiększa poziom glutationu. Do jednego z badań zrekrutowano 80 zdrowych osób dorosłych o siedzącym trybie życia, aby zmierzyć jakie rodzaj ćwiczeń może mieć największy wpływ na poziom glutationu. Odkryto, że największe korzyści przynosi trening aerobowy w połączeniu z treningiem obwodowym.