Według dr. Mercoli
Niedobory składników odżywczych mogą mieć duży wpływ na twoje zdrowie, a to obejmuje zwiększenie ryzyka poważnych skutków w przypadku infekcji wirusowych, takich jak COVID-19. Witamina K, rozpuszczalna w tłuszczach witamina najbardziej znana ze swojej roli w krzepnięciu krwi i znajdująca się w żywności, takiej jak szpinak, jajka i niektóre sery, jest jedną z ostatnich, która została uznana za potencjalną rolę ochronną przed COVID-19, który może powodować powstawanie krwi degradacja krzepnięcia włókien elastycznych w płucach.
Zarówno choroba zakrzepowo-zatorowa, która występuje, gdy skrzep krwi blokuje naczynie krwionośne, jak i koagulopatia, czyli stan, w którym zdolność krwi do tworzenia skrzepów jest osłabiona, często występują w ciężkim przebiegu COVID-19 i są powiązane ze zmniejszoną przeżywalnością z powodu tej choroby, która w zwykłym przebiegu powoduje łagodne objawy u większości osób dotkniętych chorobą lub przebiega bezobjawowo.
„Koagulacja to skomplikowana równowaga między procesami krzepnięcia i rozpuszczania, w których witamina K odgrywa dobrze znaną rolę” – napisali holenderscy naukowcy w badaniu opublikowanym na stronie Preprints, sugerując, że poziom witaminy K może być niski u osób z ciężkim przebiegiem COVID-19.
Niski poziom witaminy K został powiązany z ciężkim przebiegiem COVID-19 i złymi wynikami leczenia
W celu przetestowania swojej hipotezy, naukowcy przebadali 123 pacjentów z COVID-19 przyjętych do holenderskiego szpitala Canisius Wilhelmina w Nijmegen oraz 184 zdrowe osoby z grupy kontrolnej. U uczestników badania zmierzono zarówno poziom witaminy K, jak i degradację elastyny, przy czym witaminę K oceniono na podstawie pomiaru desfosfo-nieukarboksylowanego białka macierzy Gla (dp-ucMGP), którego ilość jest odwrotnie proporcjonalna do ilości witaminy K.
Degradację elastyny zmierzono za pomocą desmozyny – aminokwasu znajdującego się w ścięgnach będącego składnikiem elastyny. Pacjenci z COVID-19 z niekorzystnymi wynikami mieli znacznie wyższy poziom dp-ucMGP, co wskazuje na niski poziom witaminy K, w porównaniu z osobami z łagodnym przebiegiem choroby. Poziom dp-ucMGP był również znacząco podwyższony u pacjentów z COVID-19 w porównaniu z osobami zdrowymi, a poziomy dp-ucMGP i desmozyny były istotnie powiązane. Zdaniem naukowców:
„Poziom witaminy K u pacjentów z COVID-19 jest obniżony i związany ze złym rokowaniem. Ponadto niski poziom witaminy K wydaje się być związany z przyspieszoną degradacją elastyny. Potrzebne jest badanie interwencyjne, aby ocenić, czy podawanie witaminy K poprawia wyniki u pacjentów z COVID-19”.
Autor badania, dr Rob Janssen, popiera pomysł zwiększenia poziomu witaminy K, z wyjątkiem osób przyjmujących leki przeciwzakrzepowe.
W rozmowie z The Guardian zauważył: „Mamy interwencję, która nie powoduje żadnych skutków ubocznych, z jednym wyjątkiem: ludzie zażywający leki przeciwzakrzepowe. U innych ludzi jest całkowicie bezpieczna. Zalecam przyjmowanie suplementów witaminy K. Nawet jeśli nie pomoże w walce z ciężkim przebiegiem COVID-19, jest korzystna dla naczyń krwionośnych, kości, a prawdopodobnie także dla płuc”. Witaminę K można również znaleźć w różnych produktach spożywczych.
Dwa rodzaje witaminy K i ich źródła
Istnieją dwa rodzaje witaminy K: filochinon (witamina K1) i menachinony (witamina K2). Witamina K1 pochodzi z zielonych warzyw liściastych, takich jak szpinak, jarmuż, brokuły i kapusta. Jest najbardziej znana z roli, jaką odgrywa w krzepnięciu krwi. Bez wystarczającej ilości witaminy K1 krew nie może prawidłowo krzepnąć i zwiększa się ryzyko krwawienia, które w skrajnych przypadkach może prowadzić do śmierci.
Jednak według Leona Schurgersa, naukowca z Maastricht University w Holandii, który brał udział w opisywanym badaniu i z którym przeprowadziłem wywiad w 2015 roku, „… wchłanianie witaminy K1 z pożywienia jest niezwykle niskie. Tylko 10% witaminy K znajdującej się w zielonych warzywach liściastych jest wchłaniane organizmie… Nie ma żadnych czynników, które mogą znacznie zwiększyć jej wchłanianie”.
Natomiast witamina K2 jest najbardziej znana ze swojej roli w utrzymaniu zdrowia kości i serca. Znajduje się w produktach pochodzenia zwierzęcego, takich jak ekologiczne jaja, mięso, wątroba i nabiał, a także w sfermentowanej żywności, w tym kiszonej kapuście, niektórych serach i natto produkowanym ze sfermentowanej soi.
Chociaż ilość witaminy K2 w niektórych produktach spożywczych, takich jak ser, jest niższa niż ilość witaminy K1 w zielonych warzywach liściastych, Schurgers zauważył, że: „cała witamina K2 jest wchłaniana przez organizm… Witamina K2 z żywności jest prawie całkowicie wchłaniana”. Natto jest szczególnie dobrze znane z wysokiego stężenia witaminy K2, w szczególności witaminy K2 o długim łańcuchu, znanej jako menachinon-7 (MK-7).
Jedno z badań dotyczących biodostępności witaminy K wykazało nawet, że stężenie witaminy K2 we krwi było około 10 razy wyższe po spożyciu natto niż witaminy K1 po zjedzeniu szpinaku.
„Pracowałem z japońskim naukowcem w Londynie” – powiedział dr Janssen w wywiadzie dla The Guardian – „w regionach Japonii, gdzie spożywa się dużo natto, nie ma ani jednej osoby, która umarła z powodu COVID-19, więc jest co coś, czemu warto się przyjrzeć”.
Poza natto, produktem o najwyższym stężeniu menachinonu jest ser, ale poziomy różnią się w zależności od rodzaju sera. Holenderskie sery twarde, takie jak gouda i edam, mają stosunkowo wysokie stężenia witaminy K2, podobnie jak sery francuskie, takie jak ser Munster. Jednak na ilość witaminy K2 w żywności wpływa wiele czynników, w tym czas fermentacji i rodzaj nabiału z jakiego wyprodukowano ser – sery zrobione z ekologicznego mleka pochodzące od krów karmionych trawą mają największy poziom tej witaminy.
Na przykład, pasteryzowane produkty mleczne i produkty pochodzące od zwierząt gospodarskich nie są bogate w MK-4 - krótkołańcuchową formę witaminy K2. Tylko produkty od zwierząt karmionych trawą (a nie zbożem) będą zawierały naturalnie wysokie poziomy tej witaminy.
Witamina K zmniejsza również ryzyko chorób współistniejących z COVID-19
Raport Wspólnej Misji WHO-Chiny w sprawie COVID-19, opublikowany w lutym 2020 r., wykazał wyższy współczynnik śmiertelności (CFR) wśród osób z COVID-19 i innymi schorzeniami. U osób bez chorób współistniejących współczynnik CFR wynosił 1,4%, natomiast u osób z chorobami współistniejącymi wskaźniki były znacznie wyższe, a mianowicie:
- Osoby z chorobami sercowo-naczyniowymi — 13,2%
- Osoby z cukrzycą — 9,2%
- Osoby z nadciśnieniem tętniczym — 8,4%
Badanie analizujące wpływ chorób współistniejących, takich jak nadciśnienie tętnicze, choroby serca i cukrzyca, na wyniki COVID-19 wykazało, że są one powiązane z „gorszymi wynikami klinicznymi”, takimi jak przyjęcie na oddział intensywnej terapii, potrzeba zastosowania inwazyjnej wentylacji lub zgon. Oznacza to, że obniżenie ryzyka chorób podstawowych, takich jak cukrzyca, choroby serca i nadciśnienie tętnicze, może poprawić wyniki leczenia u osób z COVID-19.
Witamina K może odgrywać rolę ochronną, ponieważ jest powiązana zarówno z cukrzycą, jak i ze zdrowiem serca. Zarówno spożycie witaminy K1, jak i K2 może wiązać się ze zmniejszonym ryzykiem cukrzycy typu 2.
Witamina K wpływa na wrażliwość na insulinę poprzez karboksylację osteokalcyny, która działa jako hormon regulujący wrażliwość na insulinę. Może również odgrywać rolę w zmniejszaniu insulinooporności i ryzyka cukrzycy typu 2 poprzez wpływ na metabolizm wapnia. Co więcej, według recenzji opublikowanej w Journal of Nutrition and Metabolism:
„W badaniu kohortowym wykazano, że zwiększone spożycie witaminy K1 zmniejsza ryzyko zachorowania na cukrzycę o 51%. Niedawny przegląd sugeruje, że suplementacja witaminy K może być stosowana jako nowatorska terapia adiuwantowa w celu poprawy kontroli glikemii i jakości życia”.
Witamina K poprawia zdrowie serca i zmniejsza ryzyko ciężkiego przebiegu COVID-19
Jak wspomniano, osoby z chorobami serca mają gorsze wyniki leczenia COVID-19, dlatego warto przyjrzeć się roli witaminy K we wspieraniu zdrowia serca, szczególnie witaminy K2. Jednym z powodów, dla których witamina K2 jest tak ważna dla zdrowia serca, jest złożona biochemia obejmująca enzymy białka gla macierzy (MGP) - znajdujące się w układzie naczyniowym - oraz osteokalcynę - znajdującą się w kościach.
„Gla” oznacza kwas glutaminowy, który wiąże się z wapniem w komórkach ściany tętnic i usuwa go z wyściółki naczyń krwionośnych. Po usunięciu wapnia z wyściółki naczyń krwionośnych witamina K2 ułatwia integrację wapnia z macierzą kostną, przekazując go osteokalcynie, która z kolei pomaga „wbudować” wapń w kości.
Witamina K2 aktywuje te dwa białka, więc bez niej proces przenoszenia wapnia z tętnic do kości nie mógłby zajść. Dlatego niedobór witaminy K2 zwiększa ryzyko zwapnienia tętnic. W jednym z badań, osoby o najwyższym poziomie witaminy K2 miały o 52% mniejsze ryzyko zwapnienia tętnic i o 57% mniejsze ryzyko zgonu z powodu chorób serca w okresie od siedmiu do dziesięciu lat.
Niskie poziomy witamin D i K zostały powiązane z nadciśnieniem tętniczym - kolejnym stanem, który zwiększa ryzyko ciężkiego przebiegu COVID-19 i złych wyników leczenia. Podczas gdy wiele osób – zarówno młodych, jak i starszych – boryka się z cukrzycą typu 2 i nadciśnieniem tętniczym, te schorzenia można kontrolować, a tym samym znacznie zmniejszyć ryzyko ciężkiego przebiegu COVID-19. Wystarczająca ilość witaminy K w diecie to jedna z części tego równania.
Witamina K działa w parze z witaminą D
Pamiętaj, że witamina K2 działa w połączeniu z witaminą D i magnezem. Dlatego należy pamiętać, że witaminę K2 trzeba przyjmować w połączeniu z wapniem, witaminą D i magnezem, ponieważ wszystkie te cztery składniki działają synergistycznie.
Witamina D jest również ważna w zapobieganiu COVID-19. Analiza dokumentacji medycznej wykazała bezpośrednią korelację między poziomem witaminy D a nasileniem choroby u osób zakażonych SARS-CoV-2 – wirusem wywołującym COVID-19.
W celu poprawy odporności i zmniejszenia ryzyka infekcji wirusowych należy podnieść poziom witaminy D do zakresu od 60 do 80 nanogramów na mililitr (ng/ml), co w europejskich jednostkach odpowiada zakresowi od 150 do 200 nanomoli na litr (nmol/L). Zwiększenie poziomu witaminy K również jest naturalną strategią, która może znacznie obniżyć ryzyko ciężkiego przebiegu COVID-19.
Czy otrzymujesz wystarczającą ilość witaminy K?
Trudno stwierdzić, czy dieta dostarcza wystarczającej ilości witaminy K, ponieważ nie ma łatwego sposobu na zbadanie poziomu witaminy K2. Poziomu witaminy K2 nie można obecnie zmierzyć bezpośrednio, więc mierzy się go poprzez pośrednią ocenę osteokalcyny. Jednak ten test nadal nie jest dostępny na rynku.
Zasadniczo, jeśli masz osteoporozę, chorobę serca lub cukrzycę, prawdopodobnie masz niedobór witaminy K2. Co więcej, uważa się, że zdecydowana większość ludzi ma niedobór witaminy K2 i odniesie korzyści z suplementacji, co można osiągnąć, spożywając więcej następujących pokarmów:
- Niektóre sfermentowane produkty spożywcze, takie jak natto lub warzywa kiszone przy użyciu kultury starterowej bakterii wytwarzających witaminę K2
- Niektóre sery, takie jak Brie, Munster i Gouda, które są szczególnie bogate w K2
- Ekologiczne produkty pochodzenia zwierzęcego, takie jak ekologiczne żółtka jaj, wątroba, masło i nabiał
Statyny zubożają zapasy witaminy K2, dlatego osoby przyjmujące te leki również mogą mieć niedobór tej witaminy. Zalecam suplementację witaminy K2 w dawce około 150 mcg dziennie.
Inni zalecają nieco wyższe ilości — od 180 do 200 mcg. Na szczęście nie trzeba się martwić przedawkowaniem witaminy K2, ponieważ wydaje się, że jest ona całkowicie nietoksyczna. Jeśli zdecydujesz się na suplementację witaminy K2, upewnij się, że jest to suplement zawierający MK-7. Wyjątek stanowią osoby przyjmujące antagonistów witaminy K, tj. leki zmniejszające krzepliwość krwi poprzez zmniejszenie działania witaminy K. Te osoby powinny unikać suplementów MK-7.
Należy również pamiętać, że nadmierne spożycie witaminy K1 w diecie lub suplementach może zahamować przeciwzakrzepowe działanie leków rozrzedzających krew. Co więcej, należy przyjmować witaminę K razem z tłuszczem, ponieważ witamina K jest rozpuszczalna w tłuszczach – w przeciwnym razie nie będzie prawidłowo wchłaniana. Należy pamiętać, aby zrównoważyć ilość witaminy K odpowiednią ilością wapnia, witaminy D i magnezu.